Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (6.1999)

Beata
Sztyber


1. Pas kontuszowy oliwkowo-srebrny, 2 poł. XVIII w., Lyon. Muzeum Narodowe w Gdańsku
w Krefeld, zbiór pasów gdańskich z kolekcji starogdańskiej rodziny von
Frantias4. W tym darze dominowały pasy z manufaktury Salzhubnera.
W czasie wojny cały zbiór przepadł. Obecna kolekcja obejmuje 21 pasów,
reprezentujących różne persjarnie polskie. Zaledwie jeden pas, i to ze
znakiem zapytania, kojarzony był z manufakturą gdańską. Jak więc widać
ani ilość, ani rozmiary zbioru nie zachęcały dotąd do szczegółowych
badań. W razie potrzeby wystarczyło sięgnąć do opracowań specjalistów
w tej dziedzinie: pani dr Marii Taszyckiej z Krakowa, pani Jadwigi
Chruszczyńskiej z Warszawy, pani Małgorzaty Wróblewskiej-Markiewicz
z Łodzi, albo do publikacji starszych, pióra Alfreda Romera, Tadeusza
Mańkowskiego, ks. Tadeusza Kruszyńskiego i innych.
Przy okazji wystawy „Aurea Porta Rzeczypospolitej" pojawił się
powód, aby na gdański zbiór spojrzeć uważniej. Tym bardziej, że od dłuż-
szego czasu, a szczególnie po opublikowaniu katalogu zbioru pasów
z krakowskiego Muzeum Narodowego pt. Pasy francuskie, zawierającego
efekty badań dr Marii Taszyckiej w archiwach lyońskich, bodaj wszystkie
zbiory muzealne pasów kontuszowych domagają się baczniejszego rzutu
oka. W świetle tej publikacji, faktycznie musiały nastąpić pewne zmiany
w atrybucji niektórych pasów z gdańskiej kolekcji. Tu zajmę się jedynie
tym, któremu przypisywano gdańskie pochodzenie5(il.l).
4 A. Romer Pasy polskie, ich fabryki i znaki, [w:] KHS, Kraków 1893, t.V. z.3, s. 166.
5 Pas kontuszowy nr inw. MNG/SD/227/TH, w kolorze oliwkowo-srebrnym z jedwabiu, broszowany
nicią srebrną, o wymiarach 320 cm x 28 cm..

162