DOI article:
Philios, Demetrius: Treis kephalai ex Attikēs
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.13161#0065
95
ΚΕΦΛΛΑΙ ΕΞ ΑΤΤΙΚΗΣ
96
πρόσωπον σφόδρα ωοειδές,άλλ'ο'χ ι και άχάριτον σχή-
μα, και, αν μή άπατώμαι, έν τούτω τω τύπω δύ-
ναται τις νά ένίδη, οίονει έν τη γενέσει της, τήν
άττικήν καταγραφήν (ρΓοΓιΙ) των περι τον Φει-
δίαν χρόνων. Τοΰτο δ' Γσως και ή ζωή, ήν κατώρ-
θωσε νά έμφυσήση εις τον λίθον ό τεχνίτης, έμ-
ποιοΰσι τω θεωμένω, μ' δλας τάς έν τοις καΟ' έ'κα-
στον άτελείας, εύάρεστον έντύπωσιν, αρκεί έπ' όλί-
γον νά έχη έςησκημένον το ομμα εις άπόλαυσιν
της από της θέας τοιούτων έργων ηδονής. Ό λίθος
φαίνεται και εις έμέ πάριος, αν και νά βεβαιώσω τό
πράγμα δεν δύναμαΐ" πεντελήσιος βεβαίως δεν είναι"
χρώματος δ' ίχνη οϋδαμοϋ πλέον διακρίνονται.
Ή έν τω πινάκι 5':> ϋπ' άριθ. II άπεικονιζομένη
έκ πεντελικοΰ μαρμάρου και τοΰ φυσικού με-
γέθους κατά τι μικρότερα 1 γυναικεία κεφαλή ευ-
ρέθη τήν 13ΐν Σεπτεμβρίου παρελθόντος έτους έν
ταΐς υπό τήν έμήν έποπτείαν, δαπάναις δε της Αρ-
χαιολογικής εταιρίας γενομέναις άνασκαφαϊς των έν
Έλευσΐνι ιερών τόπων, είς βάθος 3,50 Γ. Μ. υπό
τό σημερινον έδαφος ήτοι 2,50 περίπου υπό τήν
άσβεστοπλακόκτιστον στρώσιν τής αυλής τοΰ ναοΰ.
Ιίερι τής έκεϊ έπιχώσεως έρρήθησαν άλλαχοΰ τά
δέοντα- ' ένταϋθα άναγκαΐον νά έπαναληφθή μό-
νον οτι κατ' έμέ κριτήν ή έπίχωσις αύτη πρέπει νά
Υ) σύγχρονος ή άρχαιοτέρα, ούχι δε νεωτέρα τής
προνάου στοάς τής υπό Φίλωνος κτισθείσης.
Και ή κεφαλή αυτη, ώς ή εικών δεικνύει, δεν εί-
ναι αλώβητος· και ταύτης ή ρις είναι σχεδόν πάσα
άποκεκρουσμένη* ρλάβην δ' έπαθον ού μικράν τό τε
πηγούνιον (Κ,ϊηο) και τά ώτα άμφότερα, μάλιστα
δέ τό άριστερόν ή δέ δεξιά παρειά και ταύτης δεν
σώζει τήν λειότητα τής έπιφανείας τοΰ μαρμάρου"
βεβλαμμέναι δέ είναι κατά τι οι τε οφθαλμοί και τά
βλέφαρα" άλλ' οίονει πρός άποζημίωσιν μικράν ή κε-
φαλή σώζει και νΰν έτι χρωματισμού ζωηρά ί'χνη*
ή κόμη ήν έρυθρά' το δέ στέφον αυτήν διάδημα
έκοσμεΐτο ά ν Ο ε μ ί ο ι ς και κ ά λ υ ξ ι λωτού πρα-
σίνου νΰν, κυα^οϋ δ' ίσως έξ άρχής χρώματος 3.
' Έν τω κίναχι άπειχονίβθη εις τό '/2 του μεγέθους της.
3 "Ορα Πρακτικά της 'Αρ/αιολογιζης έταιρίάς τοΰ 1882-
3 Κυανού /ρώματος ελάχιστα διεσώθησαν 'ι/νη, κατά δέ τήν γνώ-
[λην τοΰ κ. ϋΊΙΙίύίοη τοΰτο ην τό έξ αρχής /ρώμα, ΰπό τής κατιώ-
Τό όπισθεν μέρος τοΰ διαδήματος, τό και άκόσμητον,
σώζει ώσαύτως ί'χνη έρυθροϋ χρωματισμού.
