Modus: Prace z historii sztuki (6.2005)

MODUS

Prace z historii sztuki

VI (2005)

Adam Organisty
Marek Walczak

Krucyfiks w arkadzie tęczowej
kościoła św. Floriana w Krakowie

W arkadzie tęczowej kościoła św. Floriana w Krakowie zawieszony jest
znacznych rozmiarów drewniany krucyfiks (il. 1-3). Pionowa belka krzyża
wsparta jest na dwóch wyrzeźbionych oddzielnie obłokach, a górą zaopatrzo-
na w titulus o falującej powierzchni i postrzępionym konturze. Pełnoplastycz-
na, wydrążona od tyłu rzeźba Chrystusa o wysokości ok. 215 cm, opracowa-
na została ze wszystkich stron. Figura zachowała się w dość dobrym stanie;
powierzchnia drewna pokryta z początkiem w. XX minią i brązową farbą
uniknęła zniszczenia przez owady1. Konserwacja ta przeprowadzona zosta-
ła w ramach kompleksowej renowacji świątyni w latach 1904-1914, którą
kierował architekt Franciszek Mączyński2. Ponieważ w czasach późniejszych
nie usunięto warstw zabezpieczających, trudno dziś stwierdzić jednoznacznie,
z jakiego rodzaju drewna wykonano rzeźbę. Sposób skomponowania bryły
i ukształtowanie powierzchni wskazują, że użyto najprawdopodobniej klocka
lipy. Figura Zbawiciela ukazana została w sposób niemal symetryczny; cia-
ło jest wyprężone, jednak układ członków nie zdradza cierpienia. Nogi ugię-
te lekko w kolanach i ręce uniesione nieznacznie ku górze nie byłyby zdol-
ne podtrzymać ciężaru ciała, które zdaje się unosić na drzewie krzyża wbrew
prawom fizyki, jakąś nadludzką mocą. Realistyczny akt zdradza dobrą znajo-
mość anatomii, czytelną zwłaszcza w sposobie opracowania klatki piersiowej
z zaznaczonym mostkiem, mięśniami zębatymi przednimi, ścięgnami obręczy

1 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV: Miasto Kraków, cz. 8: Kleparz. Kościoły i klasz-
tory, red. I. Rejduch-Samkowa, J. Samek, Warszawa 2000, s. 15, fig. 222.

2 Tamże, s. 4.

49