DOI Artikel:
Politēs, Nikolaos G.: Dyo Sphinges ek tēs Akropoleōs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13161#0154
211
ΔΥΟ ΣΦΙΓΓΕΣ ΕΚ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ
242
μέρει των πτερύγων, 5πο·υ άμυδρώς διακρίνεται ή
ύποτύπωσις ©ολιοοειδων πτίλων καί έν ταΐς πτέ-
ρυξιν' αλλά και στίγματα τινα ερυθρά παρατηρούν-
ται (έν τω ποδί, έν ταΓς πλευραίς και έν τω άρι-
στερώ μέρει τοΟ σώματος) έμφαίνοντα ίσως δτι τά
μέρη ταύτα δεν ήσαν κεχρωματισμένα, διότι πιθα-
νώς τά στίγματα έξέπεσαν τυχαίως τοΟ χρωστηρος
τοΟ κα)Λιτέχνου κατά τήν έπιχρωσιν των πτερύ-
γων. Ίχνη δέ καύσεως παρατηρούνται έν τοΓς βο-
στρύ/οις κατά το άριστερόν μέρος τοΰ αύχένος και
εν τω άριστερώ μάλιστα ίσχίω.
Παραβάλλοντες προς άλλήλας τάς δύο ταύτας
Σφίγγας παρατηροΰμεν μεγάλας διαφοράς εν τε τω
τρόπω της τέ'/νης και τι) άπεργασία. Καταφανέ-
σταται δ' εϊσίν αύται έν τή εργασία μάλιστα της
κεφαλής. Έν τή μορφή Αμφοτέρων έπανΟεΐ το
τυπικον μειδίαμα, αλλ έν τή υπό στοιχ. Β. Σφιγγι
ή λεπτότης των χειλέων και ή διά γραμμών σκλη-
ροτάτων δήλωσις τοΰ τε φίλτρου καί της νύμφης
και τών χαλινών τών χ_ειλέων καΟιστάσιν αύστη-
ροτέραν τήν του προσώπου έκφρασιν' άρχαϊκωτέρα
δ' έστι καί ή τών οφθαλμών Οέσις, έγκαρσιωτέρων
προς τήν ρίνα και μάλλον προβεβληκότας έχόντων
τους βολβούς" καί το μέτωπον δ εστίν άτεχνότερον
εϊργασμένον. Έν τοις λοιποΐς όμως ή τεχνική ερ-
γασία της Σφιγγός είναι έντελεστέρα καί καταφανής
είναι ή προσπάθεια τοΰ ποιήσαντος προς άπομίμη-
σιν της φύσεως. Τά ζυγωματικά οστά δηλοΰνται
σαφώς, έν ω έν τή υπό στοιχ. Α. το μέρος έκεϊ'νο
του προσώπου είναι πάνυ άτεχνως εϊργασμένον.
Ωσαύτως έν τω σωζομένω δεξιώ ώτί έπειράΟη ό
τεχνίτης νά παραστήση το τε πτερυγιον, καί τήν
έλικα καί άνΟέλικα καί τήν κόγχην" καίπερ δ' άμαρ-
τών τοΰ σκοποΰ, διότι πόρρω άπέχουσι ταΰτα της
εντελούς μιμήσεως τ?)ς φύσεως, κατέδειξε ό'μως,
έ'τι άποφεύγων ό'σον έδύνατο τήν πιστήν καί άπη-
κριβωμένην άντιγραφήν παραδεδεγμένων πλαστι-
κών τύπο->ν, έζήτει νά έμφυσήση ζωήν εις τό έργον
του, εχων ύπογραμμόν πρότυπα ζώντα. Καί ή τοΟ
τραχήλου δ' έργασία έστί κρείσσων έν τή προκει-
μένη Σφιγγι, καίτοι ασαφώς καί αορίστως διά γρα-
φής μόνον έδηλώΟη κατά πάσαν πιθανότητα ή
συναφή τ?;ς ύποδερίδος μετά τών πτερύγων. Παν-
τελώς δέ διάφορος είναι ή κόμμωσις έκατέρας τών
Σφιγγών. Έν άμφοτέραις ή κόμη φαίνεται ώσπερ
περίΟετος, αλλ έν τή ύπό στοιχ. Β. ή διασκευή
αυτής είναι παραπλήσια τή του έν τω μουσείω της
Ακροπόλεως αρχαϊκού μοσχοφόρου Έρμου' δηλον-
ότι είναι πεπλεγμένη ψιάΟου οίκην καί προσέτι
άκτινοειδώς καταπίπτει έπί τών ώμων. Τοΰτο δέ
καί ή άνάδεσις όπισθεν διά ταινίας, κολάζουσι τό
βαρύ καί άχαρι της κομμώσεως. Ή δέ ύπό στοιχ.
