DOI Artikel:
Piwocka, Magdalena: Namiot z kolekcji Lanckorońskich w Zamku Królewskim na Wawelu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19894#0061
Studia Waweliana
Tom V, 1996
PL ISSN 1230-3275
MAGDALENA PIWOCKA
NAMIOT Z KOLEKCJI LANCKOROŃSKICH
W ZAMKU KRÓLEWSKIM NA WAWELU
W październiku 1994 roku wraz z ofiarowaną
przez Profesor Karolinę Lanckorońską kolekcją
osiemdziesięciu pięciu obrazów, a także zespołem
numizmatów przybył do zbiorów wawelskich na-
miot wschodni1 pochodzący z pałacu Lanckoroń-
skich w Rozdole'^.
Zabytek historycznie związany z rodziną, a przez
tradycję łączony z odsieczą wiedeńską, pojawił się
na wielkiej wystawie w krakowskich Sukiennicach,
upamiętniającej dwusetletnią rocznicę wiktorii
1683 roku3. Wystąpił tam obok drugiego namiotu
z Rozdołu, czworobocznego, wyposażonego w okna
(fig. I)4. Na początku naszego wieku był on jedyną
tego rodzaju pamiątką w pałacu i jako osobliwa
dekoracja wisiał rozpostarty na czołowej ścianie I
piętra klatki schodowej5. Jego formę przekształcono
zapewne w tym czasie tak, by ze zszytych płotów
utworzyć rodzaj zapiecka na całą szerokość hallu.
W roku 1916 znalazł się w Wiedniu, w siedzibie
Karola Lanckorońskiego przy Jacquingasse 18
wśród ewakuowanych z Ukrainy mobiliów6. Tam
zastała go druga wojna światowa, tam także wsku-
tek przejścia frontu ucierpiał jego stan zachowania.
Wywieziony w latach pięćdziesiątych do Londynu,
został przez Profesor Lanckorońską złożony w de-
pozyt w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen.
Sikorskiego w roku 19737. Z racji szczupłości po-
mieszczeń muzealnych zdecydowano się na ekspo-
nowanie go w sposób nawiązujący (świadomie?) do
sytuacji w Rozdole, tj. rozpięcie - tym razem
Dar zamieszkałej w Rzymie Prof. Karoliny Lanckorońskiej,
która skupiła w swych rękach uratowaną część mienia artysty-
cznego rodzin Rzewuskich i Lanckorońskich, został przekazany
Zamkom Królewskim w Krakowie i Warszawie 27 października
1994 r. Fakt ten — o doniosłym znaczeniu dla polskiego muzeal-
nictwa - odnotowała cała prasa krajowa, a sama Ofiarodawczyni
skomentowała artykułem: W hołdzie Rzeczypospolitej („Tygodnik
Powszechny", 44 (2364) z 30 X 1994). O wawelskiej części dam
wstępnie informują: Dar rodziny Lanckorońskich, Kraków 1995
(namiot: s. 10-11); Sprawozdanie z działalności Zamku Króle-
wskiego na Wawelu w roku 1994 (Studia Waw., 4: 1995, s. 194-
197, namiot: s. 197); K. Kuczman, Dar rodziny Lanckorońskich
dla Zamku Królewskiego na Wawelu (Biuletyn HS, 57: 1995, nr
1-2, s. 153-157, namiot: s. 153, 156-157); Idem, The Lancko-
roński Collection in, The Wawel Royal Castle (Folia HA, Seria
Nowa, 1, 1995, s. 135-144, namiot: s. 141).
2 O pałacu w Rozdole wybudowanym około r. 1740 przez
Michała Józefa Rzewuskiego, odziedziczonym przez Lanckoroń-
skich w r. 1820 por.: J. Koperski, Pałace i dwory. Rozdół
z Olchowcern (Wieś i Dwór, 2: 1913, z. 7, s. 14-16); E. Chwa-
le wik, Zbiory polskie, 2, Warszawa-Kraków 1927, s. 159;
R. Aftanazy, Rozdół [w:] Materiały do dziejów rezydencji,
VIIa: Dawne województwo ruskie. Ziemia halicka i lwowska,
Warszawa 1990, s. 495-511, il. 591-616.
