DOI Artikel:
Krąpiec, Mieczysław Albert: Humanistyczna historia sztuki Profesora Antoniego Maślińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0010
6
MIECZYSŁAW A. KRĄPIEC OP
Prawda i dobro, wpierw nim wywoła ruch realnego krążenia życia prawdy
i miłości, już nas jako piękno miłośnie zachwyca i wiąże
w jedno osobowe procesy poznania i miłości. Jest więc piękno czymś, co jest
arcyludzkie, co harmonizuje i łączy w jedno poznanie i miłość, co samą kon-
templację prawdy czyni miłosną. Piękno tak rozumiane - lub domniemane -
jest przedmiotem i następnie wytworem sztuki, jeśli ta jest ludzką - a więc
swoistym poznaniem kierowanym wymogami tworzenia w materiale uległym
człowiekowi, chociażby tym materiałem miało być ludzkie ciało i jego różno-
rodne elementy.
Sztuka więc, tworząca piękno czymś na wskroś ludzkim, jest ze swej natury
humanistyczna. I słusznie Profesor Antoni Maśliński ukazuje „humanizm
w sztuce” i akcentuje przy tym i ten oczywiście ważny element, jakim jest
ludzka postać, ciało człowieka jako przedmiot twórczości artystycznej. Ciało
człowieka bowiem jest pierwszym wyrazem ducha, któremu przyporządkowana
została cielesna struktura. Jest ona koniecznościowo związana i z poznaniem,
i z miłością człowieka. Cały ustrój ludzkiego ciała - od atomowych struktur,
poprzez molekuły, komórki i tkanki oraz cały system nerwowy - tak jest
zbudowany, by człowiek mógł intelektualnie poznawać, by życie poznawcze
stanowiło istotny rys człowieczeństwa. Zarazem to samo ciało w swej pełnej
strukturze jest istotnie przyporządkowane temu wszystkiemu, co jest „wyjściem
z siebie” ku dobru, co jest miłością rozumianą duchowo i cieleśnie. Ciało
człowieka jest wyrazem jego ducha, jak to już pisze w Biblii (w Księdze
Rodzaju) natchniony autor, iż Bóg, uczyniwszy ciało z mułu ziemi, tchnął weń
swego ducha, aby człowiek stał się obrazem i podobieństwem Boga. Przedziw-
nie racjonalny układ ludzkiego ciała jest pochodny od racjonalności Ducha
Stworzyciela i stanowi podstawowy wyraz racjonalnego ducha człowieka. Dla-
tego paradygmat ludzkiego ciała jest w sztuce do pewnego stopnia równoważny
z podstawowym przejawem humanizmu.
To starożytna Grecja, poprzez pitagorejczyków, sofistów, Sokratesa, Platona,
Arystotelesa z jednej strony, a wielkich twórców poezji - Homera, Ajschylosa
Sofoklesa, Eurypidesa, Arystofanesa z drugiej, związała dociekania i kontempla-
cję spraw ludzkich z proporcjami i wyrazem ludzkiego ciała w konstrukcji
monumentalnych świątyń i samą rzeźbą ciała bogów i bohaterów. Dlatego
szczyty kultury antyku wyrażają nie tylko myśliciele i poeci, ale też tacy
twórcy, jak Fidiasz, Poliklet, Myron, Skopas, Praksyteles, Lyzyp... Mógł więc
wielki Perykles mówić o swym społeczeństwie: „Poruszamy się swobodnie
w sprawach życia publicznego i pomiędzy sobą, wśród codziennych utarczek
i przykrości. Jesteśmy przyjaciółmi piękna, przestrzegając prawości,
i przyjaciółmi mądrości, w gnuśność nie popadając. Z bogactwa raczej dla
dobrych celów czynimy użytek, niż aby w słowach nim się chełpić. Przyznawać
MIECZYSŁAW A. KRĄPIEC OP
Prawda i dobro, wpierw nim wywoła ruch realnego krążenia życia prawdy
i miłości, już nas jako piękno miłośnie zachwyca i wiąże
w jedno osobowe procesy poznania i miłości. Jest więc piękno czymś, co jest
arcyludzkie, co harmonizuje i łączy w jedno poznanie i miłość, co samą kon-
templację prawdy czyni miłosną. Piękno tak rozumiane - lub domniemane -
jest przedmiotem i następnie wytworem sztuki, jeśli ta jest ludzką - a więc
swoistym poznaniem kierowanym wymogami tworzenia w materiale uległym
człowiekowi, chociażby tym materiałem miało być ludzkie ciało i jego różno-
rodne elementy.
Sztuka więc, tworząca piękno czymś na wskroś ludzkim, jest ze swej natury
humanistyczna. I słusznie Profesor Antoni Maśliński ukazuje „humanizm
w sztuce” i akcentuje przy tym i ten oczywiście ważny element, jakim jest
ludzka postać, ciało człowieka jako przedmiot twórczości artystycznej. Ciało
człowieka bowiem jest pierwszym wyrazem ducha, któremu przyporządkowana
została cielesna struktura. Jest ona koniecznościowo związana i z poznaniem,
i z miłością człowieka. Cały ustrój ludzkiego ciała - od atomowych struktur,
poprzez molekuły, komórki i tkanki oraz cały system nerwowy - tak jest
zbudowany, by człowiek mógł intelektualnie poznawać, by życie poznawcze
stanowiło istotny rys człowieczeństwa. Zarazem to samo ciało w swej pełnej
strukturze jest istotnie przyporządkowane temu wszystkiemu, co jest „wyjściem
z siebie” ku dobru, co jest miłością rozumianą duchowo i cieleśnie. Ciało
człowieka jest wyrazem jego ducha, jak to już pisze w Biblii (w Księdze
Rodzaju) natchniony autor, iż Bóg, uczyniwszy ciało z mułu ziemi, tchnął weń
swego ducha, aby człowiek stał się obrazem i podobieństwem Boga. Przedziw-
nie racjonalny układ ludzkiego ciała jest pochodny od racjonalności Ducha
Stworzyciela i stanowi podstawowy wyraz racjonalnego ducha człowieka. Dla-
tego paradygmat ludzkiego ciała jest w sztuce do pewnego stopnia równoważny
z podstawowym przejawem humanizmu.
To starożytna Grecja, poprzez pitagorejczyków, sofistów, Sokratesa, Platona,
Arystotelesa z jednej strony, a wielkich twórców poezji - Homera, Ajschylosa
Sofoklesa, Eurypidesa, Arystofanesa z drugiej, związała dociekania i kontempla-
cję spraw ludzkich z proporcjami i wyrazem ludzkiego ciała w konstrukcji
monumentalnych świątyń i samą rzeźbą ciała bogów i bohaterów. Dlatego
szczyty kultury antyku wyrażają nie tylko myśliciele i poeci, ale też tacy
twórcy, jak Fidiasz, Poliklet, Myron, Skopas, Praksyteles, Lyzyp... Mógł więc
wielki Perykles mówić o swym społeczeństwie: „Poruszamy się swobodnie
w sprawach życia publicznego i pomiędzy sobą, wśród codziennych utarczek
i przykrości. Jesteśmy przyjaciółmi piękna, przestrzegając prawości,
i przyjaciółmi mądrości, w gnuśność nie popadając. Z bogactwa raczej dla
dobrych celów czynimy użytek, niż aby w słowach nim się chełpić. Przyznawać