DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.33172#0048
się wprowadzać nowocześniejsze metody technołogiczne i nowe, wytrzymaisze
materiały. W koncepcjach przestrzennych przy opracowaniach elewacji i wnętrz
nawiązywano do form historycznych, giównie ktasycyzujących, zatracając przy tym
często czyteiność konstrukcji i funkcji.
Czołowymi rozwiązaniami urbanistyczno-architektonicznymi z tego okresu są:
Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, Ministerstwo Rolnictwa (ul. Wspólna
30) oraz Pałac Kultury i Nauki. Stalowa konstrukcja tego największego budynku
stolicy była poważnym osiągnięciem technologicznym.
Realizm socjalistyczny nie wyeliminował w tym okresie innych tendencji. Funkcjo-
nalnym rozwiązaniem i przejrzystą konstrukcją wyróżniał się Centralny Dom To-
warowy (ul. Bracka 15/19) zbudowany z żelbetu, metalu i szkła, zaprojektowany
przez Zbigniewa lhnatowicza i Jerzego Romańskiego. Wśród kilkudziesięciu war-
szawskich biurowców najciekawsze formy mają gmachy projektowane przez Marka
Leykama (ul. Marszałkowska 82) oraz przez Leykama i Czesława Krassowskiego
(ul. Rakowiecka 4). Swoistą ekspresję nadaje im rytm cienkich słupów konstruk-
cyjnych.
Na tle realizacji lat 1950-56 wyróżnia się nowocześnie ukształtowany Stadion
Dziesięciolecia. Projektanci: Jerzy Hryniewiecki, Marek Leykam i Czesław Ra-
jewski stworzyli kompozycję przestrzenną pełną prostoty i równocześnie niezwykle
przemyślaną pod względem funkcji. Podkreślić należy pozytywne zjawiska tego
okresu: wiązanie osiedli z miastem, racjonalne gospodarowanie miejskimi terenami
budowlanymi i kultywowanie dobrych tradycji polskiego rzemiosła.
Nowe podejście do architektury nastąpiło po roku 1956, a zwrot ku architekturze
światowej przyniósł zainteresowanie nowymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi
i funkcjonalnymi. Jednak ograniczone możliwości techniczne i ekonomiczne
utrudniały wprowadzenie szeregu nowych rozwiązań, zwłaszcza w architekturze
osiedli mieszkaniowych. Formy architektoniczne i układy przestrzenne z tego okre-
su rażą często schematyczną kompozycją, brakami technicznymi i nieprzystosowa-
niem do funkcji obiektu. Zrealizowano kilka kompozycji przestrzennych nie licząc
się z istniejącą historyczną zabudową (np. domy przy pl. Teatralnym). Okres ten
przyniósł jednak również wiele realizacji doskonale spełniających swe funkcje i wy-
różniających się rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Do nich zaliczyć należy projek-
towany przez Jerzego Hryniewieckiego z zespołem budynek Supersamu (ul. Pu-
ławska 2) i lekkie, przeszklone bryły pawilonów warszawskich szkół projektowa-
nych przez Jerzego Baumillera i Jana Zdanowicza (ul. Emilii Plater 31 i ul. Staffa
21).
Nastąpił dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego. Podstawowymi typami blo-
ków mieszkalnych są budynki o 4-5 kondygnacjach (bez dźwigów) oraz budynki
o 8-14 kondygnacjach łz dźwigami). Rozwiązania konstrukcyjne wynikały z no-
wych metod technologicznych. Polem doświadczalnym dla warszawskiego budow-
nictwa mieszkaniowego jest osiedle prototypów na Służewcu. Wśród osiedli zrea-
lizowanych w tym czasie wyróżniają się projektowane przez Halinę Skibniewską
i Alinę Scholtzównę Sady Żoliborskie 1. Ńa obszarze stosunkowo niewielkim wznie-
siono ponad 20 budynków, a dzięki przemyślanej kompozycji uzyskano wrażenie
przestronności, tworząc jednocześnie intymne, bogate w zieleń strefy między zespo-
łami budynków. W łatach 1957-65 zaczęły powstawać pierwsze większe osiedla
mieszkaniowe, np. Bielany H-IV, osiedle Batorego, a po 1965 roku wielotysięczne
osiedla mieszkaniowe, jak np. Bródno, Młociny, Stegny.
