Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (16.1997)

EWA JANISZEWSKA (Ostrów Wielkopolski)

DAWNY GMACH ZARZĄDU PROWINCJI ŚLĄSKIEJ WE WROCŁAWIU

W okresie powojennym informacje na temat bu- ne są te, zdjęcia przedstawiają stan budynku po zni-

dynku Zarządu Prowincji śląskiej we Wrocławiu Cobec- uczeniachwc^eny ^ ^ ^ ^ ^ ^

me gmach Muzeum Narodowego) pojawiały się ,edy- J Prowincj śląskiej, znajdował się poza drugim

me w formie lakonicznych wzmianek'. Dane zawarte ^^^^nJ^icU, na wschód od Nowe-

w niniejszej publikacji dotyczące historii oraz rekon- o w d—

strukcji pierwotnego wyglądu gmachu zostały zaczerp- go ^^^^y pas murów obronnych i
niete głównie z materiałów źródłowych publikowanych e d°^ ^^Zl Ldniowiecza, obejmo-
przed u wojną światowa oraz ze źródeł nie pubhkowa- fos ^W^J Wrodaw Umożliwiając aż do
nych. Do źródeł publikowanych przed 1945 r. należą '^^^SSdatey rozwój terytorialny miasta,
prace historyczne dotyczące Wrocławia, takie jak kro- początku™ękuHXdalszy y ^ ^
nika Weissa* czy publikacja Markgrafa^ o ulicach i pla- ^T^^^^ ud Lasów średniowiecz-
cach Wrocławia, zawierające informacje na temat histo- ^J^^^ xviii funkcjonowała cegiel-
ni powstania zabudowy placu Lessinga (obecnie Po- " nazwa czternastowiecznej bramy
wstańców Warszawy), oraz plany miasta Wrocławia , bodącej poza obręb murów w kierun-
prasa codzienna (m.in. „Breslauer Zeitung . „Schlesi- Nowego M*» ^ ^ ku m,_
sche Zeitung")5, która odnotowywała poszczególne eta- ku ^schocimn v ^ g ^ siedemdziesiatych wieku
PY budowy, czasopisma architektoniczne („Zeitschn t ihn ieczono obwód Nowego Miasta sypiąc wały.
fur Bauwesen" i „Zentralblatt der Bauverwaltung ) za- ^« ^ tam flankujące je potęzne
mteszczające m.in. projekty (w tym też nie flizowa- ™ laJ » 5 ,. (usytuowany w zakolu Odry
ny) budynku Zarządu, autorstwa Karla Friedricha Endl- bJ f w wJku ^ sytuacja przęd-
ła- Obszerne dane o nowym gmachu Zarządu we Wro- fosy) iHu**^ nje zmienila. Ze w2ględu na za.
dawiu zamieszczono też w swego rodzaju pojęcou- £ za5udowy murowanej na tych terenach popularne
ku architektonicznym CfWtoc* ./cMrc^/etor) za- kaz,zaDua ^ skladowiska i pk.ee drzewne
grającym wskazówki natury zarówno praktyczne,, jak sytuowane wzdłuż wybrzeży Odry. Od
artystycznej, i przykłady optymalnych rozwiązań dla H zp• ; Y ^ ^ ro2dągaJ
Poszczególnych gatunków architektury. Odrębną gru- okotó ^ wybrzeża odrzańskiego na wschód
Pą materiałów są krótkie wzmianki w przewodnikach, się naj ^ ^ ^ Qdry z
niejednokrotnie mylnie informujące o czasie powsta- oa o hod^ część tego terenu, tzn. obszar, na
ma i autorstwie projektu wrocławskiego gmachu /a- u 4- wzniesiono później gmach Zarządu! zachowała

'Zą f' . nrl7 te funkcję aż do lat siedemdziesiątych wieku XIX'", we

Źródła nie publikowane to plany sytuacyjne oiaz ię ™ * wcześniej utworzono kąpielisko (Ba-

Projekty robocze budynku Zarządu z 1888 r., sygnowa- ' ^ f ,ła tu druga miejska gazow.

ne „Wr" i „von Behr", przechowywane w Archiwum depU ^ ^ w wk|łach odry i Oławy już

Budowlanym we Wrocławiu". Z materiałów |konog.a- n . _ dniej rozbiórce umocnień fortyfi-

ficznych szczególnie cenne są cztery fotografie Z IWO " 3 , j w siadaniu miasta, istotne zmiany

«■■ wykonane przez E.Deldenaprzedstawiające fasadę kacy y ^ ^ ^ siedemdziesiątych i osiem-

gmachu Zarządu, jego elewację północną, wewnętrzny zl * J ku XIX Zapoczątkowała je budowa

hall i portal główny OLI, 2. 3. 4). Fotografie te były dzie >ąy ngbrucke), który stanowił przedłu-

repr0dukowane jeSzcze przed 1945 r.» Zdjęcie fasady ™ ^

Południowej budynku Zarządu, zamieszczone w albu- z budowy mostu (1871) zlikwidowano

z 1896 r.«, dotyczącym Muzeum Szkolnego, ma Poi Hpę znaczając ten teren na targowisko

istotne znaczenie dla ustalenia czasu powstania posą- P Decyzją z dnia 4 listopada 1876 r. władze

BÓW Fryderyka Wielkiego i cesarza Wilhelma umie- (Ma k ,31 ^. ^ . ^

szczonych w niszach ryzaUtu środkowego fasady. Cen- miasta naca y