DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Lutostańska, Alicja: Rysunki Jean Joseph Vinache i geneza pałacu w Radzyniu Podlaskim
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47790#0069
RYSUNKI JEAN JOSEPH YINACHE...
w ramach kanonu stylu barokowego lubującego się
stosowaniem panoplii w płaskorzeźbach, polichromiach
i akroteriach rzeźbiarskich. Jednakże wydaje się bar-
dziej możliwe, że chodzi tu o wtórne użycie projek-
tów Vinache’a uprzednio niewykorzystanych, które
były inspiracją i zostały przetransponowane przy
późniejszej o kilka lat dekoracji owalnej sieni dwu-
kondygnacjowej w facjacie przedniej. Rzeźbiarska
dekoracja, dokonana była około r. 1756 przez artystów
pracujących na zlecenie Eustachego Potockiego u, do
których należeli Roedler i Dollinger, a może i rzeź-
biarze xvarszatu w Puławach. Jak wiadomo Czarto-
ryscy utrzymywali ożywione kontakty z ośrodkami
artystycznymi w Paryżu, o czym świadczy m.in. wy-
konany w latach 1732—35 projekt salonu w Puławach
przez samego J. A. Meissoniera 12. Biorąc pod uwagę
podobieństwa i zbieżności między zachowanymi ry-
sunkami a istniejącymi płaskorzeźbami, uznać trzeba
przede wszystkim, że rysunki i list Jana Józefa
Vinache są przyczynkami do dziejów polsko-francus-
kich kontaktów artystycznych, jakie istniały również
w połowie XVIII w. i ożywiały polską działalność
architektoniczną, zwłaszcza w zakresie budownictwa
pałacowego i dekoracji architektury reprezentacyj-
nej. ..^.i
11 AG AD, Archiwum Roskie pud. XXIII; — Arch. Wił.
Potockich sygn. 170/11, oraz zespół Arch. Potockich z Ra-
dzynia.
12 S. LORENTZ, Projekty architektoniczne J. A. Meisso-
niera dla Polski, „Biul. Hist. Sztuki” XX, 1958, nr 2, s. 193.
13 Niniejszy przyczynek może dorzuci garść nowych wia-
domości do omawiającej polsko-francuskie relacje arty-
styczne literatury: M. P. FRANCASTEL, Les Relations arti-
stiqu.es entre la France et la Pologne au XVII et au XVIII
siecles. La France et la Pologne, Paris 1938, z. 4 i 1939,
z. 1; — F. KIMBALL, Le style Louis XV. Origine et evo-
lution du Rococo, Paris 1949.
Zl. 8. Radzyń Podlaski, pałac. Elewacja frontowa,
ryzalit środkowy. (Fot. A. Lutostańska)
LES DESSINS DE JEAN JOSEPH VINACHE ET LA GENESE DU PALAIS
DE RADZYŃ PODLASKI
Le palais dans le style baroąue de Radzyń Pod-
laski, propriete de la familie Potocki, fiit edifie sur
1’emplacement du chateau des Szczuka qui s’y trou-
vait auparavant et qui avait ete apporte en dot
a Eustachy Potocki, generał de 1’artillerie lituanienne,
par Marianna Kątska, petite-fille de Stanisław An-
toni Szczuka, sous-chancelier du grand-duche de
Lituanie. Dans l’inventaire de la ville on trouve une
description du chateau qui existait en 1742. En 1750
Eustachy Potocki fit construire un ressaut central
demi-ovale contenant une cage d’escalier et aussi des
pavillons d’angle du nouveau palais d’apres le projet
de Jacques Fontana. Le decor de 1’interieur du palais
fut execute vers 1756. Dans les archives de la maison
des Potocki a Cracovie on a trouve, dans la corres-
pondance des Potocki de Radzyń Podlaski, deux
dessins et une lettre de 1746 ecrite a Paris au Vieux
Louvre par Jean Joseph Vinache, sculpteur de la cour
royak de France. Les dessins representent des cas-
ques decoratifs de chavaliers; ils devaient servir
a la decoration du monument, commande avant 1730,
du grand hetman de la Couronne. II semble que ce
sont des fragments d’un projet disparu du monu-
ment non existant d’Adam Sieniawski, mort en 1726,
qui fut commande par Elżbieta Sieniawska, son
epouse. Ces casques ressemblent a ceux qui ornent les
12 chapiteaux soutenant la facette du vestibule Princi-
pal dans le palais de Radzyń Podlaski. II semble que
peut-etre en decorant vers 1756 la principale cage
d’escalier on s’est servi encore une fois des projets
de Vinache. La lettre et les dessins de Jean Joseph
Vinache nous font mieux connaitre l’oeuvre de cet
excellent artiste franęais et sont une contribution
a 1’histoire des contacts artistiques entre la Pologne
et la France, ces contacts se manifestant egalement
dans le domaine de la construction des palais et
dans l’artisanat artistique en Pologne au milieu du
XVHIe siecle.
