DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Koronacja Najświętszej Maryi Panny w Kraśniku - dzieło Jana Kasińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27408#0144
140
JERZY KOWALCZYK
nabożeństwo do Bogarodzicy; wszystkie jej święta, ale z najwiętszą okazałością
dzień Wniebowzięcia uroczyście odprawował” - wspominał S. Żurkowski3.
Fundacje kraśnickie Tomasza Zamoyskiego zbiegły się też z wielką aktywno-
ścią kanoników regularnych kongregacji krakowskiej, do której należał Kraśnik.
Przez 26 lat kongregacją energicznie rządził prepozyt generalny ks. Marcin
Kłoczyński (od 1618 do śmierci w 1644)4. W Kraśniku prepozytem był w tym
czasie Jan Chrzciciel Malanowski, od ok. 1625 roku aż do tragicznej śmierci
w 1649 roku (zamordowany przez Kozaków)5.
Za prepozytury Malanowskiego Tomasz Zamoyski ufundował do fary
w Kraśniku - oprócz ołtarza głównego z obrazem Koronacji NMP - także ła-
wę kollatorską ozdobioną herbami Jelita i Ostrogskich (żony Katarzyny), wspa-
niałe stalle wypełnione wizerunkami świętych zakonu kanoników regularnych6 7.
Także z fundacji ordynata Tomasza zostały wykonane, w Krakowie w latach
1626-1627, zapewne przez Tomasza Dolabellę i pomocników, trzy duże ścienne
obrazy przedstawiające: Sąd Mistyczny Chrystusa, Procesję różańcową w czasie
bitwy pod Lepanto, Mszę dziękczynną papieża Piusa V1.
Obraz Koronacji NMP wyszedł niewątpliwie spod pędzla nadwornego ma-
larza ordynata Tomasza Zamoyskiego, którym był wówczas Jan Kasiński. W tej
sprawie zachowały się dwa listy burgrabiego dworu, arch. Jana Jaroszewicza,
do ordynata, datowane 22 stycznia i 4 lutego 1631 roku8. W pierwszym liście
Jaroszewicz komunikuje, że udał się do Kraśnika jego zięć, zgodnie z polece-
niem ordynata, w sprawie malowania obrazu do ołtarza „[...] i z księdzem
proboszczem kraśnickim porozumiawszy się, wziął miarę i szerokości i wysoko-
ści tego obrazu, który tylko wszerz jest trzy łokcie, wzwyż sześć łokci”. O tym,
że sprawa dotyczyła obrazu do ołtarza głównego, domyślamy się na podstawie
dalszej relacji w tym liście. Według polecenia ordynata tematem obrazu miało
być Wniebowzięcie NMP, zgodnie z wezwaniem kościoła. Jednakże - jak re-
lacjonuje arch. Jaroszewicz - proboszcz prosił, aby była wymalowana „Corona-
3 Żywot Tomasza Zamoyskiego, kanclerza W. Kor., wyd. A. Batowski, Lwów 1860,
s. 31 i 162.
4 J. B i e n i a r z ó w n a, Kłoczyński (Klociński) Marcin (1562-1644), [w:] Polski Słownik
Biograficzny, t. XIII, Wrocław 1967-1968, s. 54.
5 Informacje zawarte w inskrypcji na portrecie z XVII wieku, znajdującym się w kościele
w Kraśniku.
.6 Por. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII: Woj. lubelskie, z. 9: Pow. kraśnicki, red.
R. Brykowski, E. Rowińska, Z. Winiarz, Warszawa 1961, s. 16, 18.
7 W. Tomkiewicz, Obrazy Dolabelli w Kraśniku, „Biuletyn Historii Sztuki”, 23(1961),
nr 2, s. 136-148.
8 Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Zamoyskich [dalej: AGAD-AZ], sygn. 726,
nr 9 i 12.
JERZY KOWALCZYK
nabożeństwo do Bogarodzicy; wszystkie jej święta, ale z najwiętszą okazałością
dzień Wniebowzięcia uroczyście odprawował” - wspominał S. Żurkowski3.
Fundacje kraśnickie Tomasza Zamoyskiego zbiegły się też z wielką aktywno-
ścią kanoników regularnych kongregacji krakowskiej, do której należał Kraśnik.
Przez 26 lat kongregacją energicznie rządził prepozyt generalny ks. Marcin
Kłoczyński (od 1618 do śmierci w 1644)4. W Kraśniku prepozytem był w tym
czasie Jan Chrzciciel Malanowski, od ok. 1625 roku aż do tragicznej śmierci
w 1649 roku (zamordowany przez Kozaków)5.
Za prepozytury Malanowskiego Tomasz Zamoyski ufundował do fary
w Kraśniku - oprócz ołtarza głównego z obrazem Koronacji NMP - także ła-
wę kollatorską ozdobioną herbami Jelita i Ostrogskich (żony Katarzyny), wspa-
niałe stalle wypełnione wizerunkami świętych zakonu kanoników regularnych6 7.
Także z fundacji ordynata Tomasza zostały wykonane, w Krakowie w latach
1626-1627, zapewne przez Tomasza Dolabellę i pomocników, trzy duże ścienne
obrazy przedstawiające: Sąd Mistyczny Chrystusa, Procesję różańcową w czasie
bitwy pod Lepanto, Mszę dziękczynną papieża Piusa V1.
Obraz Koronacji NMP wyszedł niewątpliwie spod pędzla nadwornego ma-
larza ordynata Tomasza Zamoyskiego, którym był wówczas Jan Kasiński. W tej
sprawie zachowały się dwa listy burgrabiego dworu, arch. Jana Jaroszewicza,
do ordynata, datowane 22 stycznia i 4 lutego 1631 roku8. W pierwszym liście
Jaroszewicz komunikuje, że udał się do Kraśnika jego zięć, zgodnie z polece-
niem ordynata, w sprawie malowania obrazu do ołtarza „[...] i z księdzem
proboszczem kraśnickim porozumiawszy się, wziął miarę i szerokości i wysoko-
ści tego obrazu, który tylko wszerz jest trzy łokcie, wzwyż sześć łokci”. O tym,
że sprawa dotyczyła obrazu do ołtarza głównego, domyślamy się na podstawie
dalszej relacji w tym liście. Według polecenia ordynata tematem obrazu miało
być Wniebowzięcie NMP, zgodnie z wezwaniem kościoła. Jednakże - jak re-
lacjonuje arch. Jaroszewicz - proboszcz prosił, aby była wymalowana „Corona-
3 Żywot Tomasza Zamoyskiego, kanclerza W. Kor., wyd. A. Batowski, Lwów 1860,
s. 31 i 162.
4 J. B i e n i a r z ó w n a, Kłoczyński (Klociński) Marcin (1562-1644), [w:] Polski Słownik
Biograficzny, t. XIII, Wrocław 1967-1968, s. 54.
5 Informacje zawarte w inskrypcji na portrecie z XVII wieku, znajdującym się w kościele
w Kraśniku.
.6 Por. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII: Woj. lubelskie, z. 9: Pow. kraśnicki, red.
R. Brykowski, E. Rowińska, Z. Winiarz, Warszawa 1961, s. 16, 18.
7 W. Tomkiewicz, Obrazy Dolabelli w Kraśniku, „Biuletyn Historii Sztuki”, 23(1961),
nr 2, s. 136-148.
8 Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Zamoyskich [dalej: AGAD-AZ], sygn. 726,
nr 9 i 12.