DOI Artikel:
Szmydki, Ryszard: Brukselskie Triumfy bogów Fransa Geubelsa w kolekcji Władysława IV
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0207
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
RYSZARD SZMYDKI
Leuven
BRUKSELSKIE TRIUMFY BOGÓW FRANSA GEUBELSA
W KOLEKCJI WŁADYSŁAWA IV
Zarówno Zygmunt III, jak i jego królewski syn, Władysław IV, wydatnie
przyczynili się do wzbogacenia kolekcji jagiellońskich tapiserii, bądź to
w drodze spadków rodzinnych1, bądź to w następstwie zakupów dokonanych
bezpośrednio u tapisierów niderlandzkich2. Ich następca na polskim tronie, Jan
Kazimierz, w zasadzie tylko dziedziczył wcześniej zgromadzony zbiór wspania-
łych tkanin, o których było wówczas tak głośno w całej Europie. Zdaje się, że
wartość polskiej kolekcji najtrafniej ocenił sekretarz francuskiej legacji
z 1646 roku, Jean Le Laboureur, pisząc, że była ona „najbogatsza nie tylko
w Europie, ale też w Azji”3. Świadectwo Francuza należy odnieść nie tylko
do niderlandzkich tapiserii zgromadzonych w królewskiej kolekcji, ale również
do wschodnich kobierców, tak chętnie kupowanych przez polskich władców za
pośrednictwem specjalnie wysyłanych na Bliski Wschód agentów4.
1 Zygmunt III odziedziczył po Janie III brukselskie Dzieje Oktawiana Augusta (11 sztuk)
i Historię Juliusza Cezara (8 sztuk), zakupione w Antwerpii w 1561 roku przez Eryka XIV.
Ponadto jadąc do Polski dla objęcia tronu przywiózł z sobą brukselskie Dzieje Wojny Trojańskiej
(8 sztuk) oraz Historię Absalona (8 sztuk) i Dzieje Saula (4 sztuki). Por. M. Gębarowicz,
T. Mańkowski, Arasy Zygmunta Augusta, „Rocznik Krakowski”, 29(1938), s. 165.
2 Zygmunt III zakupił m.in. Historię Scypiona, w sumie 10 sztuk, u François Spieringa
w Delft, w latach 1611-1615, wraz z Historią Diany i wyposażeniem do trzeciej komnaty o nie-
znanym temacie. Por. G. T. Van Ysselsteyn, Geschiedenis der tapijtweverijen in de
Noordelijke Nederlanden, t. 1, Leiden 1936, dok. 206, 211, 267, 286, 294. O zakupach Wła-
dysława IV, m.in. Historii Ulyssesa, por. R. S z m y d k i, L’Histoire d’Ulysse. Suite de dix
tapisseries de Bruxelles du XVIIe siècle tissées pour Wladislas IV Vasa, [w:] Curia Maior. Studia
z dziejów kultury ofiarowane Andrzejowi Ciechanowieckiemu, Warszawa 1990, s. 81-84.
3 J. Le Laboureur, Histoire de voyage de la Reyne de Pologne [...], cz. III, Pa-
ris 1649, s. 5.
4 Zygmunt III zakupił w 1601 roku za pośrednictwem ormiańskiego kupca Sefera Muratowi-
cza kobierce kaszańskie. Por. T. Mańkowski, Sztuka islamu w Polsce, Kraków 1935,
s. 25 nn.
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
RYSZARD SZMYDKI
Leuven
BRUKSELSKIE TRIUMFY BOGÓW FRANSA GEUBELSA
W KOLEKCJI WŁADYSŁAWA IV
Zarówno Zygmunt III, jak i jego królewski syn, Władysław IV, wydatnie
przyczynili się do wzbogacenia kolekcji jagiellońskich tapiserii, bądź to
w drodze spadków rodzinnych1, bądź to w następstwie zakupów dokonanych
bezpośrednio u tapisierów niderlandzkich2. Ich następca na polskim tronie, Jan
Kazimierz, w zasadzie tylko dziedziczył wcześniej zgromadzony zbiór wspania-
łych tkanin, o których było wówczas tak głośno w całej Europie. Zdaje się, że
wartość polskiej kolekcji najtrafniej ocenił sekretarz francuskiej legacji
z 1646 roku, Jean Le Laboureur, pisząc, że była ona „najbogatsza nie tylko
w Europie, ale też w Azji”3. Świadectwo Francuza należy odnieść nie tylko
do niderlandzkich tapiserii zgromadzonych w królewskiej kolekcji, ale również
do wschodnich kobierców, tak chętnie kupowanych przez polskich władców za
pośrednictwem specjalnie wysyłanych na Bliski Wschód agentów4.
1 Zygmunt III odziedziczył po Janie III brukselskie Dzieje Oktawiana Augusta (11 sztuk)
i Historię Juliusza Cezara (8 sztuk), zakupione w Antwerpii w 1561 roku przez Eryka XIV.
Ponadto jadąc do Polski dla objęcia tronu przywiózł z sobą brukselskie Dzieje Wojny Trojańskiej
(8 sztuk) oraz Historię Absalona (8 sztuk) i Dzieje Saula (4 sztuki). Por. M. Gębarowicz,
T. Mańkowski, Arasy Zygmunta Augusta, „Rocznik Krakowski”, 29(1938), s. 165.
2 Zygmunt III zakupił m.in. Historię Scypiona, w sumie 10 sztuk, u François Spieringa
w Delft, w latach 1611-1615, wraz z Historią Diany i wyposażeniem do trzeciej komnaty o nie-
znanym temacie. Por. G. T. Van Ysselsteyn, Geschiedenis der tapijtweverijen in de
Noordelijke Nederlanden, t. 1, Leiden 1936, dok. 206, 211, 267, 286, 294. O zakupach Wła-
dysława IV, m.in. Historii Ulyssesa, por. R. S z m y d k i, L’Histoire d’Ulysse. Suite de dix
tapisseries de Bruxelles du XVIIe siècle tissées pour Wladislas IV Vasa, [w:] Curia Maior. Studia
z dziejów kultury ofiarowane Andrzejowi Ciechanowieckiemu, Warszawa 1990, s. 81-84.
3 J. Le Laboureur, Histoire de voyage de la Reyne de Pologne [...], cz. III, Pa-
ris 1649, s. 5.
4 Zygmunt III zakupił w 1601 roku za pośrednictwem ormiańskiego kupca Sefera Muratowi-
cza kobierce kaszańskie. Por. T. Mańkowski, Sztuka islamu w Polsce, Kraków 1935,
s. 25 nn.