DOI Artikel:
Miscellanea
DOI Artikel:Wrabec, Hanna: Park w Bukowcu: rozwój, analiza i geneza ideowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13593#0157
Tamże, s. 64.
153
Park w Bukowcu - rozwój, analiza i geneza ideowa
,2 Tamże, s. 258.
u f,nie' °P' dt" S- 66- « nv Goethe 0 niemieckiej architekturze, dum. A. Palińska, [w:]
neyne, op. cit., s. 13. J' ' ... , 2i4 ?22
« J^'ska' °P- d;-; s' 106- « Goetbeiplastyka, [w:], tegoż, «fcf
'" »° budowli °fd(>WyCh' . TT^n^^^^n^Jaceso sztukę za-
m blem ten bowiem wymaga osobnego opracowama. w. • ^ ^ s. 234.235.
w Degen, 0p. cit., s. 63. „ ' neEngUshLandscapeGarden, London 1978, s. 127-129.
» S£ °P' 1 s' ,v 58 11 I I°mme, Efew^tó o/Crtrtcfem, Edinbourgh 1762, s. 313.
a Hfiyne, op. cit., s. 16. „ ch c L Hirschfeid, Theorie der Gartenkunst, Leipzig 1779-1785
: ssr^- is-io6- L1, , : TTss^ocs££X *». * pop^, ™ w
Heyne, op. cit., s. 20. Cyt. w przekładzie własnym. M- A- ^u&cl> J
Reuss, op. cit., s. 57. W Tatarkiewicz Rousseau, [w:] tegoż, Historia filozofii. Warszawa
Trudno dzisiaj ustalić, czy określenia Theresiensitzri Karolinensuz w. laramewit*,
oznaczały jakieś budowle, czy też może raczej odnosiły się do 1958, l, s 2 ). ?,
ustronnych lub widokowych miejsc (albo miejsca) ulubionych przez 63 Białostocki, Vstóp Propytqow~,s. - .
o . ,' 1,1 Wackenroder, op. cit., s. 234-255-
26 eŚI°ne 2 lmicnia usob>' 65 ZacZeli wertować sztychy Iz opisami angielskich ogrodów], w któ-
r £ , ' °p- c,t" s' 57- , " u raz „o raz można było napotkać szkice jakiejś okolicy, jej
* U'6' °p- s- 67- C>'t- w P™**"1*6 własnym- Ł w pierwotnym surowym stanie, a potem na następnych
a n d , , stronach znaleźć zmiany, jakie przeprowadziła sztuka człowieka,
»Der Breslauische Erzahler" 1808. s. 33. wyk vvs,uj;)c walory naturalne. Teraz już bez trudu mogli przejść
M Kme op. cit., s 67. ^ ^ * , ^ nad lym wszystkim, co by w niej nale-
* Kn" BoreSlaUiSche Er2aWer" 18°8' S' 33' żało z^denić" Q.W. Goethe, A»rf»«»cfti« z wyboru, tłum. W.
53 ^nst^tSaprowincji, sygn. 108, s. .98 iPrzegUjdbudowli ^Iw^wlaSciel Bukowca, bawił wielokrot-
/Oarfo^ci w B«to^«), mpis przechowywany we wrocławskim „HraD a , upodobanie do jej kultury i ogrodów"
34 ^IWUm P^stwowym. ^ » 6,. ,zabella Czartoryska (op. cit., s. 106).
35 Sj' °P' C,t-; s" 67- 6, g Ciołek, Og^pofa^, Warszawa 1978, s. 125.
36 S"e' °P' clt-< * 17- 6S h Grad tóto^^^^rto * ftofa* mpis,
_ MUC, Op. Cit., S. 67. ^ I )w ^j-j g
38 ''^nr °P' Cit-' s- 15"16' , » KKFvwmonn H. Grad, SłW/«m bistoryczno-stylistyczneparku w
Akta konserwatora prowincji, sygn. 1031, s. 13. mpS PKZ Wrocław 1971, s. 19.
11 nfn0 P' ,dt" S' 67' R Konwiarz Minister Hoym und dir SchloJSanlage Dyhernfurth,
»Der Breslauische Erzahler" 1804, s. 113. K; , ',, „mat. mafi = 92
'-11,.,,„ ,, , . , Schlesische Heimat 1950, s.
«l yne' °P- s' 19. Cyt. w przekładzte własnym. „ Grundmann Wf? m,na,uiscbe Parklandschaft..., s. 29.
H Knie, op. ci,., s. 67. T.ml,l. s 30 oraz tegoż, ScbloJSBuchwald..., s. 150.