Okres ostatni przyniósł realizacje o zwiększonym rozmachu urbanistycznym i ar-
chitektonicznym. Powstało kilkanaście wybitnych realizacji doskonale spełniają-
cych swe funkcje i wyróżniających się śmiałością rozwiązań konstrukcyjnych. Od
1972 roku gotowe elementy dostarcza Fabryka Domów na Służewcu; pierwsze
budynki z tych elementów wzniesiono w osiedlu Stegny. Wśród kilkudziesięciu
osiedli powstających w ostatnich latach interesujące rozwiązania plastyczne, przy
zachowaniu znowelizowanych wymagań normatywnych i funkcjonalnych, mają
osiedla: Panieńska, Za Żelazną Bramą, Zatrasie, Kępa Potocka. Wzrasta wysokość
budynków oraz ich wymiary poziome, co prowadzi do całkowitej zmiany dotych-
czasowego charakteru osiedli. Przynosi to korzyści wynikające z dużej koncentracji
zabudowy, wzbudza jednak równocześnie wątpliwości, czy te zespoły, przerasta-
jące nasze tradycyjne wyobrażenie o skali osiedla, zostaną zaakceptowane przez
mieszkańców. Najbardziej oryginalnym projektem osiedla mieszkaniowego jest
realizowany od 1968 roku Przyczółek Grochowski. Oskar i Zofia Hansenowie
skomponowali ciągły, wielokrotnie załamujący się pod kątem prostym blok miesz-
kalny o zróżnicowanych formach i urozmaiconych kolorystycznie elewacjach. Za-
letą tego osiedla jest oddzielenie od siebie linii komunikacji kołowej od krytych
przejść pieszych. Przejścia te prowadzą do centrum handlowego, szkoły, przed-
44
materiały. W koncepcjach przestrzennych przy opracowaniach elewacji i wnętrz
nawiązywano do form historycznych, giównie ktasycyzujących, zatracając przy tym
często czyteiność konstrukcji i funkcji.
Czołowymi rozwiązaniami urbanistyczno-architektonicznymi z tego okresu są:
Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, Ministerstwo Rolnictwa (ul. Wspólna
30) oraz Pałac Kultury i Nauki. Stalowa konstrukcja tego największego budynku
stolicy była poważnym osiągnięciem technologicznym.
Realizm socjalistyczny nie wyeliminował w tym okresie innych tendencji. Funkcjo-
nalnym rozwiązaniem i przejrzystą konstrukcją wyróżniał się Centralny Dom To-
warowy (ul. Bracka 15/19) zbudowany z żelbetu, metalu i szkła, zaprojektowany
przez Zbigniewa lhnatowicza i Jerzego Romańskiego. Wśród kilkudziesięciu war-
szawskich biurowców najciekawsze formy mają gmachy projektowane przez Marka
Leykama (ul. Marszałkowska 82) oraz przez Leykama i Czesława Krassowskiego
(ul. Rakowiecka 4). Swoistą ekspresję nadaje im rytm cienkich słupów konstruk-
cyjnych.
Na tle realizacji lat 1950-56 wyróżnia się nowocześnie ukształtowany Stadion
Dziesięciolecia. Projektanci: Jerzy Hryniewiecki, Marek Leykam i Czesław Ra-
jewski stworzyli kompozycję przestrzenną pełną prostoty i równocześnie niezwykle
przemyślaną pod względem funkcji. Podkreślić należy pozytywne zjawiska tego
okresu: wiązanie osiedli z miastem, racjonalne gospodarowanie miejskimi terenami
budowlanymi i kultywowanie dobrych tradycji polskiego rzemiosła.
