Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (1.1959)

Maria Starzewska

KAMIONKA BOLESŁAWIECKA

Muzeum Śląskie posiada w swoich zbiorach
duży zespół wyrobów kamionkowych pochodzą-
cych z Bolesławca na Dolnym Śląsku. Są to róż-
nego rodzaju naczynia, jak dzbanki, kufle, wazy,
filiżanki, talerze, flakony itp. Najstarsze z nich
pochodzą z XVII w., najnowsze — to bieżąca
produkcja.

Bibliografia historii tych wyrobów do po-
czątku XX w. jest dość bogata, ale nie wyczer-
pująca. Najbardziej pełne, źródłowe opracowa-
nie E. W e r n i c k e g o 1 obejmuje niestety tyl-
ko okres do roku 1800. W czasie ostatniej wojny
przepadły prawie wszystkie księgi miejskie, na
które powołuje się Wernicke, tak iż opubliko-
wane przez niego materiały pozostaną już jedy-
nym dokumentem. Odpadają więc możliwo-
ści poszukiwań archiwalnych, które w swych
założeniach mogłyby mieć inny punkt widzenia
niż ten, którym kierował się Wernicke. Nie
zachowały się także księgi z późniejszego okre-
su, tj. z XIX w. W Archiwum Państwowym we
Wrocławiu 2 znajduje się jedynie trochę kore-
spondencji i rachunków z pocz. XX w. oraz spis
czeladników połączonego cechu garncarzy i zdu-
nów z lat 1901—1936.

Analizą stylistyczną wyrobów bolesławiec-
kich zajmuje się K. S t r a u s s w swym opraco-
waniu ceramiki śląskiej 3, dając ogólny obraz
jej rozwoju artystycznego. Dla wiadomości geo-
graficzno-gospodarczych związanych z ceramiką
ważne jest opracowanie Bessricha4. Spo-
śród polskich autorów ceramiką bolesławiecką

1 Wernicke E., VeTSuch einer Geschichte der
Bunzlauer Toepferei bis 1800, „Schlesiens Vorzeit",
Bd IV, Breslau 1888. Wernicke E., Chronick der
Stadt Bunzlau, Bunzlau 1882.

1 Archiwum Państwowe, Wrocław, H. XXVII,
1—20.

3 Strauss K., Schlesische Keramik, Strassburg,
1928.

' Bessrich K., Bunzlau. Eine Wirtschaftsgeo-
graphische Betrachtung, Berlin 1935.

zajmują się J. D o b r z y c k i5 i St. Ge-
bethner6. Poza tymi najważniejszymi opra-
cowaniami istnieje odnośnie ceramiki bolesła-
wieckiej szereg drobniejszych artykułów w róż-
nych wydawnictwach, stałych i periodycznych,
nie rozszerzają one jednak zakresu wiadomości
podanych przez wyżej wzmiankowanych auto-
rów.

Odnośnie czasów najnowszych, zwłaszcza
okresu przedwojennego i okresu 10-lecia Polski
Ludowej, korzystałam z nie publikowanych ni-
gdzie materiałów, użyczonych mi uprzejmie
przez prof. Tadeusza Szafran a, któremu
zarówno za materiały, jak i za szereg cennych
uwag technologicznych serdecznie na tym miej-
scu dziękuję. Równocześnie dziękuję także
inż. Kazimierzowi Piątkowskiemu za
przesłane mi bardzo bogate, również nie publi-
kowane materiały, dotyczące okresu przedwo-
jennego, a także pierwszych lat po wojnie; prof.
Rudolfowi Krzywcowi za informacje od-
nośnie współczesnej produkcji bolesławieckiej
i za liczne porady w sprawach technicznych;
Janowi Loefflerowi", pierwszemu kiero-
wnikowi technicznemu Wrocławskiego Oddziału
C.P.L.i A., za cenne informacje odnośnie two-
rzenia się zakładu kamionki artystycznej w Bo-
lesławcu. Dziękuję także art. piast. Izabelli
2i d r z a ł k ó w n i e, obecnej kierowniczce arty-
stycznej Spółdzielni Ceramicznej w Bolesław-

s Dobrzycki J. „Śląska wytwórczość cera-
miczna w XVIII w., „Przemysł, Rzemiosło, Sztuka",
Kraków 1923.

6 Gebethner St., Polska ceramika szlachetna.
Referaty na zjeździe modelarzy ceramiki szlachetnej,
skrpyt I.W.P., Warszawa b. d.

7Loeffler J., Bolesławiecka kamionka arty-
styczna, „Przemysł ludowy i artystyczny", Warszawa
1956, nr 2. Już po uzyskaniu ustnych informacji od
p. Leofflera, ukazało się w druku j3go opracowanie,
w którym podaje szereg interesujących szczegółów do-
tyczących początku i rozwoju zakładu ceramicznego
C.P.L.iA. w Bolesławcu oraz bogaty wybór ilustracji.