« i konserwat0raprowincji, sygn. 108, s. 198. "Tenże,ScblesiscbeArcbitekten imDienstederHerrscbaftSchaffgotsch
«.\w'w ^ 1 „,„/ż/trProfclei Wannbnmii, Strafiburg 1930, s. 159.
w- Irrgang, Bęmerkenswerte Parkanlagen in Scblesten, Dortmund und dc, >oa c
1978 c ->%/ ' Degen, op. cit., s. 65-
^8,s^ 224. „ » Nacbricbtenfur und Oberdie emngeliscbe Gemeinde
(8 p ^ f^rwatora prowincji, sygn. II. 80. s. 108-110. J «MCWrf «nrf G«»H Hirschberg 1842, s. 17.
i9 Grundmann, ScbloJS Buchwald..., s. 173. _„ ^'„dnrmn ScblesiscbeArcbitekten..., s. 159.
J- Addison. O rozkoszach wyobraźni, tłum. Z. Sinko, |w:|Teo/r/)'- "i ^ ^ ^ ^ ^ ScbloJS Buchwald..., s. 150: „Za-
c-1' "'"O*! / *O'0'Cf o sztuce 1700-1870. Warszawa 1974, s. 40. mm*.. ■ ^ szczycie gory Mrowieć wieżę widokowa.
R- Wittkower, /.« Jeorto o /« ««o«« sensibilitd, Firenze e oerodnik Walter z Bukowca przygotował ml projekt,
1966, s. 201. nadb. z „Lettere Italiane" XVIII. 1966. 2. s. 194-206, „!""lvL nr7.e.svłam" - z listu ministra Rothera do budów-
cyt. w przekla-
1966, s. 201, nadb. z „Lettere Italiane" XVIII, 1966, 2, s. 194-200, ^ ~^m pr2eSyłam
^t. wg j. Białostocki. A'ę/7cfc/c (.v,7//«»-ze świata sztuki, Wa.sza- ^ ^ Mewesa> datowanego 11 VII 1833;
w'i 1987, s. 163. ■. lasn m
p- Undau, C. Schneider. Derdeutsebe Garten, Berlin 1928, s. 257.
*matvqf TTND DIF IDEE SEINER ENTSTEHUNG
DER PARK IN BUCHWALD - ENTWICKLUNG, ANALYSE UND DIE
Z u s a m m e n f a s s u n g
• , «„ Geschichtsphilosophisches zum Ausdruck kommen; dles war fur dle
, Die Parkanlage in Buchwald diente ais Einrahmung fiir den Sta Gescn vg hnend. Bei der Realisierung d.eses Programrns
Friedrich Wilhelms von Reden, eines Rtr die Geschichte PreuSens tomintiK BerUner und Bresl Kunstler tatig,
"nd die oberschlesische Industrie bedeutenden Mannes. Nach ihrer a« ^ ,.ncdrK h Rabe mit anbher
Einrichtung erfreute sich die Parkanlage einer groSen Beliebtheit, u .a.ae G(i(tr^d (;c^K.,. und iYH.!::ch Gilly. Die Park-
f7°ch sei, Mitte des l9. ,ahrhunderts geriet sie allmahl.ch in ,d erscheinI m anderer Hinsicht aufiergewbhnlich
Vergessenheit. Erst vor und nach dem Zweiten Weltkrieg UeS GOnther anttge ^ Wohl zum ersten Mai in Schlesien hat man
Grundmann das Interesse an der Parkanlage wieder auftommen. In ' ^ unlernommen, ein freies Gelande im Vorgebirgsland
Polen ist Buchwald so gu, wie unbekannt. Es is, eine LOcke, die es h einzurichten, so dafi samdiche Kultur- und Naturprodukte
2U aiten lohnt, denn Buchwald hat ungew6hnliche Qualtaten Es miteinbezogen wurden. Buchwald war das erste G hed
^ndel, sich hier urn die erste romantische Parkanlage in Schlesien, de ^ ^ ^ L;uulgUte, die m Rtesengebirge
grofcOgig ,an| wurde Sje h,)rte zu jenen łruhesten An a- nu ^ ^ 7il|c,.lhal„,;Rlnlannsdorf Ruhberg und
f n im preu81schen Staat. dle dle Idee des geschmuckten Dortes enttog J ^ ^ ^ warmbrunn relchten. Das m der zweiten
konseąuen, realisierten. In der Anlage wurden freie Natur und die Stonsdon ^ enichtete Renaissanceschlo6 » Buchwald.
