DOI Artikel:
Kruk, Mirosław Piotr: "Oktoich lwowski" z 1630 r: historyczne i kulturowe związki między Rzecząpospolitą, Mołdawią i Księstwem Moskiewskim
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0071
przysłanie poprzez starca Sylwestra dzieł pracowni malarskiej, które nie były jesz-
cze gotowe45. Podobnie bez zwłoki po wykonaniu swoich prac mieli powrócić
do Moskwy malarze. Ich pobyt w Mołdawii potwierdza pismo wojewody z dnia
10 lipca 1641 r.46 Natomiast 26 października 1641 r. prosił wojewoda o jednego
jeszcze malarza z Moskwy do malowania „nowozdannej cerkwi”47. Prośba miała
wynikać z faktu wcześniejszego powrotu Jakowa Gawriłowa i pozostania w Jas-
sach jedynie Sydora Pospiejewa48. Car wysłał tym razem malarzy Demjana Ja-
kowlewa i Prokofija Mikitina, „cztob ikonnomu diełu było spiesznieje”49, w stycz-
niu 1642 r. Malarze pracowali w Jassach do połowy lata 1642 r.50
Zwraca uwagę w powyższym kontekście casus sprowadzenia artystów z od-
ległego ośrodka, czy to w celu podkreślenia świetności fundacji, czy też z in-
nych powodów, charakterystyczny także dla Rzeczypospolitej - oto niedługo
potem, w 1644 r., metropolita kijowski Piotr Mohyła do wykonania fresków
w odnowionej przez siebie cerkwi Spasa na Berestowie w Kijowie sprowadził
artystów z Grecji51.
Cerkiew Trzech Hierarchów pełniła w tym czasie rolę głównej świątyni
nowej stolicy mołdawskiego państwa wzmocnionej założeniem Akademii
w 1640 r., przy pomocy Piotra Mohyły, metropolity kijowskiego, na wzór Aka-
demii Kijowskiej i dzięki wsparciu uczonych z Kijowa uczących języków sło-
wiańskich, greckich i łacińskich52. Z 1656 r. pochodzi informacja o wyjeździe
„w Wołoskuju zemlju s gosudarewym posłom” malarza Orużejnoj Pałaty, So-
froniusza Karpowa. Dzięki tej wzmiance znamy szereg nazwisk ówczesnych
malarzy ikon działających przy cerkwi Poczęcia Przeczystej Bogurodzicy w Ki -
tajgorodzie. Byli to: pop Fiedor Pietrow, Iwan Wysoki (Bofszoj), Iwan Niski
(Mienszoj), Borys, dzieci Włodzimierzowe, ikonopiscy Orużejnoj pałaty;
Fiedro Fiedorowy, Stefan Fiedorów, Ondriej Marków („kormowyje ikonopi-
scy”); Iwan Czarny (Czornoj), ikonopisec Cyryl (Kirił) Iwanow, ikonopisiec
45 „Kotoryje waszi dieła na Moskwie jeszcze iz masterstwa nie wyszli i za tem ostałsja na Mos-
kwie starec wasz Seliwestr. A kak budut te dieła gotowy, i my, welikij gosudar’ sowsiem welim
jego otpustif k wam nie zadierżaw” - list z dnia 18 maja 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 1,1641, d. 1,
11. 61-62; Istoriczeskie...2, poz. 15, s. 55-56; L.E. Semenova, op. cit., s. 566.
46 „Sydor i Jaków zde do nas priszli” - list z dnia 10 lipca 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1641, d. 11,
11.1-2; S. Dragomir, op. cit., s. 96; Istoriczeskie.. .2, poz. 16, s. 57-59; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
4 List z 26 października 1641 r. - CGADA (Centralny) gosudarstwiennyj archiw driewnich aktów),
f. 68, op. 2,1641, d. 12,11.1-3; Istoriczeskie.. .2, poz. 19, s. 63-66; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
48 Istoriczeskie...2, s. 360, przyp. 71.
49 List z 6 stycznia 1642 r. - CGADA, f. 68, op. 1, 1642, d. 2,11. 11-13; S. Dragomir, op. cit.,
s. 98; Istoriczeskie...2, poz. 20, s. 69; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
50 Istoriczeskie...2, s. 360, przyp. 71.
51 P. Krasny, Odbudowa kijowskiej cerkwi..., s. 340.
52 P.P. Panaitescu, Linfluence de l’oeuvre de Pierre Mogiła, archeveque de Kiev, dans les Princi-
pautes roumaines, extrait des „Melanges de 1’Ecole roumaine en France”, V, 1926, s. 1-95. Autor
starannie zebrał obszerną już wówczas bibliografię dotyczącą działalności metropolity.
