DOI Artikel:
Bobrowska-Jakubowska, Ewa: Paryskie ślady Pankiewicza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28182#0057
Ewa Bobrowska-Jakubowska
Paryskie ślady Pankiewicza
Przyczyny, które skłoniły mnie do tropienia paryskich, czy szerzej —
francuskich — śladów Pankiewicza, były wielorakie. Bezpośrednią inspira-
cję stanowiły następujące konstatacje. Od końca XIX do połowy XX w.
przewinęło się przez Paryż kilkuset polskich artystów. Tu pracowali, wysta-
wiali swoje dzieła, sprzedawali je i rozdawali. Część z tych prac niewątpli-
wie dostała się taką czy inną drogą do Polski, część natomiast pozostała na
miejscu. Tymczasem zobaczyć polskie dzieło sztuki we francuskich muzeach
jest niezwykle trudno. Nasuwa się więc pytanie, jaki jest los tego, co pozo-
stało i czy uda się te dzieła odnaleźć. Pankiewicz spędził w Paryżu 15
ostatnich lat swego życia, już wcześniej jednak bywał tu regularnie, wysta-
wiał, zawierał przyjaźnie. Pozostały więc zapewne po nim ślady. (Kilka lat
temu zajęłam się tropieniem paryskich śladów Olgi Boznańskiej.) Moje
poszukiwania dały interesujące rezultaty, ten tekst stanowi próbę ich pod-
sumowania.
Epizody francuskie w biografii Pankiewicza
Przyjmuje się, że pierwszy raz zetknął się Pankiewicz ze sztuką francu-
ską w czasie studiów w akademii petersburskiej w 1885 r., zarówno pośred-
nio — dzięki francuskim pismom artystycznym, jak i bezpośrednio — oglą-
dając w galerii hrabiego Kuszelowa dzieła Corota i innych przedstawicieli
szkoły barbizońskiej. Fakt ten wywołał w artyście pragnienie wyjazdu do
Paryża, co urzeczywistnił w końcu lutego lub na początku marca 1889 r.
Międzynarodowa Wystawa Powszechna, odbywająca się wówczas w stoli-
cy Francji, to nie tylko osobisty sukces Pankiewicza w postaci srebrnego me-
dalu, ale również okazja do zapoznania się ze sztuką francuską, zwłaszcza
impresjonizmem. Brak środków materialnych zmusił Pankiewicza do po-
wrotu do Polski już w styczniu 1890 r. Potem nastąpiła kilkuletnia przerwa
w bezpośrednich kontaktach artysty z Francją. Wtedy też odszedł od ma-
larstwa inspirowanego impresjonizmem w kierunku malarstwa światłocie-
niowego, o charakterze symbolicznym. Ale nawet wówczas pozostawał
55
Paryskie ślady Pankiewicza
Przyczyny, które skłoniły mnie do tropienia paryskich, czy szerzej —
francuskich — śladów Pankiewicza, były wielorakie. Bezpośrednią inspira-
cję stanowiły następujące konstatacje. Od końca XIX do połowy XX w.
przewinęło się przez Paryż kilkuset polskich artystów. Tu pracowali, wysta-
wiali swoje dzieła, sprzedawali je i rozdawali. Część z tych prac niewątpli-
wie dostała się taką czy inną drogą do Polski, część natomiast pozostała na
miejscu. Tymczasem zobaczyć polskie dzieło sztuki we francuskich muzeach
jest niezwykle trudno. Nasuwa się więc pytanie, jaki jest los tego, co pozo-
stało i czy uda się te dzieła odnaleźć. Pankiewicz spędził w Paryżu 15
ostatnich lat swego życia, już wcześniej jednak bywał tu regularnie, wysta-
wiał, zawierał przyjaźnie. Pozostały więc zapewne po nim ślady. (Kilka lat
temu zajęłam się tropieniem paryskich śladów Olgi Boznańskiej.) Moje
poszukiwania dały interesujące rezultaty, ten tekst stanowi próbę ich pod-
sumowania.
Epizody francuskie w biografii Pankiewicza
Przyjmuje się, że pierwszy raz zetknął się Pankiewicz ze sztuką francu-
ską w czasie studiów w akademii petersburskiej w 1885 r., zarówno pośred-
nio — dzięki francuskim pismom artystycznym, jak i bezpośrednio — oglą-
dając w galerii hrabiego Kuszelowa dzieła Corota i innych przedstawicieli
szkoły barbizońskiej. Fakt ten wywołał w artyście pragnienie wyjazdu do
Paryża, co urzeczywistnił w końcu lutego lub na początku marca 1889 r.
Międzynarodowa Wystawa Powszechna, odbywająca się wówczas w stoli-
cy Francji, to nie tylko osobisty sukces Pankiewicza w postaci srebrnego me-
dalu, ale również okazja do zapoznania się ze sztuką francuską, zwłaszcza
impresjonizmem. Brak środków materialnych zmusił Pankiewicza do po-
wrotu do Polski już w styczniu 1890 r. Potem nastąpiła kilkuletnia przerwa
w bezpośrednich kontaktach artysty z Francją. Wtedy też odszedł od ma-
larstwa inspirowanego impresjonizmem w kierunku malarstwa światłocie-
niowego, o charakterze symbolicznym. Ale nawet wówczas pozostawał
55