Nowe podejście do architektury nastąpiło po roku 1956, a zwrot ku architekturze
światowej przyniósł zainteresowanie nowymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi
i funkcjonalnymi. Jednak ograniczone możliwości techniczne i ekonomiczne
utrudniały wprowadzenie szeregu nowych rozwiązań, zwłaszcza w architekturze
osiedli mieszkaniowych. Formy architektoniczne i układy przestrzenne z tego okre-
su rażą często schematyczną kompozycją, brakami technicznymi i nieprzystosowa-
niem do funkcji obiektu. Zrealizowano kilka kompozycji przestrzennych nie licząc
się z istniejącą historyczną zabudową (np. domy przy pl. Teatralnym). Okres ten
przyniósł jednak również wiele realizacji doskonale spełniających swe funkcje i wy-
różniających się rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Do nich zaliczyć należy projek-
towany przez Jerzego Hryniewieckiego z zespołem budynek Supersamu (ul. Pu-
ławska 2) i lekkie, przeszklone bryły pawilonów warszawskich szkół projektowa-
nych przez Jerzego Baumillera i Jana Zdanowicza (ul. Emilii Plater 31 i ul. Staffa
21).
Nastąpił dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego. Podstawowymi typami blo-
ków mieszkalnych są budynki o 4-5 kondygnacjach (bez dźwigów) oraz budynki
o 8-14 kondygnacjach łz dźwigami). Rozwiązania konstrukcyjne wynikały z no-
wych metod technologicznych. Polem doświadczalnym dla warszawskiego budow-
nictwa mieszkaniowego jest osiedle prototypów na Służewcu. Wśród osiedli zrea-
lizowanych w tym czasie wyróżniają się projektowane przez Halinę Skibniewską
i Alinę Scholtzównę Sady Żoliborskie 1. Ńa obszarze stosunkowo niewielkim wznie-
siono ponad 20 budynków, a dzięki przemyślanej kompozycji uzyskano wrażenie
przestronności, tworząc jednocześnie intymne, bogate w zieleń strefy między zespo-
łami budynków. W łatach 1957-65 zaczęły powstawać pierwsze większe osiedla
mieszkaniowe, np. Bielany H-IV, osiedle Batorego, a po 1965 roku wielotysięczne
osiedla mieszkaniowe, jak np. Bródno, Młociny, Stegny.
Okres ostatni przyniósł realizacje o zwiększonym rozmachu urbanistycznym i ar-
chitektonicznym. Powstało kilkanaście wybitnych realizacji doskonale spełniają-
cych swe funkcje i wyróżniających się śmiałością rozwiązań konstrukcyjnych. Od
1972 roku gotowe elementy dostarcza Fabryka Domów na Służewcu; pierwsze
budynki z tych elementów wzniesiono w osiedlu Stegny. Wśród kilkudziesięciu
osiedli powstających w ostatnich latach interesujące rozwiązania plastyczne, przy
zachowaniu znowelizowanych wymagań normatywnych i funkcjonalnych, mają
osiedla: Panieńska, Za Żelazną Bramą, Zatrasie, Kępa Potocka. Wzrasta wysokość
budynków oraz ich wymiary poziome, co prowadzi do całkowitej zmiany dotych-
czasowego charakteru osiedli. Przynosi to korzyści wynikające z dużej koncentracji
zabudowy, wzbudza jednak równocześnie wątpliwości, czy te zespoły, przerasta-
jące nasze tradycyjne wyobrażenie o skali osiedla, zostaną zaakceptowane przez
mieszkańców. Najbardziej oryginalnym projektem osiedla mieszkaniowego jest
realizowany od 1968 roku Przyczółek Grochowski. Oskar i Zofia Hansenowie
skomponowali ciągły, wielokrotnie załamujący się pod kątem prostym blok miesz-
kalny o zróżnicowanych formach i urozmaiconych kolorystycznie elewacjach. Za-
letą tego osiedla jest oddzielenie od siebie linii komunikacji kołowej od krytych
przejść pieszych. Przejścia te prowadzą do centrum handlowego, szkoły, przed-
44