SęhOpfungen des Menschen zu einer harmonischen Einheit. Der Park fflTO we,tes Moorgelande geschiltzt, wurde gegen Ende
hlL',l-'t ein reiches ldeenprogramm. in dem Kosmologisches una
153
Park w Bukowcu - rozwój, analiza i geneza ideowa
,2 Tamże, s. 258.
u f,nie' °P' dt" S- 66- « nv Goethe 0 niemieckiej architekturze, dum. A. Palińska, [w:]
neyne, op. cit., s. 13. J' ' ... , 2i4 ?22
« J^'ska' °P- d;-; s' 106- « Goetbeiplastyka, [w:], tegoż, «fcf
'" »° budowli °fd(>WyCh' . TT^n^^^^n^Jaceso sztukę za-
m blem ten bowiem wymaga osobnego opracowama. w. • ^ ^ s. 234.235.
w Degen, 0p. cit., s. 63. „ ' neEngUshLandscapeGarden, London 1978, s. 127-129.
» S£ °P' 1 s' ,v 58 11 I I°mme, Efew^tó o/Crtrtcfem, Edinbourgh 1762, s. 313.
a Hfiyne, op. cit., s. 16. „ ch c L Hirschfeid, Theorie der Gartenkunst, Leipzig 1779-1785
: ssr^- is-io6- L1, , : TTss^ocs££X *». * pop^, ™ w
Heyne, op. cit., s. 20. Cyt. w przekładzie własnym. M- A- ^u&cl> J
Reuss, op. cit., s. 57. W Tatarkiewicz Rousseau, [w:] tegoż, Historia filozofii. Warszawa
Trudno dzisiaj ustalić, czy określenia Theresiensitzri Karolinensuz w. laramewit*,
oznaczały jakieś budowle, czy też może raczej odnosiły się do 1958, l, s 2 ). ?,
ustronnych lub widokowych miejsc (albo miejsca) ulubionych przez 63 Białostocki, Vstóp Propytqow~,s. - .
o . ,' 1,1 Wackenroder, op. cit., s. 234-255-
26 eŚI°ne 2 lmicnia usob>' 65 ZacZeli wertować sztychy Iz opisami angielskich ogrodów], w któ-
r £ , ' °p- c,t" s' 57- , " u raz „o raz można było napotkać szkice jakiejś okolicy, jej
* U'6' °p- s- 67- C>'t- w P™**"1*6 własnym- Ł w pierwotnym surowym stanie, a potem na następnych
a n d , , stronach znaleźć zmiany, jakie przeprowadziła sztuka człowieka,
»Der Breslauische Erzahler" 1808. s. 33. wyk vvs,uj;)c walory naturalne. Teraz już bez trudu mogli przejść
M Kme op. cit., s 67. ^ ^ * , ^ nad lym wszystkim, co by w niej nale-
* Kn" BoreSlaUiSche Er2aWer" 18°8' S' 33' żało z^denić" Q.W. Goethe, A»rf»«»cfti« z wyboru, tłum. W.
53 ^nst^tSaprowincji, sygn. 108, s. .98 iPrzegUjdbudowli ^Iw^wlaSciel Bukowca, bawił wielokrot-
/Oarfo^ci w B«to^«), mpis przechowywany we wrocławskim „HraD a , upodobanie do jej kultury i ogrodów"
34 ^IWUm P^stwowym. ^ » 6,. ,zabella Czartoryska (op. cit., s. 106).
35 Sj' °P' C,t-; s" 67- 6, g Ciołek, Og^pofa^, Warszawa 1978, s. 125.
36 S"e' °P' clt-< * 17- 6S h Grad tóto^^^^rto * ftofa* mpis,
_ MUC, Op. Cit., S. 67. ^ I )w ^j-j g
38 ''^nr °P' Cit-' s- 15"16' , » KKFvwmonn H. Grad, SłW/«m bistoryczno-stylistyczneparku w
Akta konserwatora prowincji, sygn. 1031, s. 13. mpS PKZ Wrocław 1971, s. 19.
11 nfn0 P' ,dt" S' 67' R Konwiarz Minister Hoym und dir SchloJSanlage Dyhernfurth,
»Der Breslauische Erzahler" 1804, s. 113. K; , ',, „mat. mafi = 92
'-11,.,,„ ,, , . , Schlesische Heimat 1950, s.
«l yne' °P- s' 19. Cyt. w przekładzte własnym. „ Grundmann Wf? m,na,uiscbe Parklandschaft..., s. 29.
H Knie, op. ci,., s. 67. T.ml,l. s 30 oraz tegoż, ScbloJSBuchwald..., s. 150.
