Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (16.1997)

Recenzje i omówienia

193

SrS^^yi0bf fa2na?f* 'e8° iUŹ W tytUle' Zauważy<; rów" "ie 215 wazon (ii. 109) nie jest eksponatem Kunstgewerbemuseum
tZ> osC ,stotml redakcyjną omyłkę: reprodukowany na stro- Breslau, lecz Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

JOLANTA SOZAŃSKA

(Wrocław)

Gerhard Schmidt-Stein, Teirakota-, Majolika-, Fayence-, und Steingut-Fabrik R.M. Krause,
[w:] W. Bein, U. Schmilewski, Schweidnitz im Wandel der Zeiteu, Wurzburg 1990, s. 185-188

nej ^^'<-'u;'|/<>wej ^'stawie poświęconej Świdnicy, a zorganizowa- Seuricha, oraz serwis „Altschlesien" według projektu Felixa Jacoba,

Warzy.szvł h'""^ KultUrWerk Sch,esien w Reutlingen w 1990 r., to- wpisujący się w nurt „ludowy" niemieckiej sztuki ok. 1925 r.
nym proh]0 mtTci katalog zawierający artykuł)' poświęcone wybra- Działająca na przełomie wieków XIX i XX fabiyka fajansu Krau-

r°zdziak. dem°m historli' polityki, gospodarki i kultury miasta. W sego była interesującym zjawiskiem w historii śląskiej ceramiki. Pro-

Steina ty ' C2^cYm sztuki zamieszczono wypowiedź G. Schmidta- dukowano w niej głównie wyroby dekoracyjne o urozmaiconej sty-

Świc]njc'' wT " ^aiansu Richarda Maxa Krausego, czynnej w listyce, choć z wyraźną skłonności;) do nurtów historyzujących, zwła-

PUblikaci W•]882-1930. Autor zapoznał się z wcześniejszymi szcza neorokoka. Spora grupa zachowanych przedmiotów to reali-

krótkie . ^ korica ' 2 ] ćw. XX w., uwzględniając nawet zacje wzorów secesyjnych i modernistycznych z lat ok. 1900-1915.

gółowo T^mianki ' reklam>' Pasowe. Na ich podstawie opisał szcze- Wraz z kolejną zmiana nazwy w 1929 r. (Fabryka Nowoczesnej Cera-

nazwy zrni 01 'V' /aklaclu' T1'™^ jego kolejnych właścicieli oraz miki R.M. Krause) pojawiają się ambitniejsze artystycznie naczynia o

tarzano ak™Ce S1<r* wraz 2 Pr°dukcją (np. początkowo, gdy wy- nowoczesnych kształtach i dekoracji w typie ekspresjonistycznym.

WVrobów T ^,piZcdmioty terak°towe, była to Fabryka Artystycznych Niestety, autor artykułu nie odnotował tych zmian. Zamieścił wybra-

faktogr ifjj w ' '°Wycn R" M- Krause). Niestety, poprzestał na prostej ne formy sygnatur, ale bez ich opisu, który jest istotny, fabryka

sku w 2 1 rry"13 cnarakterystyka przemysłu ceramicznego na Ślą- bowiem stosowała stemple o różnych kolorach oraz wyciski w masie

ćmienie % ' 'Sygnalizu'e t>'lko wybrane problemy, podobnie - ceramicznej.

Brakujek C a'S()rtyrnL'ntu Pro<Jukowanego w zakładach Krausego. Artykuł Schmidta-Steina należy potraktować raczej jako sygnał

torm i ciL4>nienU"Z:' krótkiej analizy stylistycznej przedmiotów, ich problemu pod tytułem „Fabryka Majoliki i Fajansu R.M. Krausego w

skich i nie f t St0sunku c'° analogicznych wyrobów z fabryk cze- Świdnicy", sygnał ważny, bowiem pierwszy w literaturze powojen-

ne Przez S . Jet'yne przykłady wyrobów Krausego wymienio- nej. Problem zaś wart jest monograficznego ujęcia. Spora kolekcja

rnodelach ° lrn'c'ta"Steina to ngUI"ki rosyjskiego baletu, wzorowane na wyrobów tej wytwórni w Muzeum Narodowym we Wrocławiu jest

opracowanych dla wytwórni porcelany w Miśni przez Paula właśnie opracowywana.

