DOI Heft:
Prace konserwatorskie
DOI Artikel:Zygier, Elżbieta: Konserwacja obrazu Hipolita Lipińskiego Procesja ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie: Przykład działalności Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21225#0232
230 Elżbieta Zygier
MNK-IIa-124. Do konserwacji przeznaczony jest jeszcze jeden z dużych obrazów tegoż
artysty - Targ na Rynku w Krakowie (Obchód środy popielcowej), MNK-IIa-185.
Technika wykonania i stan zachowania warstw technologicznych
przed konserwacją
Obraz Hipolita Lipińskiego Procesja wykonany jest w technice olejnej na płótnie lnianym,
pokrytym zaprawą, które pierwotnie było napięte na drewnianym krośnie. Przeprowadzone
badania technologiczne towarzyszące konserwacji obrazu pozwoliły na precyzyjne okre-
ślenie poszczególnych warstw technologicznych. Wyodrębniono warstwy pierwotne (ory-
ginalne) i warstwy wtórne dodawane w trakcie konserwacji, której poddawany był obiekt.
Obraz namalowany został w 1881 r. na płótnie sprowadzonym z Wiednia. Na odwrocie za-
chowała się pieczęć producenta lub sklepu rozprowadzającego płótna malarskie: W KOLLER
& Cr / IN WIEN / Mariahilferstrasse 33 / Siberne Medaille. Taka pieczęć istnieje też na innych
obrazach z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, co świadczy o popularności podobrazi
sprowadzanych w XIX w. z Wiednia do Krakowa4.
Płótno jest gęsto tkane o splocie skośnym (rządkowym) - ilość nitek osnowy i wątku
na 1 cm wynosi: 21 x 21.
Podobrazie nie jest jednorodne, składa się z dwóch kawałków płótna - dużego brytu
i doszytego pasa o szerokości ok. 13,5 cm. Obydwa płótna mają taki sam splot. Zszyto
je, składając razem, a następnie rozłożono na odwrocie wzdłuż szwu. Z każdej strony
zakładka wynosi ok. 1,5 cm, na niej widoczna jest warstwa malarska mająca charakter
szkicu (podmalówki). Płótno pokrywa zaprawa fabryczna w kolorze białym, występująca
także na marginesach obrazu.
Obraz powiększono prawdopodobnie w trakcie tworzenia kompozycji malarskiej.
Można przypuszczać, że artysta użył fragmentu zagruntowanego i pokrytego szkicem
malarskim płótna wyciętego z innego obrazu. Nie jest to jedyny przykład zmian kompo-
zycyjnych w dziełach Lipińskiego. Zagadkę kryje też Konik Zwierzyniecki namalowany
ok. 1881 r., na którym artysta zmienił kompozycję malarską, nie zmieniając formatu kro-
sna. Na tym płótnie, przy górnej krawędzi, malarz pozostawił pas szkicu z pierwotnej
kompozycji, który wyraźnie odcina się od namalowanego poniżej nieba. Opracowanie
tego tematu, łącznie z analizą stylistyczną i formalną Lajkonika, wymaga dalszych badań.
Można określić, iż Konik Zwierzyniecki ze zbiorów Sukiennic to szkic olejny. Procesja
Bożego Ciała zaś jest ukończonym i dopracowanym malarsko obrazem. Szczegóły przed-
stawienia są czytelne. Warstwa malarska w Procesji jest miejscowo fakturalnie zróżnico-
4 Pieczęć o treści: W. KOLLER & Ca / IN WIEN / Mariahilferstrasse 33 / Siberne Medaille znajduje się
także na obrazie Lipińskiego Konik Zwierzyniecki, MNK-IIa-124, olej na płótnie, wym.: 164x308 cm.
MNK-IIa-124. Do konserwacji przeznaczony jest jeszcze jeden z dużych obrazów tegoż
artysty - Targ na Rynku w Krakowie (Obchód środy popielcowej), MNK-IIa-185.
Technika wykonania i stan zachowania warstw technologicznych
przed konserwacją
Obraz Hipolita Lipińskiego Procesja wykonany jest w technice olejnej na płótnie lnianym,
pokrytym zaprawą, które pierwotnie było napięte na drewnianym krośnie. Przeprowadzone
badania technologiczne towarzyszące konserwacji obrazu pozwoliły na precyzyjne okre-
ślenie poszczególnych warstw technologicznych. Wyodrębniono warstwy pierwotne (ory-
ginalne) i warstwy wtórne dodawane w trakcie konserwacji, której poddawany był obiekt.
Obraz namalowany został w 1881 r. na płótnie sprowadzonym z Wiednia. Na odwrocie za-
chowała się pieczęć producenta lub sklepu rozprowadzającego płótna malarskie: W KOLLER
& Cr / IN WIEN / Mariahilferstrasse 33 / Siberne Medaille. Taka pieczęć istnieje też na innych
obrazach z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, co świadczy o popularności podobrazi
sprowadzanych w XIX w. z Wiednia do Krakowa4.
Płótno jest gęsto tkane o splocie skośnym (rządkowym) - ilość nitek osnowy i wątku
na 1 cm wynosi: 21 x 21.
Podobrazie nie jest jednorodne, składa się z dwóch kawałków płótna - dużego brytu
i doszytego pasa o szerokości ok. 13,5 cm. Obydwa płótna mają taki sam splot. Zszyto
je, składając razem, a następnie rozłożono na odwrocie wzdłuż szwu. Z każdej strony
zakładka wynosi ok. 1,5 cm, na niej widoczna jest warstwa malarska mająca charakter
szkicu (podmalówki). Płótno pokrywa zaprawa fabryczna w kolorze białym, występująca
także na marginesach obrazu.
Obraz powiększono prawdopodobnie w trakcie tworzenia kompozycji malarskiej.
Można przypuszczać, że artysta użył fragmentu zagruntowanego i pokrytego szkicem
malarskim płótna wyciętego z innego obrazu. Nie jest to jedyny przykład zmian kompo-
zycyjnych w dziełach Lipińskiego. Zagadkę kryje też Konik Zwierzyniecki namalowany
ok. 1881 r., na którym artysta zmienił kompozycję malarską, nie zmieniając formatu kro-
sna. Na tym płótnie, przy górnej krawędzi, malarz pozostawił pas szkicu z pierwotnej
kompozycji, który wyraźnie odcina się od namalowanego poniżej nieba. Opracowanie
tego tematu, łącznie z analizą stylistyczną i formalną Lajkonika, wymaga dalszych badań.
Można określić, iż Konik Zwierzyniecki ze zbiorów Sukiennic to szkic olejny. Procesja
Bożego Ciała zaś jest ukończonym i dopracowanym malarsko obrazem. Szczegóły przed-
stawienia są czytelne. Warstwa malarska w Procesji jest miejscowo fakturalnie zróżnico-
4 Pieczęć o treści: W. KOLLER & Ca / IN WIEN / Mariahilferstrasse 33 / Siberne Medaille znajduje się
także na obrazie Lipińskiego Konik Zwierzyniecki, MNK-IIa-124, olej na płótnie, wym.: 164x308 cm.