DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0032
28 *ę/Jak mówić o sztuce
że stosunki przestrzenne zakłócają prosty, opozycyjny schemat. Układ
figuralny jest w obu wypadkach płaszczyznowy, niemal jednoplanowy,
i choć przestrzeń, jak powiedziano na wstępie, u Flaxmana jest rozległa,
a u Picassa ciasna, w obu wypadkach jest ona nieokreślona, a nieliczne
precyzujące ją elementy są dwuznaczne.
Porównanie „stylu” okazuje się ponadto tym trudniejsze, że obraz Pi-
cassa wcale nie jest stylowo jednolity. Sztywna, bryłowata postać ko-
biety z dzieckiem namalowana jest chropawo, masywnym fałdom szaty
i topornym stopom przydaje jeszcze ciężaru grubo smarowana farba
i czarny kontur. Sposób malowania pary kochanków przypomina już
lekkie przecierki okresu „różowego”, a podkreślany przez wszystkich
wpływ El Greca wyraża się przede wszystkim w wysmukleniu kształ-
tów, miękkości modelunku, manierycznym wyszukaniu gestów. Akty
są niemal akademickie (Barr nie wahał się porównać La Vie do salono-
wej „machiny”11), matka - ekspresjonistyczna. Swą stylową niespójno-
ścią obraz zapowiada późniejsze o cztery lata Panny awiniońskie, w któ-
rych poszczególne partie płótna dokumentują stopniowe narastanie styli-
stycznego przełomu12.
Wyraźniejsze i liczniejsze opozycje rysują się na płaszczyźnie ikonogra-
ficznej. Po pierwsze, Flaxmanowską ilustrację tekstu literackiego zastą-
piło wyobrażenie, za którym nie stoi żadna werbalna eksplikacja, które
nie jest obciążone funkcją przekładania określonych wersów na formy
wizualne13. Inaczej zatem wygląda sprawa odbioru. Dla właściwego zro-
zumienia ryciny wystarczy znać Iliadę, można nic nie wiedzieć o Flax-
manie. Odczytania obrazu nie zapewni żaden tekst, natomiast chcąc go
pojąć, trzeba znać ówczesne życie Picassa, jego przyjaźnie i miłości, jego
emocje i stany psychiczne, ponadto wczuć się w nastroje katalońskiego
modernizmu. Na obrazie bohaterów Iliady zastąpili anonimowi misera-
bles, których życiowej kondycji można się tylko domyślać. Artysta?
Modelka? Podobnie w miejsce Homeryckich niepodważalnych impera-
tywów moralnych otrzymujemy przesianie moralne sugestywne, ale nie-
jasne i niejednoznaczne. Rycina Flaxmana, ilustrując konkretny moment
że stosunki przestrzenne zakłócają prosty, opozycyjny schemat. Układ
figuralny jest w obu wypadkach płaszczyznowy, niemal jednoplanowy,
i choć przestrzeń, jak powiedziano na wstępie, u Flaxmana jest rozległa,
a u Picassa ciasna, w obu wypadkach jest ona nieokreślona, a nieliczne
precyzujące ją elementy są dwuznaczne.
Porównanie „stylu” okazuje się ponadto tym trudniejsze, że obraz Pi-
cassa wcale nie jest stylowo jednolity. Sztywna, bryłowata postać ko-
biety z dzieckiem namalowana jest chropawo, masywnym fałdom szaty
i topornym stopom przydaje jeszcze ciężaru grubo smarowana farba
i czarny kontur. Sposób malowania pary kochanków przypomina już
lekkie przecierki okresu „różowego”, a podkreślany przez wszystkich
wpływ El Greca wyraża się przede wszystkim w wysmukleniu kształ-
tów, miękkości modelunku, manierycznym wyszukaniu gestów. Akty
są niemal akademickie (Barr nie wahał się porównać La Vie do salono-
wej „machiny”11), matka - ekspresjonistyczna. Swą stylową niespójno-
ścią obraz zapowiada późniejsze o cztery lata Panny awiniońskie, w któ-
rych poszczególne partie płótna dokumentują stopniowe narastanie styli-
stycznego przełomu12.
Wyraźniejsze i liczniejsze opozycje rysują się na płaszczyźnie ikonogra-
ficznej. Po pierwsze, Flaxmanowską ilustrację tekstu literackiego zastą-
piło wyobrażenie, za którym nie stoi żadna werbalna eksplikacja, które
nie jest obciążone funkcją przekładania określonych wersów na formy
wizualne13. Inaczej zatem wygląda sprawa odbioru. Dla właściwego zro-
zumienia ryciny wystarczy znać Iliadę, można nic nie wiedzieć o Flax-
manie. Odczytania obrazu nie zapewni żaden tekst, natomiast chcąc go
pojąć, trzeba znać ówczesne życie Picassa, jego przyjaźnie i miłości, jego
emocje i stany psychiczne, ponadto wczuć się w nastroje katalońskiego
modernizmu. Na obrazie bohaterów Iliady zastąpili anonimowi misera-
bles, których życiowej kondycji można się tylko domyślać. Artysta?
Modelka? Podobnie w miejsce Homeryckich niepodważalnych impera-
tywów moralnych otrzymujemy przesianie moralne sugestywne, ale nie-
jasne i niejednoznaczne. Rycina Flaxmana, ilustrując konkretny moment