DOI Artikel:
Verschoor, Gerdien: Kapiści - dyskurs o sztuce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28182#0024
Gerdien Mówiąc o dyskursie artystycznym kapistów, musimy zdać sobie spra-
Verschoor Wę; że nie funkcjonowali oni jako grupa izolowana. Ich poglądy odnajdujemy
również u innych artystów i krytyków w „Głosie Plastyków" i w „Wiadomo-
ściach Literackich". Kapiści cieszyli się szczególnym poparciem Tytusa Czy-
żewskiego, a także Stefanii Zahorskiej, Władysława Lama, Henryka Gotliba
i Władysława Strzemińskiego.
„Głos Plastyków" i „Wiadomości Literackie"
Pierwszy numer „Głosu Plastyków" ukazał się w grudniu 1930 r. Nowa
redakcja, która zaczęła działać od 1932 r., składała się głównie z malarzy
związanych z koloryzmem. Byli to m.in.: Jan Cybis, Józef Jarema, Zbigniew
Pronaszko, Czesław Rzepiński, później Władysław Strzemiński, Kazimierz
Miter, Józef Czapski. Korespondentami z innych miast byli m.in.: Tytus
Czyżewski, Henryk Stażewski, Stanisław Szczepański, Jerzy Wolff, Wacław
Taranczewski, Leon Chwistek i Władysław Lam. Komitet redakcyjny chciał
stworzyć podstawę historyczną nowoczesnego koloryzmu. Zwracano szcze-
gólną uwagę na sztukę dobrą: nowoczesną i starą, polską i zagraniczną, na
muzealnictwo oraz na kolekcje sztuki. Jednym z celów „Głosu" było tworzenie
podstawowych pojęć w dziedzinie plastyki poprzez wyjaśnianie i omawia-
nie zagadnień dotyczących pracy artystów oraz kultury artystycznej1.
Pierwszy numer wydany przez nowy komitet redakcyjny został ostro
skrytykowany przez Czapskiego: „Numer pierwszy, który wypuściliście
bardzo i bardzo mi dał do myślenia: chcę o tern szczerze pomówić" — pisze
on w liście do Cybisa. „Wiesz jak zawsze myślałem o konieczności pisma
w Polsce «plastycznego» — wasze doświadczenie jest przez to samo i dla
mnie doświadczeniem choć ręki do niego nie przyłożyłem. (...) Literacki
poziom tego numeru jest fatalny — język, redakcja, nawet kroniki — wy-
padkowe, zła polszczyzna, ciężka. I złość mnie bierze jak patrzę na «Formę»
(...). Ona jest świetnie redagowana — właśnie dobór artykułów — kroniki
— poziom ogólny (...)"2.
„Głos Plastyków" nie wyrażał wyłącznie opinii kolorystów. Świadczą
o tym artykuły Witkiewicza, Strzemińskiego i Stażewskiego; rubryka „Pla-
stycy o sobie", gdzie wypowiadają się artyści o różnych poglądach, oraz
sam skład redakcji, w skład której wchodził m.in. Strzemiński.
Czapski pisał regularnie w „Wiadomościach Literackich", w rubryce
„Kolumna Plastyków". Teksty Cybisa i Szczepańskiego w tym piśmie poja-
wiały się tylko okazjonalnie. „Głos Plastyków" i „Kolumna Plastyków" wy-
chwalały się wzajemnie, tematyka oraz ton artykułów są bardzo do siebie
zbliżone.
' Od redakcji, „Głos Plastyków", 2 :1932, s. 1.
2 List J. Czapskiego do J. Cybisa, 22 III 1932 r.. Archiwum HRC PANK, 10489-88/89.
22
Verschoor Wę; że nie funkcjonowali oni jako grupa izolowana. Ich poglądy odnajdujemy
również u innych artystów i krytyków w „Głosie Plastyków" i w „Wiadomo-
ściach Literackich". Kapiści cieszyli się szczególnym poparciem Tytusa Czy-
żewskiego, a także Stefanii Zahorskiej, Władysława Lama, Henryka Gotliba
i Władysława Strzemińskiego.
„Głos Plastyków" i „Wiadomości Literackie"
Pierwszy numer „Głosu Plastyków" ukazał się w grudniu 1930 r. Nowa
redakcja, która zaczęła działać od 1932 r., składała się głównie z malarzy
związanych z koloryzmem. Byli to m.in.: Jan Cybis, Józef Jarema, Zbigniew
Pronaszko, Czesław Rzepiński, później Władysław Strzemiński, Kazimierz
Miter, Józef Czapski. Korespondentami z innych miast byli m.in.: Tytus
Czyżewski, Henryk Stażewski, Stanisław Szczepański, Jerzy Wolff, Wacław
Taranczewski, Leon Chwistek i Władysław Lam. Komitet redakcyjny chciał
stworzyć podstawę historyczną nowoczesnego koloryzmu. Zwracano szcze-
gólną uwagę na sztukę dobrą: nowoczesną i starą, polską i zagraniczną, na
muzealnictwo oraz na kolekcje sztuki. Jednym z celów „Głosu" było tworzenie
podstawowych pojęć w dziedzinie plastyki poprzez wyjaśnianie i omawia-
nie zagadnień dotyczących pracy artystów oraz kultury artystycznej1.
Pierwszy numer wydany przez nowy komitet redakcyjny został ostro
skrytykowany przez Czapskiego: „Numer pierwszy, który wypuściliście
bardzo i bardzo mi dał do myślenia: chcę o tern szczerze pomówić" — pisze
on w liście do Cybisa. „Wiesz jak zawsze myślałem o konieczności pisma
w Polsce «plastycznego» — wasze doświadczenie jest przez to samo i dla
mnie doświadczeniem choć ręki do niego nie przyłożyłem. (...) Literacki
poziom tego numeru jest fatalny — język, redakcja, nawet kroniki — wy-
padkowe, zła polszczyzna, ciężka. I złość mnie bierze jak patrzę na «Formę»
(...). Ona jest świetnie redagowana — właśnie dobór artykułów — kroniki
— poziom ogólny (...)"2.
„Głos Plastyków" nie wyrażał wyłącznie opinii kolorystów. Świadczą
o tym artykuły Witkiewicza, Strzemińskiego i Stażewskiego; rubryka „Pla-
stycy o sobie", gdzie wypowiadają się artyści o różnych poglądach, oraz
sam skład redakcji, w skład której wchodził m.in. Strzemiński.
Czapski pisał regularnie w „Wiadomościach Literackich", w rubryce
„Kolumna Plastyków". Teksty Cybisa i Szczepańskiego w tym piśmie poja-
wiały się tylko okazjonalnie. „Głos Plastyków" i „Kolumna Plastyków" wy-
chwalały się wzajemnie, tematyka oraz ton artykułów są bardzo do siebie
zbliżone.
' Od redakcji, „Głos Plastyków", 2 :1932, s. 1.
2 List J. Czapskiego do J. Cybisa, 22 III 1932 r.. Archiwum HRC PANK, 10489-88/89.
22