Α. φέρει έν τή κεφαλή πίλον, οίον έν μνηυιείοις της
αρχαίας τέχνης απεικονίζονται φέροντες ό "Ηφαι-
στος, ό Χάρων, ό Οδυσσεύς κλπ. καί οίον φέρει
καί ο άρχ_αϊκος Έρμης, ού άνω έμνήσΟημεν. Ό
πίλος κρασπεδουται ταινία ή στεφάνη, άφίησι δ'
άκαλύπτους έπί τοΰ μετώπου εξ οριζοντίους κυμα-
τοειδείς βοστρύχους, οί'τινες διερχόμενοι όπισθεν
τών ώτων καταπίπτουσι παραλλήλως καί κανονι-
κώς πρό τοΰ στήθους. Σημειωτέον δ ότι οί βόστρυ-
χοι ούτοι δέν στενοΰνται ώς έ'πρεπεν όπισθεν τών
ώτων, άλλά προς ύπερνίκησιν της δυσκολίας ταύ-
της μόνον κατάλληλον τρόπον εύρεν ό καλλιτέχνης
νά περιορίση τον αριθμόν τών βοστρύχων έν τή
χώρα εκείνη ε:ς τέσσαρας, προσΟείς τους άλλους
Ουο κατωτέρω των ωτων, ούτως ωστε φαίνονται
ώς διατρυπώντες τήν σάρκα (1)" τήν δυςχέρειαν
ταύτην δέν άπέφυγεν εντελώς καί ό τήν έτέραν
Σφίγγα ποιήσας κατά τήν διά ταινίας άνάδεσιν της
κόμης έν τω αύχένι, ύπεβοήΟησέ πως αυτόν όμως
ή άκτινοειδής διάταξις τών βοστρύχων. Όπισθεν
δ' ή κόμη της ύπό στοιχ. Α. Σφιγγός καλύπτει
όλομερής τον αύχένα καί τάς ωμοπλάτας, εκ δεκα-
τεσσάρων ψιαΟωτών βοστρύ/ων άποτελουμένη *
οδτω δ' ή κόμμωσις τής Σφιγγος ταύτης έστίν
ομοιότατη τή τών πλείστων αρχαϊκών αγαλμάτων,
μάλιστα δέ τών εσχάτως έν τή 'Λκροπόλει εύρε-
Οέντων. — Ετέρα δ έκτος τούτων σπουδαιότατη
διαφορά,παρατηρουμένη έν τή κεφαλή τών προκει-
μένων δύο Σφιγγών έστίν ή τοΰ σχήματος τοΟ"
προσώπου αύτών' τό μέν τής ύπό στοιχ. Β. είναι
κανονικώτατον ωοειδές, έν ω τό τής έτέρας προσ-
εγγίζει τω τύπω τών αρχαϊκών κεφαλών τοΰ άτ-
(1) Ο'. κατ» τό αριστερόν ούς βόστρυχοι εϊσ'ιν έν όλω δε'χα χαΐ
ΔΥΟ ΣΦΙΓΓΕΣ ΕΚ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ
242
μέρει των πτερύγων, 5πο·υ άμυδρώς διακρίνεται ή
ύποτύπωσις ©ολιοοειδων πτίλων καί έν ταΐς πτέ-
ρυξιν' αλλά και στίγματα τινα ερυθρά παρατηρούν-
ται (έν τω ποδί, έν ταΓς πλευραίς και έν τω άρι-
στερώ μέρει τοΟ σώματος) έμφαίνοντα ίσως δτι τά
μέρη ταύτα δεν ήσαν κεχρωματισμένα, διότι πιθα-
νώς τά στίγματα έξέπεσαν τυχαίως τοΟ χρωστηρος
τοΟ κα)Λιτέχνου κατά τήν έπιχρωσιν των πτερύ-
γων. Ίχνη δέ καύσεως παρατηρούνται έν τοΓς βο-
στρύ/οις κατά το άριστερόν μέρος τοΰ αύχένος και
εν τω άριστερώ μάλιστα ίσχίω.
Παραβάλλοντες προς άλλήλας τάς δύο ταύτας
Σφίγγας παρατηροΰμεν μεγάλας διαφοράς εν τε τω
τρόπω της τέ'/νης και τι) άπεργασία. Καταφανέ-
σταται δ' εϊσίν αύται έν τή εργασία μάλιστα της
κεφαλής. Έν τή μορφή Αμφοτέρων έπανΟεΐ το
τυπικον μειδίαμα, αλλ έν τή υπό στοιχ. Β. Σφιγγι
ή λεπτότης των χειλέων και ή διά γραμμών σκλη-
ροτάτων δήλωσις τοΰ τε φίλτρου καί της νύμφης
και τών χαλινών τών χ_ειλέων καΟιστάσιν αύστη-
ροτέραν τήν του προσώπου έκφρασιν' άρχαϊκωτέρα
δ' έστι καί ή τών οφθαλμών Οέσις, έγκαρσιωτέρων
προς τήν ρίνα και μάλλον προβεβληκότας έχόντων
τους βολβούς" καί το μέτωπον δ εστίν άτεχνότερον
εϊργασμένον. Έν τοις λοιποΐς όμως ή τεχνική ερ-
γασία της Σφιγγός είναι έντελεστέρα καί καταφανής
είναι ή προσπάθεια τοΰ ποιήσαντος προς άπομίμη-
σιν της φύσεως. Τά ζυγωματικά οστά δηλοΰνται
σαφώς, έν ω έν τή υπό στοιχ. Α. το μέρος έκεϊ'νο
του προσώπου είναι πάνυ άτεχνως εϊργασμένον.
