DOI Heft:
Prace konserwatorskie
DOI Artikel:Klincewicz-Krupińska, Regina: Madonna z Rzepiennika Biskupiego, późnogotycka rzeźba drewniana: badania i konserwacja
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21225#0190
Regina Klincewicz-Krupińska
Muzeum Narodowe w Krakowie
Madonna z Rzepiennika Biskupiego,
późnogotycka rzeźba drewniana -
badania i konserwacja
„Autentyczny obraz rzeczy daje się ująć jedynie z określonego punktu widzenia,
a kto nie potrafi go przyjąć, ten nie powinien przesłaniać nam rzeczywistości
swoją mętną wizją. Postrzeganie rzeczywistości najbardziej istotnej dostępne jest
tylko niektórym ludziom”.
Jose Ortega y Gasset, Wprowadzenie do Don Juana1
Wprowadzenie
Zrealizowany w Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Pałacu Biskupa Erazma
Ciołka projekt konserwatorski2 obejmował rozpoznanie stanu zachowania Madonny
z Rzepiennika Biskupiego, ustalenie stratygrafii polichromii, określenie techniki i techno-
logii wykonania rzeźby na podstawie badań fizyko-chemicznych, opracowanie głównych
założeń konserwatorskich, wykonanie prac konserwatorskich oraz dokumentacji konser-
watorskiej opisowej i fotograficznej3.
Ustalono, że na rzeźbie znajduje się 19 warstw technologicznych zachowanych w róż-
nym stopniu na poszczególnych partiach obiektu. Co najmniej pięciokrotnie rzeźba była
„odnawiana” (il. 5)4. Struktura drewna została bardzo osłabiona mechanicznie przez że-
rujące w nim owady, najbardziej dolna część obiektu. Na rentgenowskim zdjęciu5 główki
Dzieciątka wyraźnie widoczna jest zniszczona wewnątrz struktura drewna lewego policz-
ka. Ten fragment rzeźby jest bardzo kruchy, pusty w środku. Zachowała się nieomal tylko
„błonka drewna” z polichromią (il. 4).
1 J. Ortega y Gasset, Wprowadzenie do Don Juana, [w:] Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł.
P. Niklewicz, Warszawa 1980, s. 127.
2 Zespół wykonawców: konserwator Regina Klincewicz-Krupińska, st. renowatorzy: Beata Górnisie-
wicz, Elżbieta Kozak, Ewa Słoczyńska.
3 Fotografie i makrofotografie wykonała autorka lustrzanką cyfrową Canon EOS 40D.
4 Stratygrafię rzeźby ustalono, opierając się na wykonanych odkrywkach pasowych, sondach wgłębnych,
analizie przekrojów poprzecznych próbek warstw malarskich pobranych z obiektu, zdjęciach mikrosko-
powych, analizie wizualnej polichromii z wykorzystaniem stereomikroskopu Restauro przy powiększeniu
od 10 x do 60x.
5 Zdjęcia rentgenowskie wykonał Piotr Frączek, kierownik Laboratorium Analiz i Nieniszczących Ba-
dań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) przy użyciu radiografii cyfrowej Dix-Ray.
Muzeum Narodowe w Krakowie
Madonna z Rzepiennika Biskupiego,
późnogotycka rzeźba drewniana -
badania i konserwacja
„Autentyczny obraz rzeczy daje się ująć jedynie z określonego punktu widzenia,
a kto nie potrafi go przyjąć, ten nie powinien przesłaniać nam rzeczywistości
swoją mętną wizją. Postrzeganie rzeczywistości najbardziej istotnej dostępne jest
tylko niektórym ludziom”.
Jose Ortega y Gasset, Wprowadzenie do Don Juana1
Wprowadzenie
Zrealizowany w Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Pałacu Biskupa Erazma
Ciołka projekt konserwatorski2 obejmował rozpoznanie stanu zachowania Madonny
z Rzepiennika Biskupiego, ustalenie stratygrafii polichromii, określenie techniki i techno-
logii wykonania rzeźby na podstawie badań fizyko-chemicznych, opracowanie głównych
założeń konserwatorskich, wykonanie prac konserwatorskich oraz dokumentacji konser-
watorskiej opisowej i fotograficznej3.
Ustalono, że na rzeźbie znajduje się 19 warstw technologicznych zachowanych w róż-
nym stopniu na poszczególnych partiach obiektu. Co najmniej pięciokrotnie rzeźba była
„odnawiana” (il. 5)4. Struktura drewna została bardzo osłabiona mechanicznie przez że-
rujące w nim owady, najbardziej dolna część obiektu. Na rentgenowskim zdjęciu5 główki
Dzieciątka wyraźnie widoczna jest zniszczona wewnątrz struktura drewna lewego policz-
ka. Ten fragment rzeźby jest bardzo kruchy, pusty w środku. Zachowała się nieomal tylko
„błonka drewna” z polichromią (il. 4).
1 J. Ortega y Gasset, Wprowadzenie do Don Juana, [w:] Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł.
P. Niklewicz, Warszawa 1980, s. 127.
2 Zespół wykonawców: konserwator Regina Klincewicz-Krupińska, st. renowatorzy: Beata Górnisie-
wicz, Elżbieta Kozak, Ewa Słoczyńska.
3 Fotografie i makrofotografie wykonała autorka lustrzanką cyfrową Canon EOS 40D.
4 Stratygrafię rzeźby ustalono, opierając się na wykonanych odkrywkach pasowych, sondach wgłębnych,
analizie przekrojów poprzecznych próbek warstw malarskich pobranych z obiektu, zdjęciach mikrosko-
powych, analizie wizualnej polichromii z wykorzystaniem stereomikroskopu Restauro przy powiększeniu
od 10 x do 60x.
5 Zdjęcia rentgenowskie wykonał Piotr Frączek, kierownik Laboratorium Analiz i Nieniszczących Ba-
dań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) przy użyciu radiografii cyfrowej Dix-Ray.