DOI Artikel:
Dēmitsas, Margaritēs G.: Peri Erizēnōn nomismatōn
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13161#0042
63
ΠΕΡΙ ΕΡΙΖΗΝΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ
64
μικρά Ασία έλατρεύοντο πάντες οί ελληνικοί θεοί,
έν οΐς και ό Ποσειδών. Τοϋτο δέ τοσούτον βέβαιον
έστιν, ώστε έξ ενός μέν διαρρήδην άνρμολογεΐ και
αότός ό κ. νν&άάϊη^Ιοη· αίουΐβδ Ιβδ (ϋνίηΐΐβδ εη
Ιιοηηβϋΐ* άαη§ υηβ νίΐΐβ, Ιοιίδ Ιβατδ αΐΐπβιιΐδ, δοηί
τβρπχίαίΐδ δαι· δβδ ηιοηαίβδ ροριιΙαΪΓβδ βΐ 1αΓ§β-
ιηβηΐ Γβραηιίαβδϊ 1.Έξ έτερου δέ προφανέστατα έξε-
εται ή πλάνη και απάτη τοϋ κ. Βυσίιαίαίδ
έκ τών υστέρων ήτοι έκ τοϋ ετέρου τών ΰπ6 τοΰ κ.
Π. Λάμπρου δημοσιευθέντων νομισμάτων της Έρί-
ζης, ένθα απεικονίζεται ή τοϋ ΙΙοσειδώνος κεφαλή
κατά την διαβεβαίωσιν αύτοΰ « 1. Κεφαλή Ποσει-
δώνος προς τα δεξιά, όπισθεν ο' αυτής τρίαινα
έστραμμένη προς τά κάτω ». Και έν τή 6 υποση-
μειώσει προστίθησιν ό κ. II. Λάμπρος « το αυτό
τοϋτο νόμισμα, άλλ' έχον τήν κεφαλήν τοΰ Διός
έδημοσιεύθη υπό τοϋ \Υ, \νβ1)δ1βΐ' έν τω Ναιη. Ν.
I. ρ. 120».
Πλήν τούτου δέ μνημονεύει και ετέρου νομίσμα-
τος ό κ. Π. Λάμπρος φέροντος ρύχι τήν προτομήν
τοΰ Διός, άλλα τήν τοϋ Ποσειδώνος και διατηρου-
μένου έν τω νομισματικώ μουσείω τοΰ Βερολίνου
«Έν νόμισμα τοϋ Βερολινιαίου νομισματικού μου-
σείου φέρει τήν κεφαλήν τοΰ Ποσειδώνος πρός τά
δεξιά, έπι δέ τοϋ όπισθεν τήν Νίκην δεξιά μετά
στεφάνου και κλάδου έλαίας. Ή επιγραφή ΕΡΙΖΗ-
ΝΩΝ είναι γεγραμμένη εις δύο δριζοντείους γραμ-
μάς ». Τά αυτά βέβαιοι ό κ. Π. Λάμπρος και μετά
τήν περιγραφήν τοΰ δευτέρου νομίσματος έπιπροσθέ-
των ό'τι κατά τό 1855 έν Τεργέστη είδε νόμισμα
Έριζηνών μετά της κεφαλής τοΰ Ποσειδώνος, ην
άντι της τοΰ Διός είχεν έκλάβη.
Κατά ταΰτα τοίνυν έχομεν ήδη τρία νομίσματα
Έριζηνών φέροντα τήν προτομήν τοΰ Ποσειδώνος,
έκ τών οποίων ουδεμία πλέον αμφιβολία υπάρχει ότι
ό ισχυρισμός τοΰ κ. Βυοίιαίαίδ έντελώς άνυπόστα-
τός έστι, μάτην άποπειραθέντος δι' ολοκλήρου υπο-
μνήματος νά άποδείξη δια της κεφαλής τοΰ Πο-
σειδώνος δτι τό νόμισμά έστι Κορινθιακόν άποικια-
κόν και ούχι Έριζηνών, ώς λίαν ορθώς έχαρακτήρι-
σεν ό Ρβΐΐβπη και άπεδέξαντο ό Εοΐίΐιβίκαι ό Μίοη-
1 Κβνιιο Νιιπϋβπι. ρ. 153.1851.
