DOI article:
Kuczyńska, Jadwiga: Cycero wzorem dla norymberskiej Rady?
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0114
110
JADWIGA KUCZYŃSKA
warzystwie dwóch osób, objaśnionych inskrypcjami: z prawej - MUTIU[S]
SC[A]EVOLA, z lewej - BRUTO P[RO]CO[N]SOLO (sic!) (il. 1). Łączą one początki
republiki z czasami Cycerona3. Brutus jest zarazem wrogiem króla Tarquiniusa
i pierwszym konsulem, jak i Brutusem zabójcą Cezara i autorem dialogów, na
których wzorował się Cycero. Mucius Scaevola jest nawet trójny: jest Scaevolą
wrogiem Tarquiniusa i dwoma Scaevolami z czasów młodości Cycerona - kon-
sulem z 117 roku, wielkim prawnikiem, z którego porad korzystał Cycero,
i konsulem z 95 roku, autorem pierwszego traktatu o prawie cywilnym, zna-
nym również z tego, że jako prokonsul Azji w 94 roku ogłosił Edykt prowin-
cjonalny, który posłużył za wzór między innymi i Cyceronowi. Stracił życie
w rzezi stronników senatu, tak jak Cycero.
Cycero jest główną postacią w grupie: najwyższy wzrostem, stoi pośrodku,
w lewej ręce trzyma wielką, otwartą księgę, wskazując palcem prawej ręki na
tekst (niestety zatarty), który być może zawierał trzy główne zasady postępo-
wania, jakimi kierował się w czasie prokonsulatu, a które Radni winni znać
i stosować.
W pierwszych dziesiątkach XVI wieku wyprodukowano w Norymberdze
krótką serię mosiężnych mis zdobionych popiersiem Cycerona. Zwieńczoną lau-
rem głowę, ukazaną z profilu, otacza inskrypcja wykonana kapitałą protorene-
sansową typu rzymskiego: MARCV[S] • TVL[L]IVS • ClC[ERO] • PRO • CONS[VL].
Inskrypcja mieści się w obrębie przedstawienia (ił. 2)4.
3 Zob. H. G. G. Brutus, [w:] Der kleine Lexikon der Antike, I, Stuttgart 1964, kol. 955-958;
W.H.G. Mucius, tamże, III, Stuttgart 1969, kol. 1441-1445.
4 Misy z popiersiem Cycerona posiada kilka muzeów europejskich: Castello Sforzesco
w Mediolanie (Wiochy), średnica misy 44 cm - zob. O. Z a s t r o w, La collezione di bacilli
d’ottone del XV e XVI secolo nelle Civiche Racolte d’Arte Applicata del Castello Sforzesco,
[w:] Rassegna di studi e di notizie, Milano 1981, nr kat. 39; Musée des Arts Décoratifs w Paryżu
(Francja), średnica misy 22 cm, nr inw. 33638 - zob. H. P. L o c k n e r, Messing. Ein Hand-
buch über Messinggerat des 15. und 17. Jahrhunderts, München 1982, s. 184, il. 108; Museu de
les Arts Décoratives w Pedralbes (Hiszpania) - zob. Junta de Museus, Museu de les Arts Décora-
tives, Palau de Pedralbes. Guia Sumaria, Barcelona 1932, s. 14, nr 41; Da Casa-Museu de Guerra
Junqueiro w Porto (Portugalia), średnica misy 41,5 cm, nr inw. 386; średnica misy 44 cm, nr
inw. 387 - zob. R. A. de C a s t r o M e i r e 1 e s, Os Pratos de Nuremberga. Da Casa
Museu de Guerra Junqueiro, Porto 1965; Victoria and Albert Muséum w Londynie (Anglia) -
zob. E. T u r n e r, Messing Victoria and Albert Muséum, London, Bern-Stuttgart 1982, s. 18;
Muzeum Narodowe w Krakowie (Polska), depozyt, własność oo. Reformatów w Wieliczce, średni-
ca 38 cm, głębokość 5,5 cm; Muzeum Zamkowe w Pieskowej Skale, Oddział Państwowych
Zbiorów na Wawelu (Polska), średnica 46 cm, głębokość 3,5 cm, nr inw. 4654. O misach zdobio-
nych popiersiem Cycerona, a znajdujących się w Niemczech wspominali: H. W e n t z e 1, Be-
cken, [w:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, t. II, pod red. O. Schmitta, Stuttgart-Wald-
see 1948, kol. 152 - o misie w Faurndau; L o c k n e r, dz. cyt., s. 184, il. 107 - o misie, która
na początku lat osiemdziesiątych znajdowała się na rynku antykwarycznym w Würzburgu.
O wszystkich wymienionych misach pisze J. Kuczyńska w pracy pt. Mosiężne misy norymberskie,
Lublin 1991.