Και ή κεφαλή αυτη ισχυρά φέρει τά μαρτύρια των
χρόνων τής ποιήσεώς της'ού μόνον του κρανίου ό σχη-
ματισμός 1 και ή διασκευή τής κόμης, άλλά και των
οφθαλμών ή θέσις και οί βολβοί αυτών, καίπερ μή
είς ύπερβολήν προβεβληκότες, και τοϋ στόματος ό
σχηματισμός, μάλιστα δέ τών χειλέων αί γραμμαι
κατα πολύ τών τής προηγουμένης ύπολειπόμεναι,
και τό έν ταύτη έμφανέστερον τυπικόν μειδίαμα,
πάντα ταΰτα φέρουσιν έτι τάν τύπον τής πάνυ άρ-
χαϊκής τέχνης" τεχνικώτερόν πως φαίνονται πέπλα·
σμένα τά ώτα, δισκοειδέσιν ώσαύτως ένωτίοις κο-
σμούμενα μετά γεγραμμένων πρασίνω χρώματι
ροδάκων και τήν όπήν του ακουστικού πόρου ισχυ-
ρώς δεδηλωμένην φέροντα, ώς τοΰτο ένπάνυ πολλοίς
εργοις τής άρχαϊκής τέχνης ευρηται γιγνόμενον αί
δέ παρειαι ουτε τό ευτραφές και σαρκώδες τής προη-
γουμένης, ούτε πάλιν τό ίσχνόν και λιτόν τής επο-
μένης έχουσαι και ο'ιονει έν τω μέσω ίστάμεναι, δί-
δουσιν είς τό πρόσωπον μακρόστενον μεν , άλλ' όχι
και όλως άμοιρον άποστρογγυλώσεώς τίνος καταλ-
λήλως όρώμενον ώοειδέςσχήμα* καθόλου δέη έργα-
σία έμφαίνει σκληρότητά τινα τής σμίλης τοΰ έρ-
γασαμένου πολλαχοΰ,και δέν δεικνύει τήν άκρίβειαν
έκείνην, ήν πολλάκις έν έ'ργοις τής άρχαϊκής τέ-
χνης θαυμάζομεν. Ό τεχνίτης τής ήμετέρας κεφα-
λής φαίνεται οίονει μή χρησάμενος πανταχού πάσι
τοις έργαλείοις έν τή εκτελέσει τοΰ έργου του" τοΰ-
το δέ και αντιθέσεις τινές έν τω σχηματισμώ τών
διαφόρων αυτής μερών ίτών παρειών λ. χ. έχουσών
όχι άσχημον τό περίγραμμα και ένιαχοϋ ά π α-
σεως, ώς μεταλλικόν (ΚθΙ)3.Η), εις πράσινον μεταβληΟέν ό'που οέ χα'ι
τών δύο τούτων -/ρωμάτων λείψανα δέν ΰπάρ/ουσι, διακρίνονται ακόμη
υποκίτρινοι οί τύποι τών κοσμημάτων.
1 Τοΰτο ώς και τό τής ϋπ' άρ. III κεφαλής φέρουσιν ανω όπήν
στρογγύλην μικράν (διαμ. 0,01) άλλά βαΟεϊαν (0,06). Τοιαϋται όπαΐ
παρετηρη'Οησαν και έν πολλαΐς κεφαλαϊς τών μετοπών τοϋ Μεγάλου
Ναοΰ έν "Ολυμπία, περι ων ό κ. Τγόιι λέγει οτι αύται έ'/ρησίμευον
«πρός ένΟεσιν προφυλακτικού τίνος επιθέματος κατά πάσης αυτών βλά-
βης κατά τήν τοποΟέτησίν των και τήν έξακολούΟησιν κατόπιν τής οι-
κοδομής τών ανωτέρω μερών τοϋ ναοΰ» (Αϋβ^γ.ζιι ΟΙ^ΊΠρ. IV σελ.
