Towarzystwo Naukowe <Lublin> [Hrsg.]: Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki = History of art = Histoire de l'art (42.1994)

180

BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA

przyznaniu go Tylmanowi z Gameren, mając nadzieję, że dalsze badania po-
zwolą to potwierdzić. Wychodząc od analizy stylistycznej istniejącego w nie
zmienionej formie zabytku, uważam, że on - Holender, wyrastający pośród
powstającej architektury Jacoba van Campen i Pietera Posta - przyniósł w sobie
zakorzeniony, klasycyzujący, północny barok, chłodny i ascetyczny, i wzbogacił
go elementami i doświadczeniami baroku rzymskiego i północnowłoskiego,
z jakimi zetknął się w swoich italskich podróżach, studiach i pracach. On
również, jak się wydaje, potrafił znakomicie dostosować formę budowli do
gustu i potrzeb zamawiającego oraz otoczenia.
Sądzę więc, że gdańska świątynia otrzymała tak bogatą i ciepłą formę oraz
świecką w swoim wyrazie fasadę ze względu na osobę fundatora i dzięki
projektantowi, który umiejętnie połączył elementy architektury północnej
i włoskiej, tworząc zupełnie nową, niezmiernie interesującą jakość, mogącą
konkurować z tłem, jakim jest gotycka bazylika Mariacka, rozbijającą jedno-
litość manierystycznej, niderlandzkiej ulicy Gdańska.