DOI Heft:
Komunikaty
DOI Artikel:Kostuch, Bożena: Ceramika użytkowo-dekoracyjna i rzeźba Leszka Dutki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21225#0278
276 Bożena Kostuch
i Wypoczynku w Chorzowie4. W 1956 r. wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków,
w 1992 r. zainicjował powołanie Klubu Malarzy ZPAP Okręgu Krakowskiego i przez 10 lat
był jego prezesem. Leszek Dutka uhonorowany został licznymi odznaczeniami. Do naj-
ważniejszych należy zaliczyć Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis z 2006 r. oraz Nagro-
dę im. Witolda Wojtkiewicza przyznaną mu przez Okręg Krakowski ZPAP w 2008 r.
Poczynając od 1955 r., artysta brał udział w licznych zbiorowych wystawach malarstwa5.
Jego pierwszymi indywidualnymi wystawami były jednak wystawy rzeźby ceramicznej
zorganizowane w 1968 i 1969 r. Dutka zainteresował się ceramiką pod koniec lat 50. XX w.
Artysta wskazuje na Stanisławę Piętkową jako na tę, która sprawiła, że zajął się właśnie tą
dziedziną twórczości artystycznej6. Chętnie odwiedzał Piętkową w krakowskiej pracowni
przy ul. Szlak 51, przyglądał się jej pracy, rozmawiał o trudnościach z nią związanych.
Dutka szybko dostrzegł wielkie plastyczne walory tkwiące w glinie. W 1960 r. uruchomił
warsztat ceramiczny w Wiśniczu Nowym7, w 1965 r. przeniósł swą pracownię do Krako-
wa-Bieżanowa8. Pod wpływem Piętkowej Leszek Dutka zaczął wykonywać przedmioty
mające charakter dekoracyjny i użytkowy: filiżanki, miseczki, wazony, plakiety i talerze
przeznaczone do zawieszenia na ścianie. Ceramiki toczone na kole garncarskim bądź od-
lewane z formy, były dekorowane w indywidualny sposób i w latach 60. oraz 70. XX w. nie-
zwykle chętnie kupowane, jako oryginalne przedmioty wykonane przez artystę-plastyka
dostępne dla zwykłych odbiorców9. Dutka nie epatował ekstrawagancją i niepotrzebnym
4 Leszek Dutka, Malarstwo..s. 18. Najbardziej znaną z realizacji dla Parku w Chorzowie jest rzeźba
Żyrafa z 1959 r., ustawiona przy głównej alei prowadzącej do zoo, odnowiona i wpisana do rejestru zabytków
w 2011 r. Leopold Pędziałek (1925-1994) ukończył Wydział Architektury Wnętrz na ASP w Krakowie, w la-
tach 1968-1970 związany był z katowicką filią krakowskiej Akademii. Specjalizował się przede wszystkim
w pracach z metalu, wykonał m.in. płaskorzeźby w biurze LOT przy ul. Basztowej w Krakowie oraz w restau-
racji i recepcji zagranicznej hotelu Cracovia w Krakowie, za co otrzymał Nagrodę Roku ZPAP w 1971 r. Był
także autorem wnętrz krakowskich kawiarni Rio, Fafik, Liii oraz baru kawowego przy Jamie Michalika.
5 Najpełniejsza lista wystaw indywidualnych i zbiorowych w: Leszek Dutka... s. 7-8.
6 Stanisława Piętkową (1907-1983) ukończyła Wydział Tkacki PSPA w Krakowie i początkowo
zajmowała się przede wszystkim tą dziedziną twórczości. Była żoną Kazimierza Piętki (1902-1951),
przedwcześnie zmarłego krakowskiego artysty ceramika. Po śmierci męża zaczęła tworzyć w jego pra-
cowni przy ul. Szlak, wkrótce stając się znaną i cenioną ceramiczką. Na zasadniczą rolę Piętkowej w zain-
teresowaniu się ceramiką wskazuje nie tylko Dutka, lecz także na przykład Marita Benke-Gajda.
Olbrzymi piec, z którego korzystał Dutka, a w którego wnętrzu mógł się zmieścić stojący człowiek,
znajdował się w piwnicy budynku przedwojennej olejarni, w pięknie położonym miejscu z widokiem
na zamek. Piec zbudowany został - jak wspomina artysta - przez Zbigniewa Nagrabę i jego wuja. Opalany
był początkowo drewnem, potem został przerobiony na węglowy. Dutka poznał Nagrabę u Piętkowej,
której ten pomagał w pracy, m.in. w układaniu ceramiki w piecu, a potem zaczął szukać plastyka, który
chciałby pracować z nim w Wiśniczu.
8 Tu Dutka miał trzy wybudowane przez siebie piece opalane gazem ziemnym - jeden duży i dwa
mniejsze. Wejścia do dwóch pieców były tradycyjnie zamurowywane przed każdym wypałem, trzeci piec
był metalowy, z drzwiami na zawiasach.