28- 29). Διά τόν αυτόν άρά γε ή παραπλήσιόν τινα σκοπόν έφερον
τοιαύτας οπάς και αί ήμέτεραι κεφαλαί, αϊτινες δέν άνήκον βεβαίως εις
μετόπας, ή έξ αυτών γενομένης αφορμής πρέπει άλλη τις εξήγησις τοΰ
πράγματος νά ζητηθή ;
ΚΕΦΛΛΑΙ ΕΞ ΑΤΤΙΚΗΣ
96
πρόσωπον σφόδρα ωοειδές,άλλ'ο'χ ι και άχάριτον σχή-
μα, και, αν μή άπατώμαι, έν τούτω τω τύπω δύ-
ναται τις νά ένίδη, οίονει έν τη γενέσει της, τήν
άττικήν καταγραφήν (ρΓοΓιΙ) των περι τον Φει-
δίαν χρόνων. Τοΰτο δ' Γσως και ή ζωή, ήν κατώρ-
θωσε νά έμφυσήση εις τον λίθον ό τεχνίτης, έμ-
ποιοΰσι τω θεωμένω, μ' δλας τάς έν τοις καΟ' έ'κα-
στον άτελείας, εύάρεστον έντύπωσιν, αρκεί έπ' όλί-
γον νά έχη έςησκημένον το ομμα εις άπόλαυσιν
της από της θέας τοιούτων έργων ηδονής. Ό λίθος
φαίνεται και εις έμέ πάριος, αν και νά βεβαιώσω τό
πράγμα δεν δύναμαΐ" πεντελήσιος βεβαίως δεν είναι"
χρώματος δ' ίχνη οϋδαμοϋ πλέον διακρίνονται.
Ή έν τω πινάκι 5':> ϋπ' άριθ. II άπεικονιζομένη
έκ πεντελικοΰ μαρμάρου και τοΰ φυσικού με-
γέθους κατά τι μικρότερα 1 γυναικεία κεφαλή ευ-
ρέθη τήν 13ΐν Σεπτεμβρίου παρελθόντος έτους έν
ταΐς υπό τήν έμήν έποπτείαν, δαπάναις δε της Αρ-
χαιολογικής εταιρίας γενομέναις άνασκαφαϊς των έν
Έλευσΐνι ιερών τόπων, είς βάθος 3,50 Γ. Μ. υπό
τό σημερινον έδαφος ήτοι 2,50 περίπου υπό τήν
άσβεστοπλακόκτιστον στρώσιν τής αυλής τοΰ ναοΰ.
Ιίερι τής έκεϊ έπιχώσεως έρρήθησαν άλλαχοΰ τά
δέοντα- ' ένταϋθα άναγκαΐον νά έπαναληφθή μό-
νον οτι κατ' έμέ κριτήν ή έπίχωσις αύτη πρέπει νά
Υ) σύγχρονος ή άρχαιοτέρα, ούχι δε νεωτέρα τής
προνάου στοάς τής υπό Φίλωνος κτισθείσης.
Και ή κεφαλή αυτη, ώς ή εικών δεικνύει, δεν εί-
ναι αλώβητος· και ταύτης ή ρις είναι σχεδόν πάσα
άποκεκρουσμένη* ρλάβην δ' έπαθον ού μικράν τό τε
πηγούνιον (Κ,ϊηο) και τά ώτα άμφότερα, μάλιστα
δέ τό άριστερόν ή δέ δεξιά παρειά και ταύτης δεν
σώζει τήν λειότητα τής έπιφανείας τοΰ μαρμάρου"
βεβλαμμέναι δέ είναι κατά τι οι τε οφθαλμοί και τά
βλέφαρα" άλλ' οίονει πρός άποζημίωσιν μικράν ή κε-
φαλή σώζει και νΰν έτι χρωματισμού ζωηρά ί'χνη*
ή κόμη ήν έρυθρά' το δέ στέφον αυτήν διάδημα
έκοσμεΐτο ά ν Ο ε μ ί ο ι ς και κ ά λ υ ξ ι λωτού πρα-
σίνου νΰν, κυα^οϋ δ' ίσως έξ άρχής χρώματος 3.
' Έν τω κίναχι άπειχονίβθη εις τό '/2 του μεγέθους της.
3 "Ορα Πρακτικά της 'Αρ/αιολογιζης έταιρίάς τοΰ 1882-
3 Κυανού /ρώματος ελάχιστα διεσώθησαν 'ι/νη, κατά δέ τήν γνώ-
[λην τοΰ κ. ϋΊΙΙίύίοη τοΰτο ην τό έξ αρχής /ρώμα, ΰπό τής κατιώ-
Τό όπισθεν μέρος τοΰ διαδήματος, τό και άκόσμητον,
σώζει ώσαύτως ί'χνη έρυθροϋ χρωματισμού.