ηβΐ. νΛλλο δέ νόμισμα τών Έριζηνών έδημοσίευ-
σεν ό ΒογγθΙΙ 1 διατηρούμενον έν τω Βρεττανικω
μουσείω, όπερ, ώς ό κ. ϋιιοΐΐίΐΐαίδ τό προηγούμε-
νον άπένειμε τή Κορίνθω,ουτω και ό κ. \ν&(1(1ίη2;Ιοη 2
εικάζει οτι τοΰτο ανήκει εις τήν Λαοδίκειαν «Ιβ
δουροοηηβ οβΙΙβ ρίβοβ ά'βίΓβ άβ ίαοάίοββ άβ ΡΙίΓγ-
§ϊβ» χωρίς νά προσαγάγη άπόδειξίν τινα πρός ύπο-
στήριξιν της εικασίας αύτοΰ, ήτις εξελέγχεται άνυ-
πόστατος έκ της λέξεως ΕΡΙΖΗΝΩΝ, ην τό νόμι-
σμα φέρει.
Πρός τούτοις δέ και άλλο νόμισμα της αυτής
πόλεως έξέδωκε κατά τό 182 1 ό περιώνυμος νομι-
σματολόγος δβδίϊηί 3 α 6ΕΙΖΑ. ΑαΙοηοπιί. Ερί-
§Γαρ1ιο: 6Ρ. ΕΡΙΖΗΝΩΝ. Μβηίίο δϊΐιΐδ αϊ) απιηβ
€άο, ΚΑΟΟ. ΑΞ. ΚΚΚΚ» τοΰ οποίου ούδεμίαν ποιεί-
ται μνείαν ού ;ε ό κ. ννα(1(1ίη§ίοη ουτε ό κ. Π.
Λάμπρος, οίτινες ώφειλον, λόγου γινομένου περι νο-
μισμάτων της πόλεως εκείνης, νά μνημονεύωσιν
αύτοΰ, ίνα μή περιέρχωνται εις τό έπισφαλές συμ-
πέρασμα, οτι τό πρώτον νομισματικόν μνημεϊον της
Έρίζης έστι τό υπό τοϋ κ. \να(1φη§Ιοη δημοσιευθέν.
Ένταΰθα δέ παρατηρώ δτι, εϊ και δ ποταμός
Κάος ώς παρακείμενος τή πόλει άπεικονίζεται έν τώ
νομίσματι, ούχ ήττον δμως κατά τήν μαρτυρίαν
τοΰ Λιβίου άπεΐχε της πόλεως μιας ημέρας δρόμου
στρατιωτικού ήτοι ώρας τινάς. Τοΰτο δέ σύνηθές
έστιν έν τοις νομίσμασι νά άπεικονίζωνται και πόρρω
πόλεων κείμενα όρη και ποταμοί, οιον έν νομίσμασι
της Σμύρνης και Κύμης άπεικονίζεται ό πόορω αυ-
τών κείμενος Έρμος ποταμός 4. Ό δέ κ. Βαοΐιαίαίδ
μνημονεύων και τοΰ δβδίϊηί έν μεγάλη αφέλεια λέ-
γει οτι τελευταΐΌν και δ δοδίίηϊ συγκαταλέγει τήν
Έριζαν έν ταΐς πόλεσιν, αί'τινες έτύπωσαν νομί-
σματα, και διακηρύττει δτι τά νομίσματα ταύτης
εΐσι σπάνια διϊσχυριζόμενος δτι άνέγνωσε ΚΑΟΟ
ΕΡΙ χ.αί ΕΡΙΖΗΝΩΝ χωρίς νά εί'πη ήμΐν έκ τίνος
πηγής ήρύσθη τό μάθημα τοϋτο. Λίαν παρά-
δοξος φαίνεται μοι ή κριτική αυτη τοΰ κ. ϋιι-
1 Νυω. ΟΙιγοπ. I. IX. ρ. 150.
2 Κβναβ Νυωίδπι. I. I. ρ. 373. 1856.
3 ΒβϊΙίηί ϋΐβ.58. §οηβΓ. 5βα πιοηβία νοίιΐδ υιΊήυιη ρορυΐο-
πιπι βΐ Γ6£ΐιιτι οπίίηο ^οο^ΐ'αρίι. βΐ οΙίΓοηοΙο^. (ΙοδϋπρΙα ρ. 88.