Katalog wystawy zabytków z czasów króla Jana III i jego
wieku, Kraków 1883, s. 88, poz. 481; Zabytki XVII wieku.
Wystawa jubileuszowa Jana. III w Krakowie 1883, Kraków
1884, tabl. II; S. Tomkowicz, Wystawa pamiątek i zabytków
z epoki Jana III w Krakowie (Przegląd Polski, 70: 1883,
z. 208-210, s. 84, 102); W. Łu s z c z k i e w i c z, Z wystawy
starożytności z czasów Sobieskiego w Sukiennicach wrażenia
i uwagi, Kraków 1883, s. 57.
4 Katalog wystawy..., s. 88, poz. 480; Zabytki..., tabl. II.
3 Przekształcony w r. 1874 przez J. O. Zachariewicza pałac
otrzymał dwukondygnacyjny hall z klatką schodową, w którym
zawieszono szereg portretów i pamiątek rodzinnych (Aftan azy,
o.c, s. 504, il. 607, 610, 615). Widoki tego wnętrza zob.
Koperski, o.c, il. nlb. Reprodukowane u Aftanazego fotografie
dwóch akwarel z początku w. XX, przedstawiających namiot
widoczny znad balustrady I piętra, zachowały się w albumie
zestawionym przez Leonię Lubomirską: Dwory i pałace woje-
wództwa tarnopolskiego do r. 1939 (wł. prywatna).
6 Na temat pałacu i zbiorów hr. Karola z Brzezia Lanc-
korońskiego, ojca Karoliny, por. S. Kr zy w o s z e w sk i, Pałac
wiedeński i zbiory Karola Lanckorońskiego (Życie i Sztuka,
1903, nr 6, s. 1-3; nr 7, s. 5-8); R. Taborski, Karol
Lanckoroński - wiedeński mecenas i kolekcjoner sztuki [w:]
Wśród wiedeńskich poloników, Kraków 1974, s. 71-88; Idem,
Lanckoroński Karol, PSB, 16: 1971, s. 442^43.
7 Spis depozytowy z 10 II 1973, poz. 1386. Faktycznie
namiot znajdował się wcześniej w Instytucie, gdyż w r. 1971
stąd przekazano go do konserwacji.
59
Tom V, 1996
PL ISSN 1230-3275
MAGDALENA PIWOCKA
NAMIOT Z KOLEKCJI LANCKOROŃSKICH
W ZAMKU KRÓLEWSKIM NA WAWELU
W październiku 1994 roku wraz z ofiarowaną
przez Profesor Karolinę Lanckorońską kolekcją
osiemdziesięciu pięciu obrazów, a także zespołem
numizmatów przybył do zbiorów wawelskich na-
miot wschodni1 pochodzący z pałacu Lanckoroń-
skich w Rozdole'^.
Zabytek historycznie związany z rodziną, a przez
tradycję łączony z odsieczą wiedeńską, pojawił się
na wielkiej wystawie w krakowskich Sukiennicach,
upamiętniającej dwusetletnią rocznicę wiktorii
1683 roku3. Wystąpił tam obok drugiego namiotu
z Rozdołu, czworobocznego, wyposażonego w okna
(fig. I)4. Na początku naszego wieku był on jedyną
tego rodzaju pamiątką w pałacu i jako osobliwa
dekoracja wisiał rozpostarty na czołowej ścianie I
piętra klatki schodowej5. Jego formę przekształcono
zapewne w tym czasie tak, by ze zszytych płotów
utworzyć rodzaj zapiecka na całą szerokość hallu.
W roku 1916 znalazł się w Wiedniu, w siedzibie
Karola Lanckorońskiego przy Jacquingasse 18
wśród ewakuowanych z Ukrainy mobiliów6. Tam
zastała go druga wojna światowa, tam także wsku-
tek przejścia frontu ucierpiał jego stan zachowania.
Wywieziony w latach pięćdziesiątych do Londynu,
został przez Profesor Lanckorońską złożony w de-
pozyt w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen.
