DOI Artikel:
Laskowska, Irena Maria: Obraz Matki Bożej Różańcowej Federico Barocciego: kontrowersje wokół autorstwa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0100
96
IRENA MARIA LASKOWSKA
Innego zdania był prof. F. Zeri, który złączył obraz ze szkołą florencką
i uznał za bliski twórczości Jacopo Coppi4. Ostatnio P. Leone de Castris uznał
nasz obraz za dzieło Teodoro d’Errico vel Dirk Hendricksz5. Wzrost zaintere-
sowania w ostatnich latach twórczością tego flamandzkiego malarza zaowoco-
wał we Włoszech szeregiem publikacji. Na podstawie dostępnego materiału do-
wiadujemy się, że Teodoro d’Errico przybył do Neapolu około roku 1573
i działał tam przez wiele lat - co najmniej do 1615 - w grupie malarzy tzw.
fiamminghi, zyskując duże uznanie i wziętość jako specjalista w malowaniu
wielkich obrazów ołtarzowych, w tym z przedstawieniami Madonn Różań-
cowych6.
P. Leone de Castris w opublikowanym artykule, nie przeprowadziwszy
w zasadzie wnikliwej analizy porównawczej, zaliczył obraz Matki Bożej Różań-
cowej z Warszawy do wczesnego okresu twórczości wspomnianego malarza:
„[...] e in primo luogo proprio le più antiche composizioni di Hendricksz eon
la «Madonna del Rosario», corne ad esempio questa notevole ed ignorata pala
del Museo di Varsavia [,..]”7, łącząc nasz obraz z grupą, którą określa mianem
„primitive” - w znaczeniu: bardzo wczesne. Punktem wyjścia dla tej grupy są
malowidła sufitu San Gregorio Alrmeno w Neapolu (il. 4); zalicza do niej m.in.
obrazy: Sw. Michała Archanioła (il. 7) z kościoła Santa Maria la Nova w Nea-
polu, Zwiastowanie z Santa Maria della Sapienza również w Neapolu oraz
Marię Magdalenę8. Zestawienie powyższych obrazów jako dzieł jednego autora
ma niewątpliwie swoje uzasadnienie, chociaż nie w każdym wypadku zgadzała-
bym się z ich datowaniem. Nie jest jednak moim zadaniem bliższe zajmowanie
się tymi obrazami. Pragnę natomiast, poprzez szczegółową analizę formalną,
wykazać zespół różnorakich cech dzielących obraz Matki Bożej Różańcowej od
dzieł Teodoro d’Errico. Ograniczę się w zasadzie do dwóch pozycji tego mala-
rza, z którymi P. Leone de Castris zestawił bezpośrednio nasz obraz, a miano-
wicie do malowideł sufitu w San Gregorio Armeno i obrazu Madonna del
Rosario z Muzeum Capodimonte w Neapolu9 (il. 2, 4).
Na wstępie moich rozważań pragnę złożyć hołd pamięci mojego Mistrza
Profesora Dra Antoniego Maślińskiego, którego dzieło Humanizm w sztuce stało
4 Malarstwo francuskie, niderlandzkie, włoskie do 1600, s. 24.
P. Leone de Castris, Teodoro d’Errico: i quadri 'privati ', „Prospettiva”, 1989-
1990, nr 57-60, s. 122.
6 G. P r e v i t a 1 i, La pittura del Cinquecento a Napoli e nei vicereame, Torino 1978,
s. 100-102; Leone de C a s t r i s, dz. cyt., s. 121-130 i literatura tam podana.
7 L e o n e de C a s t r i s, dz. cyt., s. 122.
8 Tamże, s. 122, 124, 129 (przyp. 11), il. 2, 4.
9 Składam serdeczne podziękowania Panu N. Spinosa, Dyrektorowi Muzeum Capodimonte za
użyczenie mi fotografii obrazu Madonna del Rosario Teodoro d’Errico (Neg. nr 34033).
IRENA MARIA LASKOWSKA
Innego zdania był prof. F. Zeri, który złączył obraz ze szkołą florencką
i uznał za bliski twórczości Jacopo Coppi4. Ostatnio P. Leone de Castris uznał
nasz obraz za dzieło Teodoro d’Errico vel Dirk Hendricksz5. Wzrost zaintere-
sowania w ostatnich latach twórczością tego flamandzkiego malarza zaowoco-
wał we Włoszech szeregiem publikacji. Na podstawie dostępnego materiału do-
wiadujemy się, że Teodoro d’Errico przybył do Neapolu około roku 1573
i działał tam przez wiele lat - co najmniej do 1615 - w grupie malarzy tzw.
fiamminghi, zyskując duże uznanie i wziętość jako specjalista w malowaniu
wielkich obrazów ołtarzowych, w tym z przedstawieniami Madonn Różań-
cowych6.
P. Leone de Castris w opublikowanym artykule, nie przeprowadziwszy
w zasadzie wnikliwej analizy porównawczej, zaliczył obraz Matki Bożej Różań-
cowej z Warszawy do wczesnego okresu twórczości wspomnianego malarza:
„[...] e in primo luogo proprio le più antiche composizioni di Hendricksz eon
la «Madonna del Rosario», corne ad esempio questa notevole ed ignorata pala
del Museo di Varsavia [,..]”7, łącząc nasz obraz z grupą, którą określa mianem
„primitive” - w znaczeniu: bardzo wczesne. Punktem wyjścia dla tej grupy są
malowidła sufitu San Gregorio Alrmeno w Neapolu (il. 4); zalicza do niej m.in.
obrazy: Sw. Michała Archanioła (il. 7) z kościoła Santa Maria la Nova w Nea-
polu, Zwiastowanie z Santa Maria della Sapienza również w Neapolu oraz
Marię Magdalenę8. Zestawienie powyższych obrazów jako dzieł jednego autora
ma niewątpliwie swoje uzasadnienie, chociaż nie w każdym wypadku zgadzała-
bym się z ich datowaniem. Nie jest jednak moim zadaniem bliższe zajmowanie
się tymi obrazami. Pragnę natomiast, poprzez szczegółową analizę formalną,
wykazać zespół różnorakich cech dzielących obraz Matki Bożej Różańcowej od
dzieł Teodoro d’Errico. Ograniczę się w zasadzie do dwóch pozycji tego mala-
rza, z którymi P. Leone de Castris zestawił bezpośrednio nasz obraz, a miano-
wicie do malowideł sufitu w San Gregorio Armeno i obrazu Madonna del
Rosario z Muzeum Capodimonte w Neapolu9 (il. 2, 4).
Na wstępie moich rozważań pragnę złożyć hołd pamięci mojego Mistrza
Profesora Dra Antoniego Maślińskiego, którego dzieło Humanizm w sztuce stało
4 Malarstwo francuskie, niderlandzkie, włoskie do 1600, s. 24.
P. Leone de Castris, Teodoro d’Errico: i quadri 'privati ', „Prospettiva”, 1989-
1990, nr 57-60, s. 122.
6 G. P r e v i t a 1 i, La pittura del Cinquecento a Napoli e nei vicereame, Torino 1978,
s. 100-102; Leone de C a s t r i s, dz. cyt., s. 121-130 i literatura tam podana.
7 L e o n e de C a s t r i s, dz. cyt., s. 122.
8 Tamże, s. 122, 124, 129 (przyp. 11), il. 2, 4.
9 Składam serdeczne podziękowania Panu N. Spinosa, Dyrektorowi Muzeum Capodimonte za
użyczenie mi fotografii obrazu Madonna del Rosario Teodoro d’Errico (Neg. nr 34033).