« i konserwat0raprowincji, sygn. 108, s. 198. "Tenże,ScblesiscbeArcbitekten imDienstederHerrscbaftSchaffgotsch
«.\w'w ^ 1 „,„/ż/trProfclei Wannbnmii, Strafiburg 1930, s. 159.
w- Irrgang, Bęmerkenswerte Parkanlagen in Scblesten, Dortmund und dc, >oa c
1978 c ->%/ ' Degen, op. cit., s. 65-
^8,s^ 224. „ » Nacbricbtenfur und Oberdie emngeliscbe Gemeinde
(8 p ^ f^rwatora prowincji, sygn. II. 80. s. 108-110. J «MCWrf «nrf G«»H Hirschberg 1842, s. 17.
i9 Grundmann, ScbloJS Buchwald..., s. 173. _„ ^'„dnrmn ScblesiscbeArcbitekten..., s. 159.
J- Addison. O rozkoszach wyobraźni, tłum. Z. Sinko, |w:|Teo/r/)'- "i ^ ^ ^ ^ ^ ScbloJS Buchwald..., s. 150: „Za-
c-1' "'"O*! / *O'0'Cf o sztuce 1700-1870. Warszawa 1974, s. 40. mm*.. ■ ^ szczycie gory Mrowieć wieżę widokowa.
R- Wittkower, /.« Jeorto o /« ««o«« sensibilitd, Firenze e oerodnik Walter z Bukowca przygotował ml projekt,
1966, s. 201. nadb. z „Lettere Italiane" XVIII. 1966. 2. s. 194-206, „!""lvL nr7.e.svłam" - z listu ministra Rothera do budów-
cyt. w przekla-
1966, s. 201, nadb. z „Lettere Italiane" XVIII, 1966, 2, s. 194-200, ^ ~^m pr2eSyłam
^t. wg j. Białostocki. A'ę/7cfc/c (.v,7//«»-ze świata sztuki, Wa.sza- ^ ^ Mewesa> datowanego 11 VII 1833;
w'i 1987, s. 163. ■. lasn m
p- Undau, C. Schneider. Derdeutsebe Garten, Berlin 1928, s. 257.
*matvqf TTND DIF IDEE SEINER ENTSTEHUNG
DER PARK IN BUCHWALD - ENTWICKLUNG, ANALYSE UND DIE
Z u s a m m e n f a s s u n g
• , «„ Geschichtsphilosophisches zum Ausdruck kommen; dles war fur dle
, Die Parkanlage in Buchwald diente ais Einrahmung fiir den Sta Gescn vg hnend. Bei der Realisierung d.eses Programrns
Friedrich Wilhelms von Reden, eines Rtr die Geschichte PreuSens tomintiK BerUner und Bresl Kunstler tatig,
"nd die oberschlesische Industrie bedeutenden Mannes. Nach ihrer a« ^ ,.ncdrK h Rabe mit anbher
Einrichtung erfreute sich die Parkanlage einer groSen Beliebtheit, u .a.ae G(i(tr^d (;c^K.,. und iYH.!::ch Gilly. Die Park-
f7°ch sei, Mitte des l9. ,ahrhunderts geriet sie allmahl.ch in ,d erscheinI m anderer Hinsicht aufiergewbhnlich
Vergessenheit. Erst vor und nach dem Zweiten Weltkrieg UeS GOnther anttge ^ Wohl zum ersten Mai in Schlesien hat man
Grundmann das Interesse an der Parkanlage wieder auftommen. In ' ^ unlernommen, ein freies Gelande im Vorgebirgsland
Polen ist Buchwald so gu, wie unbekannt. Es is, eine LOcke, die es h einzurichten, so dafi samdiche Kultur- und Naturprodukte
2U aiten lohnt, denn Buchwald hat ungew6hnliche Qualtaten Es miteinbezogen wurden. Buchwald war das erste G hed
^ndel, sich hier urn die erste romantische Parkanlage in Schlesien, de ^ ^ ^ L;uulgUte, die m Rtesengebirge
grofcOgig ,an| wurde Sje h,)rte zu jenen łruhesten An a- nu ^ ^ 7il|c,.lhal„,;Rlnlannsdorf Ruhberg und
f n im preu81schen Staat. dle dle Idee des geschmuckten Dortes enttog J ^ ^ ^ warmbrunn relchten. Das m der zweiten
konseąuen, realisierten. In der Anlage wurden freie Natur und die Stonsdon ^ enichtete Renaissanceschlo6 » Buchwald.
SęhOpfungen des Menschen zu einer harmonischen Einheit. Der Park fflTO we,tes Moorgelande geschiltzt, wurde gegen Ende
hlL',l-'t ein reiches ldeenprogramm. in dem Kosmologisches una