Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (6.1999)

Obraz
Alegoria
Cnoty
Małżeńskiej.
Klucz do
drugiego
oblicza
sztuki
Hermana
Hana

1. Herman Han Alegoria cnoty małżeńskiej, ok. 1600 r., - część prawa

W starszym mężczyźnie, utożsamianym przez J. Tylickiego z burmist-
rzem J. Linde, skłonna jestem widzieć -Szymona Bahra. Podobieństwo
fizjonomiczne postaci z obrazu z pełnoplastyczną rzeźbą z nagrobka,
z kościoła Mariackiego w Gdańsku (ił.2) wystawionego przez Johanna
Speimana, swoim teściom Justynie i Szymonowi Bahrom, jest uderzające4 *.
Siedzący po jego lewej stronie mężczyzna ze złotym pucharem w pra-
wej dłoni, stoi wyraźnie wyżej w hierarchii społecznej od pozostałych
zgromadzonych patrycjuszy. Aby różnica ta była dla nas czytelna,
podkreślił ją malarz przez przedstawienie tylko owego mężczyzny w
nakryciu głowy. Jest nim, jak sądzę, król polski Zygmunt III Waza.
Ubrany jest w czarny strój wykończony pod szyją szeroką krezą, według
mody hiszpańskiej, której wierny był przez całe życie3. Do jego lewego
boku przypięty jest rapier. Taki właśnie wizerunek monarchy znamy
z licznych źródeł ikonograficznych. Puchar trzymany przez króla, może
być nawet samodzielnie wykonanym przez monarchę prezentem dla
nowożeńców. Wiemy, ze Zygmunt III obdarowany przez naturę
pewnymi zdolnościami artystycznymi, zajmował się amatorsko rzemio-
słem artystycznym, zwłaszcza złotnictwem, obdarowując swoimi wyro-
bami kościoły6 i zaprzyjaźnione osoby7.
Rozrzutny Władysław IV, następny król z dynastii Wazów, uważał
również, ze złoty puchar wzmocniony pokaźnym przekazem pieniężnym.

4 St. Bogdanowicz Dzieła sztuki sakralnej Bazyliki Mariackiej w Gdańsku, Gdańsk 1990, s. 332-333, tam
wcześniejsza literatura.
B. FabianiNa dworze Wazów, Warszawa 1988, s. 80,
6 H. Sygietyńska Dzieła złotnicze Zygmunta III na Mazowszu, „Biuletyn Historii Sztuki" LX: 1996, nr 3-4.
x Fabiani, op.cit. s. 64,

149