DOI Heft:
Rozprawy i materiały
DOI Artikel:Steinborn, Bożena: Rysunki Henryka Mützela
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13592#0136
Bożena Steinborn
RYSUNKI HENRYKA MUTZELA
Pojedyncze rysunki Henryka Miitzela ze
zbioru obejmującego widoki ulic, placów i wy-
branych zabytków Wrocławia publikowane były
sporadycznie w wydawnictwach popularnych
i artykułach rozrzuconych w czasopismach oraz
w opracowaniach monograficznych poszczegól-
nych zabytków. Publikacja dużej części zbioru
(33 rysunki w obu wydaniach łącznie) wraz ze
wstępem szczegółowo omawiającym jego histo-
rię znalazła miejsce w albumie ,,Aus Alt-Bres-
lau", wydanym przez R. Beckera w latach
1900 i 1911 we Wrocławiu.
Praca niniejsza ma na celu skatalogowanie
całości zbioru i publikację możliwie dużej ilości
rysunków obiektów zabytkowych dziś nie istnie-
jących i rysunków jeszcze nie publikowanych.
Potrzeba takiej publ.kacji dyktowana jest
w pierwszym rzędzie względami konserwator-
skimi i problemami odbudowy. Wydaje się, iż
pedantycznie ścisłe rysunki Henryka Miitzela
mogą oddać usługi nie tylko przy odbudowie
czy rekonstrukcjach poszczególnych zabytków,
ale i w planowaniu odbudowy zniszczonych ze-
społów urbanistycznych miasta. Jednocześnie —
niezachowane zabytki, których jedyną (a w każ-
dym razie wyjątkowo dokładną) dokumentacją
ikonograficzną są rysunki Miitzela, mogą rozja-
śnić lub uzupełnić obraz sztuki Wrocławia
w ubiegłych wiekach. Mamy tu na myśli przede
wszystkim rysunki nie istniejących już partali
z XVI w. Zdają się one wskazywać na silniej-
szy udział artystów włoskich, niż to można było
ustalać dotąd na podstawie istniejących zabyt-
ków i źródeł; a z drugiej strony — daty z lat
1520—40 na licznych portalach późnogotyckich
mówią z kolei o równoległym utrzymywaniu
się niezakłóconych form gotyku w 1-szej poło-
wie XVI w. Te dwie różne stylowo grupy por-
tali, powstałych w pierwszej fazie renesansu,
odzwierciedlają może stosunek twórczości ro-
dzimej do dzieł artystów przybyłych z północ-
nych Włoch.
Interesujący materiał do badań kultury ma-
terialnej dziewiętnastowiecznego Wrocławia sta-
nowią te z rysunków Miitzela, które przedsta-
wiają dawne urzędzenia użyteczności publicz-
nej, jak młyny, pompy wodociągowe, urządze-
nia przeciwpożarowe, środki transportu i ko-
munikacji, oświetlenie; są one ciekawą ilustra-
cją do historii XIX w. Historyczno-obyczajowa
i anegdotyczna strona prac Miitzela stanowi
zresztą jeden z ważniejszych przedmiotów uwag
R. Beckera przy omówieniach plansz
wspomnianych albumów.
Henryk Miitzel (ur. 2.II.1797, zm. 3.III.1868)
jest dopiero od czasu publikacji R. Beckera
bezspornie uznany za autora zbioru rysunków
„Ze starego Wrocławia". Katalogi dorocznych
wystaw, urządzanych w budynku Starej Giełdy
(od 1818 r.), na których w latach 1825—28 wy-
stawiane były coraz to nowe rysunki widoków
miasta, kościołów, Ratusza i domów — podają
jako autora radcą dworu i profesora Karola Ba-
cha. W innych wiadomościach źródłowych figu-
rują równolegle oba nazwiska. Stąd potrzeba
krótkiego wyjaśnienia roli Bacha w powstaniu
tego zbioru.
Karol Bach (ur. V.1756, zm. 8.IV.1829), któ-
ry przybył do Wrocławia w r. 1791 jako miano-
wany przez Berlińską Akademię dyrektor po-
wstałej w tym czasie wrocławskiej Szkoły
Sztuk Plastycznych — był poprawnym, lecz
mało samodzielnym rysownikiem i miernym
malarzem. Jego twórczość przejawia się przede
wszystkim w sporządzaniu kopii obrazów „gale-
ryjnych" i wydawaniu licznych podręczników
rysunku, zasadzających się również na kopiowa-
niu odlewów gipsowych dzieł sztuki starożytnej.
Znacznie bardziej owocna była jego działalność
organizacyjno-artystyczna.