MAR'ASTARZEWSKA (Wrocław)

Tillmann Buddensieg, Keramik in der Weimarer Republik 1919-1933-
Ausstellungskatalog des Germanischen Nationalmuseums, Nurnberg 1985

,riiki ^v t0'-,'est 'ednym 2 pierwszych badacz)' i kolekcjonerów cera- szczonych. Joppien zwraca uwagę na nieco odmienny sposób uży-
^igneró 'tZLSniJ' dekor°wanej seryjnie, doceniającym znaczenie wanla natrysku niż w dużych fabrykach, w których dekorowano rów-

do Produł7,IWOr2;,CyCh nowy sryl sztuki użytkowej przeznaczonej nocześnie setki naczyń za pomocą automatycznych urządzeń, pod-

^eUnaru {'\P'Zc*myslowej. Katalog zbioru Buddensiega z okresu czas gdy w Bolesławcu stosowano ręczną pompę przy natryskiwa-

sWieckj ° L'mu'e 450 eksponatów, wśród nich 63 kamionki bole- niu danego wzoru. W pozytywnej ocenie nowego sposobu dekoracji

C- ^erne^ osta(nie z czterech zakładów: H. Reinholda, J. Paula, autor powołuje się na opinię E. Berdela, dyrektora bolesławieckiej

seifferta^ wmyłkowo tu podanego jako zakład E. Wernera) i A. Zawodowej Szkoły Ceramiki, który wraz z A. Hennigiem, profeso-

czają ' odstawione obiekty, w większości z ok. 1930 r., odzna- rem tej Szkoły, był zwolennikiem zarówno mechanizacji, jak i kształ-

nych, w Xlrwr|a dekoracją o różnorodnych motywach geometrycz- cenią uczniów dla potrzeb różnych rodzajów fabryk ceramicznych.

c'' Zapoci (!nanycl1 techniką natrysku szkliwami. Ten rodzaj dekora- Zamieszczenie jako materiałów źródłowych w katalogu Buddensie-

sie dop^f ala w Bo'eslawcu Szkoła, ale na Śląsku rozpowszechnił ga dwóch wypowiedzi z 1929 r. potwierdza przedstawione przez

lako tró'^0 W 'ataCh tr2yci2ic-stych w postaci skromniejszej: głównie Joppiena przemiony, jakie się wówczas w dekoracji kamionki bole-

^'tonii j.s;,ty ' P'°ny ° ko,orystyce utrzymanej w tonacjach brązów. sławieckiej dokonywały. Choć może nie miały one takiego znacze-

^owane' C&^!a ko'ekcja Buddensiega to rzadkie i nielicznie już za- nia, jak w dużych fabrykach fajansu delikatnego, stworzyły jednak

2ująCej H na S,;,sku wyroby wcześniejszej, barwnej dekoracji, nawią- nowy obraz wyrobów bolesławieckich o charakterze już nie rzemie-

Katal mala'stwa abstrakcyjnego. ślniczym, lecz przemysłowym.
Solowe '.°RoWl 'owarzyszą dwa artykuły omawiające szerzej szcze-

Weirn ir L"'.'KadniL'nia dotyczące produkcji bolesławieckiej w okresie Gisella Moeller, „Das Nene Siegt"! Die staatliche keramiscbe Facb-

' K"11: schnie in Bunzlau von 1925-1933, s. 44-50
^udige, 'csl ,0 analiza działalności artystycznej i pedagogicznej Artura
Kc'r«mihTPW "' ' ""' lira,"WschiiT~znm Spritzdekor Bunzlauer Henniga, któiy w bolesławieckiej Szkole prowadził klasę kształtowa-
Ni 20 Jat)rhunderts im Wandel. s. 37-43 nia i dekoracji w latach 1925-1932. Autorka podkreśla niedocenianie
siowi^ mi t0 pierws2a publikacja tego autora na lemat dwudzie- dotychczas jego działalności, która znacznie wykroczyła poza ramy
Meister j kaniionki bolesławieckiej. W katalogu Reineking von Bock ogólnie przyjętych wpływów Szkoły. Przedstawia dwa jej aspekty: w
der Stad. k' 'U'"IscIh'" Keramik 1900-1950 (Kunstgewerbemuseum dekoracji i kształtowaniu, co następnie - poprzez Szkolę - owoco-
wanej '978) J°PP'en podkreślał walory artystyczne produ- walo w bolesławieckiej wytwórczości przemysłowej. Hennig pierw-
Sternpelk 2akfadach bolesławieckich ceramiki zdobionej dekoracją szy m.in. wprowadził do dekoracji i początkowo wykonywanej pędz-
s°Wan,, :| W omawianym artykule zajmuje się następną fazą sto- lem, potem natryskiem - abstrakcyjne motywy geometryczne obok
6o, w W "oleslawcu dekoracji- technika szkliwienia natryskowe- dotychczas używanych motywów roślinnych czy stempelków. Tym
Mększc ,Wad2Hn:l Przez bolesławiecką Szkołę w 1928 r. Początkowo rodzajem dekoracji zaczęto posługiwać się na początku lat dwudzie-
dekorac.7 Zak|aclów pozostawała prz)- tradycyjnej już i łatwiejszej stych w Bauhausie. Zastosowanie w zdobnictwie ceramicznym no-
Zaczeto SternPelkowej. Dopiero w drugiej polowie lat trzydziestych wych motywów i pokrywanie nimi całego płaszcza naczynia autorka
Gęściej stosować technikę natrysku ale o formach upro- łączy z wydawanymi przez Bauhaus publikacjami przedstawiającymi