9 Leszek Dutka wykonywał swe naczynia z gliny czerwonej sprowadzanej z Lipnicy Murowanej bądź
z kieleckiego. Formy obrotowe toczył na kole garncarskim specjalnie zatrudniony doświadczony tokarz,
który również współpracował z Piętkową. Artysta wspomina, że opracował własną technologię dekorow-
ania ceramiki: po wyschnięciu naczynia były „przepalane”, a następnie ozdabiane szkliwami i farbami
ceramicznymi, i po raz kolejny wypalane. Dutka kupował gotowe szkliwa, zabarwiał je tlenkami metali,
i Wypoczynku w Chorzowie4. W 1956 r. wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków,
w 1992 r. zainicjował powołanie Klubu Malarzy ZPAP Okręgu Krakowskiego i przez 10 lat
był jego prezesem. Leszek Dutka uhonorowany został licznymi odznaczeniami. Do naj-
ważniejszych należy zaliczyć Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis z 2006 r. oraz Nagro-
dę im. Witolda Wojtkiewicza przyznaną mu przez Okręg Krakowski ZPAP w 2008 r.
Poczynając od 1955 r., artysta brał udział w licznych zbiorowych wystawach malarstwa5.
Jego pierwszymi indywidualnymi wystawami były jednak wystawy rzeźby ceramicznej
zorganizowane w 1968 i 1969 r. Dutka zainteresował się ceramiką pod koniec lat 50. XX w.
Artysta wskazuje na Stanisławę Piętkową jako na tę, która sprawiła, że zajął się właśnie tą
dziedziną twórczości artystycznej6. Chętnie odwiedzał Piętkową w krakowskiej pracowni
przy ul. Szlak 51, przyglądał się jej pracy, rozmawiał o trudnościach z nią związanych.
Dutka szybko dostrzegł wielkie plastyczne walory tkwiące w glinie. W 1960 r. uruchomił
warsztat ceramiczny w Wiśniczu Nowym7, w 1965 r. przeniósł swą pracownię do Krako-
wa-Bieżanowa8. Pod wpływem Piętkowej Leszek Dutka zaczął wykonywać przedmioty
mające charakter dekoracyjny i użytkowy: filiżanki, miseczki, wazony, plakiety i talerze
przeznaczone do zawieszenia na ścianie. Ceramiki toczone na kole garncarskim bądź od-
lewane z formy, były dekorowane w indywidualny sposób i w latach 60. oraz 70. XX w. nie-
zwykle chętnie kupowane, jako oryginalne przedmioty wykonane przez artystę-plastyka
dostępne dla zwykłych odbiorców9. Dutka nie epatował ekstrawagancją i niepotrzebnym
4 Leszek Dutka, Malarstwo..s. 18. Najbardziej znaną z realizacji dla Parku w Chorzowie jest rzeźba
Żyrafa z 1959 r., ustawiona przy głównej alei prowadzącej do zoo, odnowiona i wpisana do rejestru zabytków
w 2011 r. Leopold Pędziałek (1925-1994) ukończył Wydział Architektury Wnętrz na ASP w Krakowie, w la-
tach 1968-1970 związany był z katowicką filią krakowskiej Akademii. Specjalizował się przede wszystkim
w pracach z metalu, wykonał m.in. płaskorzeźby w biurze LOT przy ul. Basztowej w Krakowie oraz w restau-
racji i recepcji zagranicznej hotelu Cracovia w Krakowie, za co otrzymał Nagrodę Roku ZPAP w 1971 r. Był
także autorem wnętrz krakowskich kawiarni Rio, Fafik, Liii oraz baru kawowego przy Jamie Michalika.
5 Najpełniejsza lista wystaw indywidualnych i zbiorowych w: Leszek Dutka... s. 7-8.
6 Stanisława Piętkową (1907-1983) ukończyła Wydział Tkacki PSPA w Krakowie i początkowo
zajmowała się przede wszystkim tą dziedziną twórczości. Była żoną Kazimierza Piętki (1902-1951),
przedwcześnie zmarłego krakowskiego artysty ceramika. Po śmierci męża zaczęła tworzyć w jego pra-
cowni przy ul. Szlak, wkrótce stając się znaną i cenioną ceramiczką. Na zasadniczą rolę Piętkowej w zain-
teresowaniu się ceramiką wskazuje nie tylko Dutka, lecz także na przykład Marita Benke-Gajda.
Olbrzymi piec, z którego korzystał Dutka, a w którego wnętrzu mógł się zmieścić stojący człowiek,
znajdował się w piwnicy budynku przedwojennej olejarni, w pięknie położonym miejscu z widokiem
na zamek. Piec zbudowany został - jak wspomina artysta - przez Zbigniewa Nagrabę i jego wuja. Opalany
był początkowo drewnem, potem został przerobiony na węglowy. Dutka poznał Nagrabę u Piętkowej,
której ten pomagał w pracy, m.in. w układaniu ceramiki w piecu, a potem zaczął szukać plastyka, który
chciałby pracować z nim w Wiśniczu.
8 Tu Dutka miał trzy wybudowane przez siebie piece opalane gazem ziemnym - jeden duży i dwa
mniejsze. Wejścia do dwóch pieców były tradycyjnie zamurowywane przed każdym wypałem, trzeci piec
był metalowy, z drzwiami na zawiasach.
9 Leszek Dutka wykonywał swe naczynia z gliny czerwonej sprowadzanej z Lipnicy Murowanej bądź
z kieleckiego. Formy obrotowe toczył na kole garncarskim specjalnie zatrudniony doświadczony tokarz,
który również współpracował z Piętkową. Artysta wspomina, że opracował własną technologię dekorow-
ania ceramiki: po wyschnięciu naczynia były „przepalane”, a następnie ozdabiane szkliwami i farbami
ceramicznymi, i po raz kolejny wypalane. Dutka kupował gotowe szkliwa, zabarwiał je tlenkami metali,