* ΑγπιιιΙβΙΙ δβνοπ οΙιαΓοΙιβδ ρ. 292. ΗαιηίΙΙοη'δ ΚβδβαΐΌΐκίϋ
I. ρ. 108.
λεΪΧ
ΠΕΡΙ ΕΡΙΖΗΝΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ
64
μικρά Ασία έλατρεύοντο πάντες οί ελληνικοί θεοί,
έν οΐς και ό Ποσειδών. Τοϋτο δέ τοσούτον βέβαιον
έστιν, ώστε έξ ενός μέν διαρρήδην άνρμολογεΐ και
αότός ό κ. νν&άάϊη^Ιοη· αίουΐβδ Ιβδ (ϋνίηΐΐβδ εη
Ιιοηηβϋΐ* άαη§ υηβ νίΐΐβ, Ιοιίδ Ιβατδ αΐΐπβιιΐδ, δοηί
τβρπχίαίΐδ δαι· δβδ ηιοηαίβδ ροριιΙαΪΓβδ βΐ 1αΓ§β-
ιηβηΐ Γβραηιίαβδϊ 1.Έξ έτερου δέ προφανέστατα έξε-
εται ή πλάνη και απάτη τοϋ κ. Βυσίιαίαίδ
έκ τών υστέρων ήτοι έκ τοϋ ετέρου τών ΰπ6 τοΰ κ.
Π. Λάμπρου δημοσιευθέντων νομισμάτων της Έρί-
ζης, ένθα απεικονίζεται ή τοϋ ΙΙοσειδώνος κεφαλή
κατά την διαβεβαίωσιν αύτοΰ « 1. Κεφαλή Ποσει-
δώνος προς τα δεξιά, όπισθεν ο' αυτής τρίαινα
έστραμμένη προς τά κάτω ». Και έν τή 6 υποση-
μειώσει προστίθησιν ό κ. II. Λάμπρος « το αυτό
τοϋτο νόμισμα, άλλ' έχον τήν κεφαλήν τοΰ Διός
έδημοσιεύθη υπό τοϋ \Υ, \νβ1)δ1βΐ' έν τω Ναιη. Ν.
I. ρ. 120».
Πλήν τούτου δέ μνημονεύει και ετέρου νομίσμα-
τος ό κ. Π. Λάμπρος φέροντος ρύχι τήν προτομήν
τοΰ Διός, άλλα τήν τοϋ Ποσειδώνος και διατηρου-
μένου έν τω νομισματικώ μουσείω τοΰ Βερολίνου
«Έν νόμισμα τοϋ Βερολινιαίου νομισματικού μου-
σείου φέρει τήν κεφαλήν τοΰ Ποσειδώνος πρός τά
δεξιά, έπι δέ τοϋ όπισθεν τήν Νίκην δεξιά μετά
στεφάνου και κλάδου έλαίας. Ή επιγραφή ΕΡΙΖΗ-
ΝΩΝ είναι γεγραμμένη εις δύο δριζοντείους γραμ-
μάς ». Τά αυτά βέβαιοι ό κ. Π. Λάμπρος και μετά
τήν περιγραφήν τοΰ δευτέρου νομίσματος έπιπροσθέ-
των ό'τι κατά τό 1855 έν Τεργέστη είδε νόμισμα
Έριζηνών μετά της κεφαλής τοΰ Ποσειδώνος, ην
άντι της τοΰ Διός είχεν έκλάβη.
Κατά ταΰτα τοίνυν έχομεν ήδη τρία νομίσματα
Έριζηνών φέροντα τήν προτομήν τοΰ Ποσειδώνος,
έκ τών οποίων ουδεμία πλέον αμφιβολία υπάρχει ότι
ό ισχυρισμός τοΰ κ. Βυοίιαίαίδ έντελώς άνυπόστα-
τός έστι, μάτην άποπειραθέντος δι' ολοκλήρου υπο-
μνήματος νά άποδείξη δια της κεφαλής τοΰ Πο-
σειδώνος δτι τό νόμισμά έστι Κορινθιακόν άποικια-
κόν και ούχι Έριζηνών, ώς λίαν ορθώς έχαρακτήρι-
σεν ό Ρβΐΐβπη και άπεδέξαντο ό Εοΐίΐιβίκαι ό Μίοη-
1 Κβνιιο Νιιπϋβπι. ρ. 153.1851.