Ωσαύτως έν τω σωζομένω δεξιώ ώτί έπειράΟη ό
τεχνίτης νά παραστήση το τε πτερυγιον, καί τήν
έλικα καί άνΟέλικα καί τήν κόγχην" καίπερ δ' άμαρ-
τών τοΰ σκοποΰ, διότι πόρρω άπέχουσι ταΰτα της
εντελούς μιμήσεως τ?)ς φύσεως, κατέδειξε ό'μως,
έ'τι άποφεύγων ό'σον έδύνατο τήν πιστήν καί άπη-
κριβωμένην άντιγραφήν παραδεδεγμένων πλαστι-
κών τύπο->ν, έζήτει νά έμφυσήση ζωήν εις τό έργον
του, εχων ύπογραμμόν πρότυπα ζώντα. Καί ή τοΟ
τραχήλου δ' έργασία έστί κρείσσων έν τή προκει-
μένη Σφιγγι, καίτοι ασαφώς καί αορίστως διά γρα-
φής μόνον έδηλώΟη κατά πάσαν πιθανότητα ή
συναφή τ?;ς ύποδερίδος μετά τών πτερύγων. Παν-
τελώς δέ διάφορος είναι ή κόμμωσις έκατέρας τών
Σφιγγών. Έν άμφοτέραις ή κόμη φαίνεται ώσπερ
περίΟετος, αλλ έν τή ύπό στοιχ. Β. ή διασκευή
αυτής είναι παραπλήσια τή του έν τω μουσείω της
Ακροπόλεως αρχαϊκού μοσχοφόρου Έρμου' δηλον-
ότι είναι πεπλεγμένη ψιάΟου οίκην καί προσέτι
άκτινοειδώς καταπίπτει έπί τών ώμων. Τοΰτο δέ
καί ή άνάδεσις όπισθεν διά ταινίας, κολάζουσι τό
βαρύ καί άχαρι της κομμώσεως. Ή δέ ύπό στοιχ.
Α. φέρει έν τή κεφαλή πίλον, οίον έν μνηυιείοις της
αρχαίας τέχνης απεικονίζονται φέροντες ό "Ηφαι-
στος, ό Χάρων, ό Οδυσσεύς κλπ. καί οίον φέρει
καί ο άρχ_αϊκος Έρμης, ού άνω έμνήσΟημεν. Ό
πίλος κρασπεδουται ταινία ή στεφάνη, άφίησι δ'
άκαλύπτους έπί τοΰ μετώπου εξ οριζοντίους κυμα-
τοειδείς βοστρύχους, οί'τινες διερχόμενοι όπισθεν
τών ώτων καταπίπτουσι παραλλήλως καί κανονι-
κώς πρό τοΰ στήθους. Σημειωτέον δ ότι οί βόστρυ-
χοι ούτοι δέν στενοΰνται ώς έ'πρεπεν όπισθεν τών
ώτων, άλλά προς ύπερνίκησιν της δυσκολίας ταύ-
της μόνον κατάλληλον τρόπον εύρεν ό καλλιτέχνης
νά περιορίση τον αριθμόν τών βοστρύχων έν τή
χώρα εκείνη ε:ς τέσσαρας, προσΟείς τους άλλους
Ουο κατωτέρω των ωτων, ούτως ωστε φαίνονται
ώς διατρυπώντες τήν σάρκα (1)" τήν δυςχέρειαν
ταύτην δέν άπέφυγεν εντελώς καί ό τήν έτέραν
Σφίγγα ποιήσας κατά τήν διά ταινίας άνάδεσιν της
κόμης έν τω αύχένι, ύπεβοήΟησέ πως αυτόν όμως
ή άκτινοειδής διάταξις τών βοστρύχων. Όπισθεν
δ' ή κόμη της ύπό στοιχ. Α. Σφιγγός καλύπτει
όλομερής τον αύχένα καί τάς ωμοπλάτας, εκ δεκα-
τεσσάρων ψιαΟωτών βοστρύ/ων άποτελουμένη *
οδτω δ' ή κόμμωσις τής Σφιγγος ταύτης έστίν
ομοιότατη τή τών πλείστων αρχαϊκών αγαλμάτων,
μάλιστα δέ τών εσχάτως έν τή 'Λκροπόλει εύρε-
Οέντων. — Ετέρα δ έκτος τούτων σπουδαιότατη
διαφορά,παρατηρουμένη έν τή κεφαλή τών προκει-
μένων δύο Σφιγγών έστίν ή τοΰ σχήματος τοΟ"
προσώπου αύτών' τό μέν τής ύπό στοιχ. Β. είναι
κανονικώτατον ωοειδές, έν ω τό τής έτέρας προσ-
εγγίζει τω τύπω τών αρχαϊκών κεφαλών τοΰ άτ-
(1) Ο'. κατ» τό αριστερόν ούς βόστρυχοι εϊσ'ιν έν όλω δε'χα χαΐ