DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0033
Flaxman 1793 - Picasso 1903 •&29
eposu, jest osadzona w diachronicznej narracji. Niemniej przedstawio-
na na niej scena pożegnania, nawet pozbawiona literackiego dopowie-
dzenia, sama sytuuje się w czasie, implikuje jakieś „przedtem” i „po-
tem”, stanowi cenzurę zamykającą dawną, a otwierającą nową epokę
w życiu bohaterów. Obraz Picassa jest zamknięty w swoim własnym
czasie, a raczej swej własnej bezczasowości, i to potęguje jego wyczu-
walny, alegoryczny charakter.
Jest godne uwagi, że mimo analogicznego motywu rycina Flaxmana
i obraz Picassa należą do zupełnie innych kręgów ikonograficznych. Scena
pożegnania to temat, który miał mieć swoją wielką przyszłość dopiero
w sztuce XIX wieku, znajdując niezliczone realizacje w pożegnaniach
patriotycznych, melodramatycznych, sentymentalnych. Obraz Picassa
ma za sobą wielowiekową tradycję cyklicznych przedstawień życia ludz-
kiego. Piszący o La Vie wskazywali na popularność tego tematu w malar-
stwie przełomu wieków, cytując przede wszystkim Muncha, lecz także
Tooropa, Klingera, Klimta14. Wszystkie te obrazy są symbolistycznymi
przekształceniami przedstawień etapów życia ludzkiego i tym samym
należą do wielkiego kręgu wyobrażeń vanitatywnych. Zmiany wprowa-
dzone przez Picassa są wszakże bardzo znaczne. Zamiast ujęcia cykliczne-
go jest konfrontacja młodości i dojrzałości, erotyzmu i macierzyństwa,
czy może - co tak bliskie byłoby duchowemu klimatowi przełomu wie-
ków- miłości i śmierci15. Mężczyzna ma przecież rysy nieżyjącego. W je-
go pracowni zaskoczyła go nie skrzywdzona kobieta, lecz śmierć. To przed
jej wzrokiem nie ma ucieczki. Czy obraz zatytułowany Życie jest więc
obrazem Śmierci? Jeśli tak, to owa Śmierć, znów zgodnie z obsesjami
epoki, jest zarazem Narodzinami, przynosi kres, ale i nowe życie.
Dla umiejscowienia obrazu Picassa w ikonograficznej tradycji istotny
jest jeszcze jeden element - tło. To kolejny przykład tylekroć analizowa-
nego problemu pracowni artysty jako miejsca kultowego (tu w dodatku
pracownia zajęła miejsce antycznej świątyni, która u Flaxmana była tłem
sceny pożegnania). Spomiędzy wielu dziewiętnastowiecznych realizacji
tego tematu nasuwa się jedna, dość zaskakująca analogia -Atelier Cour-
eposu, jest osadzona w diachronicznej narracji. Niemniej przedstawio-
na na niej scena pożegnania, nawet pozbawiona literackiego dopowie-
dzenia, sama sytuuje się w czasie, implikuje jakieś „przedtem” i „po-
tem”, stanowi cenzurę zamykającą dawną, a otwierającą nową epokę
w życiu bohaterów. Obraz Picassa jest zamknięty w swoim własnym
czasie, a raczej swej własnej bezczasowości, i to potęguje jego wyczu-
walny, alegoryczny charakter.
Jest godne uwagi, że mimo analogicznego motywu rycina Flaxmana
i obraz Picassa należą do zupełnie innych kręgów ikonograficznych. Scena
pożegnania to temat, który miał mieć swoją wielką przyszłość dopiero
w sztuce XIX wieku, znajdując niezliczone realizacje w pożegnaniach
patriotycznych, melodramatycznych, sentymentalnych. Obraz Picassa
ma za sobą wielowiekową tradycję cyklicznych przedstawień życia ludz-
kiego. Piszący o La Vie wskazywali na popularność tego tematu w malar-
stwie przełomu wieków, cytując przede wszystkim Muncha, lecz także
Tooropa, Klingera, Klimta14. Wszystkie te obrazy są symbolistycznymi
przekształceniami przedstawień etapów życia ludzkiego i tym samym
należą do wielkiego kręgu wyobrażeń vanitatywnych. Zmiany wprowa-
dzone przez Picassa są wszakże bardzo znaczne. Zamiast ujęcia cykliczne-
go jest konfrontacja młodości i dojrzałości, erotyzmu i macierzyństwa,
czy może - co tak bliskie byłoby duchowemu klimatowi przełomu wie-
ków- miłości i śmierci15. Mężczyzna ma przecież rysy nieżyjącego. W je-
go pracowni zaskoczyła go nie skrzywdzona kobieta, lecz śmierć. To przed
jej wzrokiem nie ma ucieczki. Czy obraz zatytułowany Życie jest więc
obrazem Śmierci? Jeśli tak, to owa Śmierć, znów zgodnie z obsesjami
epoki, jest zarazem Narodzinami, przynosi kres, ale i nowe życie.
Dla umiejscowienia obrazu Picassa w ikonograficznej tradycji istotny
jest jeszcze jeden element - tło. To kolejny przykład tylekroć analizowa-
nego problemu pracowni artysty jako miejsca kultowego (tu w dodatku
pracownia zajęła miejsce antycznej świątyni, która u Flaxmana była tłem
sceny pożegnania). Spomiędzy wielu dziewiętnastowiecznych realizacji
tego tematu nasuwa się jedna, dość zaskakująca analogia -Atelier Cour-