ηβΐ. νΛλλο δέ νόμισμα τών Έριζηνών έδημοσίευ-
σεν ό ΒογγθΙΙ 1 διατηρούμενον έν τω Βρεττανικω
μουσείω, όπερ, ώς ό κ. ϋιιοΐΐίΐΐαίδ τό προηγούμε-
νον άπένειμε τή Κορίνθω,ουτω και ό κ. \ν&(1(1ίη2;Ιοη 2
εικάζει οτι τοΰτο ανήκει εις τήν Λαοδίκειαν «Ιβ
δουροοηηβ οβΙΙβ ρίβοβ ά'βίΓβ άβ ίαοάίοββ άβ ΡΙίΓγ-
§ϊβ» χωρίς νά προσαγάγη άπόδειξίν τινα πρός ύπο-
στήριξιν της εικασίας αύτοΰ, ήτις εξελέγχεται άνυ-
πόστατος έκ της λέξεως ΕΡΙΖΗΝΩΝ, ην τό νόμι-
σμα φέρει.
Πρός τούτοις δέ και άλλο νόμισμα της αυτής
πόλεως έξέδωκε κατά τό 182 1 ό περιώνυμος νομι-
σματολόγος δβδίϊηί 3 α 6ΕΙΖΑ. ΑαΙοηοπιί. Ερί-
§Γαρ1ιο: 6Ρ. ΕΡΙΖΗΝΩΝ. Μβηίίο δϊΐιΐδ αϊ) απιηβ
€άο, ΚΑΟΟ. ΑΞ. ΚΚΚΚ» τοΰ οποίου ούδεμίαν ποιεί-
ται μνείαν ού ;ε ό κ. ννα(1(1ίη§ίοη ουτε ό κ. Π.
Λάμπρος, οίτινες ώφειλον, λόγου γινομένου περι νο-
μισμάτων της πόλεως εκείνης, νά μνημονεύωσιν
αύτοΰ, ίνα μή περιέρχωνται εις τό έπισφαλές συμ-
πέρασμα, οτι τό πρώτον νομισματικόν μνημεϊον της
Έρίζης έστι τό υπό τοϋ κ. \να(1φη§Ιοη δημοσιευθέν.
Ένταΰθα δέ παρατηρώ δτι, εϊ και δ ποταμός
Κάος ώς παρακείμενος τή πόλει άπεικονίζεται έν τώ
νομίσματι, ούχ ήττον δμως κατά τήν μαρτυρίαν
τοΰ Λιβίου άπεΐχε της πόλεως μιας ημέρας δρόμου
στρατιωτικού ήτοι ώρας τινάς. Τοΰτο δέ σύνηθές
έστιν έν τοις νομίσμασι νά άπεικονίζωνται και πόρρω
πόλεων κείμενα όρη και ποταμοί, οιον έν νομίσμασι
της Σμύρνης και Κύμης άπεικονίζεται ό πόορω αυ-
τών κείμενος Έρμος ποταμός 4. Ό δέ κ. Βαοΐιαίαίδ
μνημονεύων και τοΰ δβδίϊηί έν μεγάλη αφέλεια λέ-
γει οτι τελευταΐΌν και δ δοδίίηϊ συγκαταλέγει τήν
Έριζαν έν ταΐς πόλεσιν, αί'τινες έτύπωσαν νομί-
σματα, και διακηρύττει δτι τά νομίσματα ταύτης
εΐσι σπάνια διϊσχυριζόμενος δτι άνέγνωσε ΚΑΟΟ
ΕΡΙ χ.αί ΕΡΙΖΗΝΩΝ χωρίς νά εί'πη ήμΐν έκ τίνος
πηγής ήρύσθη τό μάθημα τοϋτο. Λίαν παρά-
δοξος φαίνεται μοι ή κριτική αυτη τοΰ κ. ϋιι-
1 Νυω. ΟΙιγοπ. I. IX. ρ. 150.
2 Κβναβ Νυωίδπι. I. I. ρ. 373. 1856.
3 ΒβϊΙίηί ϋΐβ.58. §οηβΓ. 5βα πιοηβία νοίιΐδ υιΊήυιη ρορυΐο-
πιπι βΐ Γ6£ΐιιτι οπίίηο ^οο^ΐ'αρίι. βΐ οΙίΓοηοΙο^. (ΙοδϋπρΙα ρ. 88.
* ΑγπιιιΙβΙΙ δβνοπ οΙιαΓοΙιβδ ρ. 292. ΗαιηίΙΙοη'δ ΚβδβαΐΌΐκίϋ
I. ρ. 108.
λεΪΧ