Zainteresowanie dla „pamiątek przeszłości
ojczystej", charakterystyczne dla epoki, a umo-
cniona wzrostem uczuć patriotycznych w okre-
sie wojen napoleońskich, które inspirowały po-
RYSUNKI HENRYKA MUTZELA
Pojedyncze rysunki Henryka Miitzela ze
zbioru obejmującego widoki ulic, placów i wy-
branych zabytków Wrocławia publikowane były
sporadycznie w wydawnictwach popularnych
i artykułach rozrzuconych w czasopismach oraz
w opracowaniach monograficznych poszczegól-
nych zabytków. Publikacja dużej części zbioru
(33 rysunki w obu wydaniach łącznie) wraz ze
wstępem szczegółowo omawiającym jego histo-
rię znalazła miejsce w albumie ,,Aus Alt-Bres-
lau", wydanym przez R. Beckera w latach
1900 i 1911 we Wrocławiu.
Praca niniejsza ma na celu skatalogowanie
całości zbioru i publikację możliwie dużej ilości
rysunków obiektów zabytkowych dziś nie istnie-
jących i rysunków jeszcze nie publikowanych.
Potrzeba takiej publ.kacji dyktowana jest
w pierwszym rzędzie względami konserwator-
skimi i problemami odbudowy. Wydaje się, iż
pedantycznie ścisłe rysunki Henryka Miitzela
mogą oddać usługi nie tylko przy odbudowie
czy rekonstrukcjach poszczególnych zabytków,
ale i w planowaniu odbudowy zniszczonych ze-
społów urbanistycznych miasta. Jednocześnie —
niezachowane zabytki, których jedyną (a w każ-
dym razie wyjątkowo dokładną) dokumentacją
ikonograficzną są rysunki Miitzela, mogą rozja-
śnić lub uzupełnić obraz sztuki Wrocławia
w ubiegłych wiekach. Mamy tu na myśli przede
wszystkim rysunki nie istniejących już partali
z XVI w. Zdają się one wskazywać na silniej-
szy udział artystów włoskich, niż to można było
ustalać dotąd na podstawie istniejących zabyt-
ków i źródeł; a z drugiej strony — daty z lat
1520—40 na licznych portalach późnogotyckich
mówią z kolei o równoległym utrzymywaniu
się niezakłóconych form gotyku w 1-szej poło-
wie XVI w. Te dwie różne stylowo grupy por-
tali, powstałych w pierwszej fazie renesansu,
odzwierciedlają może stosunek twórczości ro-
dzimej do dzieł artystów przybyłych z północ-
nych Włoch.
Interesujący materiał do badań kultury ma-
terialnej dziewiętnastowiecznego Wrocławia sta-
nowią te z rysunków Miitzela, które przedsta-
wiają dawne urzędzenia użyteczności publicz-
nej, jak młyny, pompy wodociągowe, urządze-
nia przeciwpożarowe, środki transportu i ko-
munikacji, oświetlenie; są one ciekawą ilustra-
cją do historii XIX w. Historyczno-obyczajowa
i anegdotyczna strona prac Miitzela stanowi
zresztą jeden z ważniejszych przedmiotów uwag
R. Beckera przy omówieniach plansz
wspomnianych albumów.
Henryk Miitzel (ur. 2.II.1797, zm. 3.III.1868)
jest dopiero od czasu publikacji R. Beckera
bezspornie uznany za autora zbioru rysunków
„Ze starego Wrocławia". Katalogi dorocznych
wystaw, urządzanych w budynku Starej Giełdy
(od 1818 r.), na których w latach 1825—28 wy-
stawiane były coraz to nowe rysunki widoków
miasta, kościołów, Ratusza i domów — podają
jako autora radcą dworu i profesora Karola Ba-
cha. W innych wiadomościach źródłowych figu-
rują równolegle oba nazwiska. Stąd potrzeba
krótkiego wyjaśnienia roli Bacha w powstaniu
tego zbioru.
Karol Bach (ur. V.1756, zm. 8.IV.1829), któ-
ry przybył do Wrocławia w r. 1791 jako miano-
wany przez Berlińską Akademię dyrektor po-
wstałej w tym czasie wrocławskiej Szkoły
Sztuk Plastycznych — był poprawnym, lecz
mało samodzielnym rysownikiem i miernym
malarzem. Jego twórczość przejawia się przede
wszystkim w sporządzaniu kopii obrazów „gale-
ryjnych" i wydawaniu licznych podręczników
rysunku, zasadzających się również na kopiowa-
niu odlewów gipsowych dzieł sztuki starożytnej.
Znacznie bardziej owocna była jego działalność
organizacyjno-artystyczna.
Zainteresowanie dla „pamiątek przeszłości
ojczystej", charakterystyczne dla epoki, a umo-
cniona wzrostem uczuć patriotycznych w okre-
sie wojen napoleońskich, które inspirowały po-