DOI Artikel:
Krąpiec, Mieczysław Albert: Humanistyczna historia sztuki Profesora Antoniego Maślińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0009
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
MIECZYSŁAW A. KRĄPIEC OP
Lublin
HUMANISTYCZNA HISTORIA SZTUKI
PROFESORA ANTONIEGO MAŚLIŃSKIEGO
Historia sztuki ogniskuje dwa promienie działalności człowieka, wyciskając
przez to samo humanistyczne oblicze obszaru badań. Jest bowiem historią,
a przez to samo badaniem uzasadniającym to, co jest śladem czynności
człowieka, i jest zarazem historią sztuki, a więc tworów specyficznie
ludzkich. Albowiem człowiek jest tym, czym go czyni rozum - „homo est
proprie id quod est per rationem”.
Rozum i geniusz ludzki ujawnia się szczególnie w sztuce, tej, która jest
obliczem kultury człowieka, a nie jej deformacji - antysztuki i antyrozumu.
Przedmiotem sztuki jest bowiem piękno jako synteza prawdy i dobra,
a co Tomasz z Akwinu określił genialnie jako „id quod visum - placet”. Piękno
jest tym, co w kontemplacyjnym oglądzie wywołuje upodobanie. Pierwotnie -
to istniejąca rzeczywistość, bogata swym treściowym uposażeniem, jest zarazem
prawdziwą, czytelną dla intelektu i dobrą, pociągającą ku sobie
miłość. Odpowiedzią na taką rzeczywistość jest sam człowiek poznający i ko-
chający. Prawda i dobro jakby „wypełniają” człowieka i zarazem rozwijają go
w tym, co jest istotnie ludzkie. Prawda bowiem, dana nam w poznawczym
oglądzie (bezpośrednim czy też zapośredniczonym przez naukę), „napełnia”
człowieka zinterioryzowanymi treściami bytu-rzeczywistości. Poznawcze zin-
terioryzowanie inteligibilnych treści samej rzeczywistości konstytuuje w nas
porządek racjonalny. Nasza bowiem racjonalność jest odbiciem (czasem skrzy-
wionym wskutek naszych braków) inteligibilności samego świata, będącego
jakby skropleniem materialnym samej Myśli Bożej. Bóg wypowiada się nie
znakami, ale rzeczami. Zinterioryzowanie poznawcze realnej treści bytowej
sytuuje nas w prawdzie, która wyzwala miłość (VERBUM spirans
AMOREM) ku prawdziwościowo istniejącemu dobru samych rzeczy. Człowiek
więc spełnia się w kole-krążeniu prawdy (od bytu ku człowiekowi) i miłości
(od człowieka ubogaconego recepcją prawdy ku samemu bytowi).
Tom XLII, zeszyt 4 - 1994
MIECZYSŁAW A. KRĄPIEC OP
Lublin
HUMANISTYCZNA HISTORIA SZTUKI
PROFESORA ANTONIEGO MAŚLIŃSKIEGO
Historia sztuki ogniskuje dwa promienie działalności człowieka, wyciskając
przez to samo humanistyczne oblicze obszaru badań. Jest bowiem historią,
a przez to samo badaniem uzasadniającym to, co jest śladem czynności
człowieka, i jest zarazem historią sztuki, a więc tworów specyficznie
ludzkich. Albowiem człowiek jest tym, czym go czyni rozum - „homo est
proprie id quod est per rationem”.
Rozum i geniusz ludzki ujawnia się szczególnie w sztuce, tej, która jest
obliczem kultury człowieka, a nie jej deformacji - antysztuki i antyrozumu.
Przedmiotem sztuki jest bowiem piękno jako synteza prawdy i dobra,
a co Tomasz z Akwinu określił genialnie jako „id quod visum - placet”. Piękno
jest tym, co w kontemplacyjnym oglądzie wywołuje upodobanie. Pierwotnie -
to istniejąca rzeczywistość, bogata swym treściowym uposażeniem, jest zarazem
prawdziwą, czytelną dla intelektu i dobrą, pociągającą ku sobie
miłość. Odpowiedzią na taką rzeczywistość jest sam człowiek poznający i ko-
chający. Prawda i dobro jakby „wypełniają” człowieka i zarazem rozwijają go
w tym, co jest istotnie ludzkie. Prawda bowiem, dana nam w poznawczym
oglądzie (bezpośrednim czy też zapośredniczonym przez naukę), „napełnia”
człowieka zinterioryzowanymi treściami bytu-rzeczywistości. Poznawcze zin-
terioryzowanie inteligibilnych treści samej rzeczywistości konstytuuje w nas
porządek racjonalny. Nasza bowiem racjonalność jest odbiciem (czasem skrzy-
wionym wskutek naszych braków) inteligibilności samego świata, będącego
jakby skropleniem materialnym samej Myśli Bożej. Bóg wypowiada się nie
znakami, ale rzeczami. Zinterioryzowanie poznawcze realnej treści bytowej
sytuuje nas w prawdzie, która wyzwala miłość (VERBUM spirans
AMOREM) ku prawdziwościowo istniejącemu dobru samych rzeczy. Człowiek
więc spełnia się w kole-krążeniu prawdy (od bytu ku człowiekowi) i miłości
(od człowieka ubogaconego recepcją prawdy ku samemu bytowi).