DOI Heft:
Rozprawy i materiały
DOI Artikel:Zlat, Mieczysław: Znaki kamieniarskie jako źródło w świetle badań wrocławskiego Ratusza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13592#0083
ZNAKI KAMIENIARSKIE JAKO ŹRÓDŁO
71
każdy dowolnie wymyślony znak. „Konstruc- stwierdzono też — z wyjątkiem niewielu
wane przez Rźihę znaki mają się do oryginał- znaków najprostszych — wypadków używania
nych tak, jak stylizowane liście roślinne do na- tego samego znaku przez dwu różnych, współ-
turalnych. Każdy liść występuje w niezliczo- czesnych sobie kamieniarzy. Nowych znaków
nych kształtach, a przecież da się ująć w siatkę nie tworzono bowiem zupełnie dowolnie, lecz
stylizacji; siatka oddaje niezmienną formę ideał- wychodząc z tradycyjnych, w każdej strzesze
ną" 9. innych, znaków podstawowych, przestrzegając
tahisćhe Hwten Zeichon ar, der Pferrktrche zu Per ćh tholdsdorf b.Wien.
r
Oothische Hullen Zcichen ari der S: Bartarakirche zu Kuuenbera in Bal
N
V
xix
II. 1. Siatki geometryczne znaków kamieniarskich wg Rźicr
Krytyka poglądów F. Rżihy i jegc po-
przedników, dokonana głównie przez W. C.
P f a u a, a w nowszych czasach przez K. F r i e-
dericha — nie osłabia w niczym podstaw
poglądu o wartości źródłowej znaków kamie-
niarskich. Ta część wiedzy o znakach pozosta-
ła nienaruszona i nie może być odrzucona z całą
teorią znaków Rżihy. Nie ma wprawdzie
wśród badaczy zgody co do genezy i funkcji
znaków, nikt jednakże nie kwestionuje udoku-
mentowanego źródłami archiwalnymi faktu, iż
znak kamieniarski nadany czeladnikowi przed
rozpoczęciem wędrówki, utrzymywał on do
końca życia nie zmieniony. Wśród około 20 ty-
sięcy opublikowanych dotąd znaków nie
przy tym prawie zawsze zasady wyprowadzania
znaku czeladnika ze znaku jego mistrza. Funkja
znaku kamieniarskiego — którykolwiek z po-
glądów na tę funkcję przyjęlibyśmy — narzu-
cała także konieczność odróżniania znaków na-
leżących do różnych osób. Cała wartość źródło-
wa znaku kamieniarskiego zasadza się na uzna-
niu go za sygnaturę jednego tylko kamie-
niarza. Wartość ta znajduje coraz powszechniej-
sze uznanie, czego dowodem nie tylko publiko-
wanie znaków, zwłaszcza w inwentarzach za-
bytków różnych prowincji Niemiec, ale i próby
praktycznego wykorzystania ich jako materia-
łu źródłowego przy ustalaniu autorstwa lub
uzasadnianiu analiz porównawczych 10.
71
każdy dowolnie wymyślony znak. „Konstruc- stwierdzono też — z wyjątkiem niewielu
wane przez Rźihę znaki mają się do oryginał- znaków najprostszych — wypadków używania
nych tak, jak stylizowane liście roślinne do na- tego samego znaku przez dwu różnych, współ-
turalnych. Każdy liść występuje w niezliczo- czesnych sobie kamieniarzy. Nowych znaków
nych kształtach, a przecież da się ująć w siatkę nie tworzono bowiem zupełnie dowolnie, lecz
stylizacji; siatka oddaje niezmienną formę ideał- wychodząc z tradycyjnych, w każdej strzesze
ną" 9. innych, znaków podstawowych, przestrzegając
tahisćhe Hwten Zeichon ar, der Pferrktrche zu Per ćh tholdsdorf b.Wien.
r
Oothische Hullen Zcichen ari der S: Bartarakirche zu Kuuenbera in Bal
N
V
xix
II. 1. Siatki geometryczne znaków kamieniarskich wg Rźicr
Krytyka poglądów F. Rżihy i jegc po-
przedników, dokonana głównie przez W. C.
P f a u a, a w nowszych czasach przez K. F r i e-
dericha — nie osłabia w niczym podstaw
poglądu o wartości źródłowej znaków kamie-
niarskich. Ta część wiedzy o znakach pozosta-
ła nienaruszona i nie może być odrzucona z całą
teorią znaków Rżihy. Nie ma wprawdzie
wśród badaczy zgody co do genezy i funkcji
znaków, nikt jednakże nie kwestionuje udoku-
mentowanego źródłami archiwalnymi faktu, iż
znak kamieniarski nadany czeladnikowi przed
rozpoczęciem wędrówki, utrzymywał on do
końca życia nie zmieniony. Wśród około 20 ty-
sięcy opublikowanych dotąd znaków nie
przy tym prawie zawsze zasady wyprowadzania
znaku czeladnika ze znaku jego mistrza. Funkja
znaku kamieniarskiego — którykolwiek z po-
glądów na tę funkcję przyjęlibyśmy — narzu-
cała także konieczność odróżniania znaków na-
leżących do różnych osób. Cała wartość źródło-
wa znaku kamieniarskiego zasadza się na uzna-
niu go za sygnaturę jednego tylko kamie-
niarza. Wartość ta znajduje coraz powszechniej-
sze uznanie, czego dowodem nie tylko publiko-
wanie znaków, zwłaszcza w inwentarzach za-
bytków różnych prowincji Niemiec, ale i próby
praktycznego wykorzystania ich jako materia-
łu źródłowego przy ustalaniu autorstwa lub
uzasadnianiu analiz porównawczych 10.