Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (4.1995)

Joanna
Filipczyk-
-Topolnicka


1. Studium portretowe — rysunek egza-
minacyjny z Akademii we Wrocławiu,
oł., papier, 16 x 33,8 cm, 1919 r.,
nr inw. MSO/S/1136/11

2. Studium portretowe,
oł., papier, 21,5 x 17 cm, ok. 1919 r.,
nr inw. MSO/S/1136/8

— większość kupionych od wdowy po artyście, Heleny Zaremby-Cybiso-
wej; kilka wczesnych, pochodzących z lat dwudziestych płócien, sprzedała
do muzeum pierwsza żona malarza, Hanna Rudzka-Cybisowa. Dzięki
hojnemu darowi obu pań staliśmy się także posiadaczami licznych szkiców.
Hanna Rudzka przekazała w 1976 r. 524 szkice z okresu międzywojennego,
a Helena Zaremba w roku następnym, ponad 300 szkiców i akwarel po-
wstałych w czasie wojny i w okresie powojennym. Łącznie kolekcja opol-
ska liczy obecnie 81 obrazów olejnych, 44 akwarele i gwasze oraz przeszło
800 studiów i szkiców rysunkowych, obejmując prace z lat 1915-1972.
Omówienie zbioru dzieł Cybisa w posiadaniu Muzeum Śląska Opol-
skiego chciałabym rozpocząć od mniej znanych szkiców i akwarel. Szcze-
gólnie interesujące wydają się prace wczesne, takie, w których obserwować
możemy kształtowanie się twórczej metody, stopniowe, mozolne nieraz,
dochodzenie do narzuconego sobie celu, powolne odrzucanie precyzyjnej
kreski na rzecz pozornie szkicowego, ale przemyślanego ujęcia.
I tak, najstarsza posiadana przez nas praca Jana Cybisa pochodzi z 1915 r.6,
a więc jeszcze z czasów nauki w Kóniglich Katolisches Gimnasium w Gło-
gowie, gdzie pod okiem młodego nauczyciela rysunku, Hansa Blocha, roz-

6 J. Cybis, Głogów — podwórko, akwarela, karton, 31,5 x 24 cm, nr inw. MSO/S/1311.

130