Και ή κεφαλή αυτη ισχυρά φέρει τά μαρτύρια των
χρόνων τής ποιήσεώς της'ού μόνον του κρανίου ό σχη-
ματισμός 1 και ή διασκευή τής κόμης, άλλά και των
οφθαλμών ή θέσις και οί βολβοί αυτών, καίπερ μή
είς ύπερβολήν προβεβληκότες, και τοϋ στόματος ό
σχηματισμός, μάλιστα δέ τών χειλέων αί γραμμαι
κατα πολύ τών τής προηγουμένης ύπολειπόμεναι,
και τό έν ταύτη έμφανέστερον τυπικόν μειδίαμα,
πάντα ταΰτα φέρουσιν έτι τάν τύπον τής πάνυ άρ-
χαϊκής τέχνης" τεχνικώτερόν πως φαίνονται πέπλα·
σμένα τά ώτα, δισκοειδέσιν ώσαύτως ένωτίοις κο-
σμούμενα μετά γεγραμμένων πρασίνω χρώματι
ροδάκων και τήν όπήν του ακουστικού πόρου ισχυ-
ρώς δεδηλωμένην φέροντα, ώς τοΰτο ένπάνυ πολλοίς
εργοις τής άρχαϊκής τέχνης ευρηται γιγνόμενον αί
δέ παρειαι ουτε τό ευτραφές και σαρκώδες τής προη-
γουμένης, ούτε πάλιν τό ίσχνόν και λιτόν τής επο-
μένης έχουσαι και ο'ιονει έν τω μέσω ίστάμεναι, δί-
δουσιν είς τό πρόσωπον μακρόστενον μεν , άλλ' όχι
και όλως άμοιρον άποστρογγυλώσεώς τίνος καταλ-
λήλως όρώμενον ώοειδέςσχήμα* καθόλου δέη έργα-
σία έμφαίνει σκληρότητά τινα τής σμίλης τοΰ έρ-
γασαμένου πολλαχοΰ,και δέν δεικνύει τήν άκρίβειαν
έκείνην, ήν πολλάκις έν έ'ργοις τής άρχαϊκής τέ-
χνης θαυμάζομεν. Ό τεχνίτης τής ήμετέρας κεφα-
λής φαίνεται οίονει μή χρησάμενος πανταχού πάσι
τοις έργαλείοις έν τή εκτελέσει τοΰ έργου του" τοΰ-
το δέ και αντιθέσεις τινές έν τω σχηματισμώ τών
διαφόρων αυτής μερών ίτών παρειών λ. χ. έχουσών
όχι άσχημον τό περίγραμμα και ένιαχοϋ ά π α-
σεως, ώς μεταλλικόν (ΚθΙ)3.Η), εις πράσινον μεταβληΟέν ό'που οέ χα'ι
τών δύο τούτων -/ρωμάτων λείψανα δέν ΰπάρ/ουσι, διακρίνονται ακόμη
υποκίτρινοι οί τύποι τών κοσμημάτων.
1 Τοΰτο ώς και τό τής ϋπ' άρ. III κεφαλής φέρουσιν ανω όπήν
στρογγύλην μικράν (διαμ. 0,01) άλλά βαΟεϊαν (0,06). Τοιαϋται όπαΐ
παρετηρη'Οησαν και έν πολλαΐς κεφαλαϊς τών μετοπών τοϋ Μεγάλου
Ναοΰ έν "Ολυμπία, περι ων ό κ. Τγόιι λέγει οτι αύται έ'/ρησίμευον
«πρός ένΟεσιν προφυλακτικού τίνος επιθέματος κατά πάσης αυτών βλά-
βης κατά τήν τοποΟέτησίν των και τήν έξακολούΟησιν κατόπιν τής οι-
κοδομής τών ανωτέρω μερών τοϋ ναοΰ» (Αϋβ^γ.ζιι ΟΙ^ΊΠρ. IV σελ.
28- 29). Διά τόν αυτόν άρά γε ή παραπλήσιόν τινα σκοπόν έφερον
τοιαύτας οπάς και αί ήμέτεραι κεφαλαί, αϊτινες δέν άνήκον βεβαίως εις
μετόπας, ή έξ αυτών γενομένης αφορμής πρέπει άλλη τις εξήγησις τοΰ
πράγματος νά ζητηθή ;