w ramach kanonu stylu barokowego lubującego się
stosowaniem panoplii w płaskorzeźbach, polichromiach
i akroteriach rzeźbiarskich. Jednakże wydaje się bar-
dziej możliwe, że chodzi tu o wtórne użycie projek-
tów Vinache’a uprzednio niewykorzystanych, które
były inspiracją i zostały przetransponowane przy
późniejszej o kilka lat dekoracji owalnej sieni dwu-
kondygnacjowej w facjacie przedniej. Rzeźbiarska
dekoracja, dokonana była około r. 1756 przez artystów
pracujących na zlecenie Eustachego Potockiego u, do
których należeli Roedler i Dollinger, a może i rzeź-
biarze xvarszatu w Puławach. Jak wiadomo Czarto-
ryscy utrzymywali ożywione kontakty z ośrodkami
artystycznymi w Paryżu, o czym świadczy m.in. wy-
konany w latach 1732—35 projekt salonu w Puławach
przez samego J. A. Meissoniera 12. Biorąc pod uwagę
podobieństwa i zbieżności między zachowanymi ry-
sunkami a istniejącymi płaskorzeźbami, uznać trzeba
przede wszystkim, że rysunki i list Jana Józefa
Vinache są przyczynkami do dziejów polsko-francus-
kich kontaktów artystycznych, jakie istniały również
w połowie XVIII w. i ożywiały polską działalność
architektoniczną, zwłaszcza w zakresie budownictwa
pałacowego i dekoracji architektury reprezentacyj-
nej. ..^.i
11 AG AD, Archiwum Roskie pud. XXIII; — Arch. Wił.
Potockich sygn. 170/11, oraz zespół Arch. Potockich z Ra-
dzynia.
12 S. LORENTZ, Projekty architektoniczne J. A. Meisso-
niera dla Polski, „Biul. Hist. Sztuki” XX, 1958, nr 2, s. 193.
13 Niniejszy przyczynek może dorzuci garść nowych wia-
domości do omawiającej polsko-francuskie relacje arty-
styczne literatury: M. P. FRANCASTEL, Les Relations arti-
stiqu.es entre la France et la Pologne au XVII et au XVIII
siecles. La France et la Pologne, Paris 1938, z. 4 i 1939,
z. 1; — F. KIMBALL, Le style Louis XV. Origine et evo-
lution du Rococo, Paris 1949.
Zl. 8. Radzyń Podlaski, pałac. Elewacja frontowa,
ryzalit środkowy. (Fot. A. Lutostańska)
LES DESSINS DE JEAN JOSEPH VINACHE ET LA GENESE DU PALAIS
DE RADZYŃ PODLASKI
Le palais dans le style baroąue de Radzyń Pod-
laski, propriete de la familie Potocki, fiit edifie sur
1’emplacement du chateau des Szczuka qui s’y trou-
vait auparavant et qui avait ete apporte en dot
a Eustachy Potocki, generał de 1’artillerie lituanienne,
par Marianna Kątska, petite-fille de Stanisław An-
toni Szczuka, sous-chancelier du grand-duche de
Lituanie. Dans l’inventaire de la ville on trouve une
description du chateau qui existait en 1742. En 1750
Eustachy Potocki fit construire un ressaut central
demi-ovale contenant une cage d’escalier et aussi des
pavillons d’angle du nouveau palais d’apres le projet
de Jacques Fontana. Le decor de 1’interieur du palais
fut execute vers 1756. Dans les archives de la maison
des Potocki a Cracovie on a trouve, dans la corres-
pondance des Potocki de Radzyń Podlaski, deux
dessins et une lettre de 1746 ecrite a Paris au Vieux
Louvre par Jean Joseph Vinache, sculpteur de la cour
royak de France. Les dessins representent des cas-
ques decoratifs de chavaliers; ils devaient servir
a la decoration du monument, commande avant 1730,
du grand hetman de la Couronne. II semble que ce
sont des fragments d’un projet disparu du monu-
ment non existant d’Adam Sieniawski, mort en 1726,
qui fut commande par Elżbieta Sieniawska, son
epouse. Ces casques ressemblent a ceux qui ornent les
12 chapiteaux soutenant la facette du vestibule Princi-
pal dans le palais de Radzyń Podlaski. II semble que
peut-etre en decorant vers 1756 la principale cage
d’escalier on s’est servi encore une fois des projets
de Vinache. La lettre et les dessins de Jean Joseph
Vinache nous font mieux connaitre l’oeuvre de cet
excellent artiste franęais et sont une contribution
a 1’histoire des contacts artistiques entre la Pologne
et la France, ces contacts se manifestant egalement
dans le domaine de la construction des palais et
dans l’artisanat artistique en Pologne au milieu du
XVHIe siecle.