Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (4.1995)

poczęła się malarska edukacja póź-
niejszego kapisty. Akwarela przed-
stawia fragment podwórka, być
może zabudowania głogowskiego
gimnazjum. Nic—prócz może bar-
wnych cieni, kładących się na po-
dwórzu — nie zdradza, że jest to
praca późniejszego wodza kapi-
stów. Obrazek przechowywany był
przez wiele lat w domu rodzin-
nym Cybisa we Wróblinie, skąd
trafił do opolskiego muzeum.
Po uzyskaniu matury w 1916 r.,
Cybis odbył w latach 1916-1918
służbę wojskową w armii niemiec-
kiej. W 1919 r. osiadł na krótko we
Wrocławiu, gdzie — porzuciwszy
po dwóch semestrach studia pra-
wnicze na uniwersytecie — podjął
naukę w Akademii Sztuk Pięknych
i Przemysłu Artystycznego.
Szczęśliwie dysponujemy rysun-
kowym zapisem i z tego okresu je-
go życia — praca egzaminacyjna
Johanna Cibisa, bo tak brzmiało wtedy jego nazwisko, to rzetelny, akade-
micki portret kobiety7. Patrząc na ten szkic nie dziwimy się, że profesor Otto
Muller, wybitny niemiecki ekspresjonista związany z grupą „Die Brucke",
uczący Cybisa przez rok we wrocławskiej akademii, miał podobno powie-
dzieć na widok rysunków swojego studenta: „Meine Herren, wir haben
unter uns ein Talent"8. Najprawdopodobniej także z okresu wrocławskiego
pochodzą inne studia (ił. 1-3), zdradzające talent portretowy artysty —
doskonale uchwycone twarze starych Słązaczek, młodych dziewcząt i do-
jrzałych kobiet9.
Nauka u Mullera — twórcy tak różnego od Cybisa — niewątpliwie
w pewnym stopniu zaważyła na artystycznej osobowości przyszłego kolo-
rysty. Sam malarz pisał: „Krecha gra w moim malarstwie nieraz decydującą
rolę. To jest mój chów u ekspresjonistów niemieckich"10. Widać to dobrze


3. Studium portretowe,
oł., papier, 18 x 14 cm, ok. 1919 r.,
nr inw. MSO/S/1136/5

Obrazy
i rysunki
Jana Cybisa
w zbiorach
Muzeum
Śląska
Opolskiego

1 J. Cybis, Rysunek egzaminacyjny w Akademii we Wrocławiu, ol., papier, 16 x 23,8 cm, nr inw.
MSO/S/1136/11.
8 Podaję za: R. Hajduk, Jan Cybis — wielki pan malarstwa polskiego, Opole 1979, s. 6.
9 J. Cybis, Studium portretowe, oł., papier, 18 x 14 cm, nr inw. MSO/S/1136/5, tenże. Studium portretowe,
oł., papier, 18 x 15,5 cm, nr inw. MSO/S/1136/6, tenże Studium portretowe, oł., pap., 16 x 13,5, nr inw.
MSO/S/1136/7, tenże. Studium portretowe, oł., papier, 21,5 x 17 cm, nr inw. MSO/S/1136/8, tenże.
Studium portretowe, oł., papier, 35 x 26 cm, nr inw. MSO/S/1135/12.
10 J. Cybis, Notatki..., op. cit., s. 128.

131