Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (6.1999)

8. Epitafium Balthasara Biiettnera w koś-
ciele Św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
z alabastrowym reliefem ze sceną Ukrzyżo-
wania z lat pięćdziesiątych/ sześćdzie-
siątych. XVI w. Stan z 1933 r.


9. Wskrzeszenie Łazarza - niderlandzki relief
alabastrowy z lat sześćdziesiątych XVI w. Kościół
Św. Elżbiety we Wrocławiu. Fragment nie
istniejącego epitafium Hansa Wolffa (zm. 1564)
i jego żony Kathariny z d. Pfintzing (zm. 1588)

Czy można
mówić
o ekspozytu-
rze sztuki
gdańskiej we
Wrocławiu
na przełomie
XVI i XVII
wieku?

niderlandzkim importem, czy też pracą tzw. Mistrza epitafium Heinricha
Mullera lub też czołowego wrocławskiego rzeźbiarza lat dwudziestych i
trzydziestych XVII w. - Gregora Hahna. Wyklucza się jednak gdańską
proweniencję dzieła.
I wreszcie ostatni tego typu przykład. Gdy w roku 1994 zobaczyłem
we wrocławskim antykwariacie fragment alabastrowego reliefu z prze-
dstawieniem sceny Ukrzyżowania (il. 6), nie bez przyczyny pomyślałem
- czyżby obrabowano kościół Mariacki w Gdańsku? Tam przecież iden-
tyczny drobnofigurowy relief, co prawda w całości, znajdował się
w centrum epitafium ławnika gdańskiego Michaela Loitza i Corduli
Loitz z domu Feldstete (z lat 1561-1564) (il. 7)21. Na szczęście tak się nie
stało. Obydwie alabastrowe rzeźby, wrocławska oraz gdańska, są byłymi
fragmentami niderlandzkich ołtarzyków domowych, które z czasem
wmontowywano w epitafia i przekazywano do świątyń. Nie jedyny to
bowiem przykład22. W samym Wrocławiu jeszcze kilkakrotnie spotkamy

1 W. Drost Die Kunstdenkmdler der Stadt Danzig, Bd. 4: Die Marienkirche und ihre Kunstschatze, Stuttgart 1963,
s. 158; - K. Cieślak Luterańskie epitafia obrazowe w kościołach Gdańska (1556-1680), „Biuletyn Historii Sztuki" XLV:
1983, nr 3-4, s. 305-306, il. 11 na s. 304; - tejże Epitafia obrazowe w Gdańsku (XV-XVIII w.), Wrocław - Warszawa -
Kraków 1993, s. 20-21, 56-57, 63-64, il. 7a i 7b.
22 W katedrze królewieckiej znajdowało się epitafium biskupa sambijskiego Georga von Polentza (zm.
1550), gdzie podobny produkt niderlandzki znalazł analogiczne zastosowanie - na ten temat K. Cieślak Kościół -
Cmentarzem. Sztuka nagrobna w Gdańsku (XV-XVIII w.). "Długie trwanie" epitafium, Gdańsk 1992, s. 147.

97