Oktoich
lwowski...
65
cze gotowe45. Podobnie bez zwłoki po wykonaniu swoich prac mieli powrócić
do Moskwy malarze. Ich pobyt w Mołdawii potwierdza pismo wojewody z dnia
10 lipca 1641 r.46 Natomiast 26 października 1641 r. prosił wojewoda o jednego
jeszcze malarza z Moskwy do malowania „nowozdannej cerkwi”47. Prośba miała
wynikać z faktu wcześniejszego powrotu Jakowa Gawriłowa i pozostania w Jas-
sach jedynie Sydora Pospiejewa48. Car wysłał tym razem malarzy Demjana Ja-
kowlewa i Prokofija Mikitina, „cztob ikonnomu diełu było spiesznieje”49, w stycz-
niu 1642 r. Malarze pracowali w Jassach do połowy lata 1642 r.50
Zwraca uwagę w powyższym kontekście casus sprowadzenia artystów z od-
ległego ośrodka, czy to w celu podkreślenia świetności fundacji, czy też z in-
nych powodów, charakterystyczny także dla Rzeczypospolitej - oto niedługo
potem, w 1644 r., metropolita kijowski Piotr Mohyła do wykonania fresków
w odnowionej przez siebie cerkwi Spasa na Berestowie w Kijowie sprowadził
artystów z Grecji51.
Cerkiew Trzech Hierarchów pełniła w tym czasie rolę głównej świątyni
nowej stolicy mołdawskiego państwa wzmocnionej założeniem Akademii
w 1640 r., przy pomocy Piotra Mohyły, metropolity kijowskiego, na wzór Aka-
demii Kijowskiej i dzięki wsparciu uczonych z Kijowa uczących języków sło-
wiańskich, greckich i łacińskich52. Z 1656 r. pochodzi informacja o wyjeździe
„w Wołoskuju zemlju s gosudarewym posłom” malarza Orużejnoj Pałaty, So-
froniusza Karpowa. Dzięki tej wzmiance znamy szereg nazwisk ówczesnych
malarzy ikon działających przy cerkwi Poczęcia Przeczystej Bogurodzicy w Ki -
tajgorodzie. Byli to: pop Fiedor Pietrow, Iwan Wysoki (Bofszoj), Iwan Niski
(Mienszoj), Borys, dzieci Włodzimierzowe, ikonopiscy Orużejnoj pałaty;
Fiedro Fiedorowy, Stefan Fiedorów, Ondriej Marków („kormowyje ikonopi-
scy”); Iwan Czarny (Czornoj), ikonopisec Cyryl (Kirił) Iwanow, ikonopisiec
45 „Kotoryje waszi dieła na Moskwie jeszcze iz masterstwa nie wyszli i za tem ostałsja na Mos-
kwie starec wasz Seliwestr. A kak budut te dieła gotowy, i my, welikij gosudar’ sowsiem welim
jego otpustif k wam nie zadierżaw” - list z dnia 18 maja 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 1,1641, d. 1,
11. 61-62; Istoriczeskie...2, poz. 15, s. 55-56; L.E. Semenova, op. cit., s. 566.
46 „Sydor i Jaków zde do nas priszli” - list z dnia 10 lipca 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1641, d. 11,
11.1-2; S. Dragomir, op. cit., s. 96; Istoriczeskie.. .2, poz. 16, s. 57-59; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
4 List z 26 października 1641 r. - CGADA (Centralny) gosudarstwiennyj archiw driewnich aktów),
f. 68, op. 2,1641, d. 12,11.1-3; Istoriczeskie.. .2, poz. 19, s. 63-66; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
48 Istoriczeskie...2, s. 360, przyp. 71.
49 List z 6 stycznia 1642 r. - CGADA, f. 68, op. 1, 1642, d. 2,11. 11-13; S. Dragomir, op. cit.,
s. 98; Istoriczeskie...2, poz. 20, s. 69; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
50 Istoriczeskie...2, s. 360, przyp. 71.
51 P. Krasny, Odbudowa kijowskiej cerkwi..., s. 340.
52 P.P. Panaitescu, Linfluence de l’oeuvre de Pierre Mogiła, archeveque de Kiev, dans les Princi-
pautes roumaines, extrait des „Melanges de 1’Ecole roumaine en France”, V, 1926, s. 1-95. Autor
starannie zebrał obszerną już wówczas bibliografię dotyczącą działalności metropolity.
Oktoich
lwowski...
65