Sikorskiego w roku 19737. Z racji szczupłości po-
mieszczeń muzealnych zdecydowano się na ekspo-
nowanie go w sposób nawiązujący (świadomie?) do
sytuacji w Rozdole, tj. rozpięcie - tym razem
Dar zamieszkałej w Rzymie Prof. Karoliny Lanckorońskiej,
która skupiła w swych rękach uratowaną część mienia artysty-
cznego rodzin Rzewuskich i Lanckorońskich, został przekazany
Zamkom Królewskim w Krakowie i Warszawie 27 października
1994 r. Fakt ten — o doniosłym znaczeniu dla polskiego muzeal-
nictwa - odnotowała cała prasa krajowa, a sama Ofiarodawczyni
skomentowała artykułem: W hołdzie Rzeczypospolitej („Tygodnik
Powszechny", 44 (2364) z 30 X 1994). O wawelskiej części dam
wstępnie informują: Dar rodziny Lanckorońskich, Kraków 1995
(namiot: s. 10-11); Sprawozdanie z działalności Zamku Króle-
wskiego na Wawelu w roku 1994 (Studia Waw., 4: 1995, s. 194-
197, namiot: s. 197); K. Kuczman, Dar rodziny Lanckorońskich
dla Zamku Królewskiego na Wawelu (Biuletyn HS, 57: 1995, nr
1-2, s. 153-157, namiot: s. 153, 156-157); Idem, The Lancko-
roński Collection in, The Wawel Royal Castle (Folia HA, Seria
Nowa, 1, 1995, s. 135-144, namiot: s. 141).
2 O pałacu w Rozdole wybudowanym około r. 1740 przez
Michała Józefa Rzewuskiego, odziedziczonym przez Lanckoroń-
skich w r. 1820 por.: J. Koperski, Pałace i dwory. Rozdół
z Olchowcern (Wieś i Dwór, 2: 1913, z. 7, s. 14-16); E. Chwa-
le wik, Zbiory polskie, 2, Warszawa-Kraków 1927, s. 159;
R. Aftanazy, Rozdół [w:] Materiały do dziejów rezydencji,
VIIa: Dawne województwo ruskie. Ziemia halicka i lwowska,
Warszawa 1990, s. 495-511, il. 591-616.
Katalog wystawy zabytków z czasów króla Jana III i jego
wieku, Kraków 1883, s. 88, poz. 481; Zabytki XVII wieku.
Wystawa jubileuszowa Jana. III w Krakowie 1883, Kraków
1884, tabl. II; S. Tomkowicz, Wystawa pamiątek i zabytków
z epoki Jana III w Krakowie (Przegląd Polski, 70: 1883,
z. 208-210, s. 84, 102); W. Łu s z c z k i e w i c z, Z wystawy
starożytności z czasów Sobieskiego w Sukiennicach wrażenia
i uwagi, Kraków 1883, s. 57.
4 Katalog wystawy..., s. 88, poz. 480; Zabytki..., tabl. II.
3 Przekształcony w r. 1874 przez J. O. Zachariewicza pałac
otrzymał dwukondygnacyjny hall z klatką schodową, w którym
zawieszono szereg portretów i pamiątek rodzinnych (Aftan azy,
o.c, s. 504, il. 607, 610, 615). Widoki tego wnętrza zob.
Koperski, o.c, il. nlb. Reprodukowane u Aftanazego fotografie
dwóch akwarel z początku w. XX, przedstawiających namiot
widoczny znad balustrady I piętra, zachowały się w albumie
zestawionym przez Leonię Lubomirską: Dwory i pałace woje-
wództwa tarnopolskiego do r. 1939 (wł. prywatna).
6 Na temat pałacu i zbiorów hr. Karola z Brzezia Lanc-
korońskiego, ojca Karoliny, por. S. Kr zy w o s z e w sk i, Pałac
wiedeński i zbiory Karola Lanckorońskiego (Życie i Sztuka,
1903, nr 6, s. 1-3; nr 7, s. 5-8); R. Taborski, Karol
Lanckoroński - wiedeński mecenas i kolekcjoner sztuki [w:]
Wśród wiedeńskich poloników, Kraków 1974, s. 71-88; Idem,
Lanckoroński Karol, PSB, 16: 1971, s. 442^43.
7 Spis depozytowy z 10 II 1973, poz. 1386. Faktycznie
namiot znajdował się wcześniej w Instytucie, gdyż w r. 1971
stąd przekazano go do konserwacji.
59