JADWIGA KUCZYŃSKA
warzystwie dwóch osób, objaśnionych inskrypcjami: z prawej - MUTIU[S]
SC[A]EVOLA, z lewej - BRUTO P[RO]CO[N]SOLO (sic!) (il. 1). Łączą one początki
republiki z czasami Cycerona3. Brutus jest zarazem wrogiem króla Tarquiniusa
i pierwszym konsulem, jak i Brutusem zabójcą Cezara i autorem dialogów, na
których wzorował się Cycero. Mucius Scaevola jest nawet trójny: jest Scaevolą
wrogiem Tarquiniusa i dwoma Scaevolami z czasów młodości Cycerona - kon-
sulem z 117 roku, wielkim prawnikiem, z którego porad korzystał Cycero,
i konsulem z 95 roku, autorem pierwszego traktatu o prawie cywilnym, zna-
nym również z tego, że jako prokonsul Azji w 94 roku ogłosił Edykt prowin-
cjonalny, który posłużył za wzór między innymi i Cyceronowi. Stracił życie
w rzezi stronników senatu, tak jak Cycero.
Cycero jest główną postacią w grupie: najwyższy wzrostem, stoi pośrodku,
w lewej ręce trzyma wielką, otwartą księgę, wskazując palcem prawej ręki na
tekst (niestety zatarty), który być może zawierał trzy główne zasady postępo-
wania, jakimi kierował się w czasie prokonsulatu, a które Radni winni znać
i stosować.
W pierwszych dziesiątkach XVI wieku wyprodukowano w Norymberdze
krótką serię mosiężnych mis zdobionych popiersiem Cycerona. Zwieńczoną lau-
rem głowę, ukazaną z profilu, otacza inskrypcja wykonana kapitałą protorene-
sansową typu rzymskiego: MARCV[S] • TVL[L]IVS • ClC[ERO] • PRO • CONS[VL].
Inskrypcja mieści się w obrębie przedstawienia (ił. 2)4.
3 Zob. H. G. G. Brutus, [w:] Der kleine Lexikon der Antike, I, Stuttgart 1964, kol. 955-958;
W.H.G. Mucius, tamże, III, Stuttgart 1969, kol. 1441-1445.
4 Misy z popiersiem Cycerona posiada kilka muzeów europejskich: Castello Sforzesco
w Mediolanie (Wiochy), średnica misy 44 cm - zob. O. Z a s t r o w, La collezione di bacilli
d’ottone del XV e XVI secolo nelle Civiche Racolte d’Arte Applicata del Castello Sforzesco,
[w:] Rassegna di studi e di notizie, Milano 1981, nr kat. 39; Musée des Arts Décoratifs w Paryżu
(Francja), średnica misy 22 cm, nr inw. 33638 - zob. H. P. L o c k n e r, Messing. Ein Hand-
buch über Messinggerat des 15. und 17. Jahrhunderts, München 1982, s. 184, il. 108; Museu de
les Arts Décoratives w Pedralbes (Hiszpania) - zob. Junta de Museus, Museu de les Arts Décora-
tives, Palau de Pedralbes. Guia Sumaria, Barcelona 1932, s. 14, nr 41; Da Casa-Museu de Guerra
Junqueiro w Porto (Portugalia), średnica misy 41,5 cm, nr inw. 386; średnica misy 44 cm, nr
inw. 387 - zob. R. A. de C a s t r o M e i r e 1 e s, Os Pratos de Nuremberga. Da Casa
Museu de Guerra Junqueiro, Porto 1965; Victoria and Albert Muséum w Londynie (Anglia) -
zob. E. T u r n e r, Messing Victoria and Albert Muséum, London, Bern-Stuttgart 1982, s. 18;
Muzeum Narodowe w Krakowie (Polska), depozyt, własność oo. Reformatów w Wieliczce, średni-
ca 38 cm, głębokość 5,5 cm; Muzeum Zamkowe w Pieskowej Skale, Oddział Państwowych
Zbiorów na Wawelu (Polska), średnica 46 cm, głębokość 3,5 cm, nr inw. 4654. O misach zdobio-
nych popiersiem Cycerona, a znajdujących się w Niemczech wspominali: H. W e n t z e 1, Be-
cken, [w:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, t. II, pod red. O. Schmitta, Stuttgart-Wald-
see 1948, kol. 152 - o misie w Faurndau; L o c k n e r, dz. cyt., s. 184, il. 107 - o misie, która
na początku lat osiemdziesiątych znajdowała się na rynku antykwarycznym w Würzburgu.
O wszystkich wymienionych misach pisze J. Kuczyńska w pracy pt. Mosiężne misy norymberskie,
Lublin 1991.