DOI Artikel:
Dużyk, Józef: Nad listami i korespondencja̧ Hanny Rudzkiej i Jana Cybisów
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28182#0117
Józef Duży k
Nad listami i korespondencją
Hanny Rudzkiej i Jana Cybisów
Ocalała szczęśliwie w kataklizmie wojennym korespondencja Hanny
Rudzkiej i Jana Cybisów w archiwum domowym artystki, staje się dziś
pierwszorzędnym źródłem do badania dziejów i losów kapistów w okresie
międzywojennym, w którym kształtowała się ich sztuka i rodziły poglądy
na malarstwo, zawiązywały przyjaźnie, rozwijała się myśl artystyczna,
której przejawem był najpierw współredagowany przez Cybisa, a następ-
nie przez niego kierowany, „Głos Plastyków". Na łamach tego pisma,
wydawanego przy finansowych kłopotach, nie zawsze regularnie, przewi-
jają się wypowiedzi dotyczące spojrzenia na dawną sztukę, ale przede
wszystkim współczesną, wspomnienia o odchodzących, a bliskich im ide-
owo artystach, korespondencje z wydarzeń w świecie sztuki z Paryża pióra
m.in. Franciszka Biedarta, listy z Warszawy Tytusa Czyżewskiego, infor-
macje o problemach artystów itd. Często krytykiem pisma stawał się Józef
Czapski, sam zresztą pisujący do „Głosu". „(...) porzuć «Głos» — namawiał
Cybisa w 1938 r. — dosyć się naharowałeś, namęczyłeś, dosyć się zasłuży-
łeś propagandzie i popularyzacji malarstwa w ogóle, wróć do dziedziny,
w której jesteś pierwszorzędny, w której istniejesz nie jako organizator,
popularyzator, ale jako twórca"1.
Ciekawą warstwą listów są zarówno sprawy samej sztuki, jak i kłopoty
wynikające z codziennej, często dość skromnej, szarej egzystencji, kiedy
brak pieniędzy nie pozwalał na taki choćby wydatek, jak podróż do War-
szawy. Toteż nic dziwnego, że z utęsknieniem oczekiwało się na wszelkiego
rodzaju okazje (np. nagrody, sprzedaż obrazów), które mogły przynieść
niewielki dochód. Problemy te pojawiają się tak w listach Jana Cybisa, jak
i Hanny do niego i do matki.
W listach Cybisa na szczególną uwagę zasługują wszelkie wzmianki
i wypowiedzi o sztuce, z pewnością tu najciekawsze. Nie brak wzmianek
1 Wszystkie cytowane fragmenty listów ze zbiorów rękopiśmiennych Biblioteki Polskiej Akademii
Nauk w Krakowie.
115
Nad listami i korespondencją
Hanny Rudzkiej i Jana Cybisów
Ocalała szczęśliwie w kataklizmie wojennym korespondencja Hanny
Rudzkiej i Jana Cybisów w archiwum domowym artystki, staje się dziś
pierwszorzędnym źródłem do badania dziejów i losów kapistów w okresie
międzywojennym, w którym kształtowała się ich sztuka i rodziły poglądy
na malarstwo, zawiązywały przyjaźnie, rozwijała się myśl artystyczna,
której przejawem był najpierw współredagowany przez Cybisa, a następ-
nie przez niego kierowany, „Głos Plastyków". Na łamach tego pisma,
wydawanego przy finansowych kłopotach, nie zawsze regularnie, przewi-
jają się wypowiedzi dotyczące spojrzenia na dawną sztukę, ale przede
wszystkim współczesną, wspomnienia o odchodzących, a bliskich im ide-
owo artystach, korespondencje z wydarzeń w świecie sztuki z Paryża pióra
m.in. Franciszka Biedarta, listy z Warszawy Tytusa Czyżewskiego, infor-
macje o problemach artystów itd. Często krytykiem pisma stawał się Józef
Czapski, sam zresztą pisujący do „Głosu". „(...) porzuć «Głos» — namawiał
Cybisa w 1938 r. — dosyć się naharowałeś, namęczyłeś, dosyć się zasłuży-
łeś propagandzie i popularyzacji malarstwa w ogóle, wróć do dziedziny,
w której jesteś pierwszorzędny, w której istniejesz nie jako organizator,
popularyzator, ale jako twórca"1.
Ciekawą warstwą listów są zarówno sprawy samej sztuki, jak i kłopoty
wynikające z codziennej, często dość skromnej, szarej egzystencji, kiedy
brak pieniędzy nie pozwalał na taki choćby wydatek, jak podróż do War-
szawy. Toteż nic dziwnego, że z utęsknieniem oczekiwało się na wszelkiego
rodzaju okazje (np. nagrody, sprzedaż obrazów), które mogły przynieść
niewielki dochód. Problemy te pojawiają się tak w listach Jana Cybisa, jak
i Hanny do niego i do matki.
W listach Cybisa na szczególną uwagę zasługują wszelkie wzmianki
i wypowiedzi o sztuce, z pewnością tu najciekawsze. Nie brak wzmianek
1 Wszystkie cytowane fragmenty listów ze zbiorów rękopiśmiennych Biblioteki Polskiej Akademii
Nauk w Krakowie.
115