DOI Artikel:
Frazik, Józef Tomasz: Sklepienia tak zwane piastowskie w katedrze wawelskiej: ze studiów nad gotycką katedrą w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17921#0137
JÓZEF TOMASZ FRAZIK
SKLEPIENIA TAK ZWANE PIASTOWSKIE
W KATEDRZE WAWELSKIEJ
ZE STUDIÓW NAD GOTYCKĄ KATEDRĄ W KRAKOWIE
Rok 1331 wymienia ogólnie nauka polska jako rok ukończenia istniejącej
dziś kaplicy Narodzenia NP Marii w katedrze wawelskiej, zwanej również
kaplicą Mariacką, Mansjonarską, Cyborialną i Batorego K Datę tę ustalił
Tadeusz Wojciechowski w swojej obszernej i z wielu względów niezastąpionej
do dziś pracy o katedrze krakowskiej 2. Jako podstawę do datowania architek-
tury przyjął notatkę znajdującą się w Roczniku wikaryjskim pod r. 1331: «Eodem
anno Ioannes Grothonis, episcopus Cracoviensis, fundavit et consecravit altare
Nativitatis Mariae in capella Mansionariorum et villam dictam Curdwanow
ąuadraginta marcis argenti puri emit, una collecta pro peccatis, alia pro
defunctis» 3.
Równocześnie Wojciechowski zwrócił uwagę na wiadomość podaną przez
Jana Długosza, która świadczyć by mogła, że ołtarz NP Marii w kaplicy Mansjo-
narzy ufundował i uposażył nie biskup Jan Grot, lecz kanonik Racław w r. 1302.
Treść drugiej zapiski wykazuje daleko idącą zbieżność z pierwszą: «Altare sub
titulo Nativitatis S. Mariae--in capella mansionariorum situm, quod per
Radzslaum, canonicum Cracoviensem, a. D. 1302 fundatum est, et villa Kurd-
wanow, quam idem Radzslaus canonicus pro quadraginta marcis puri ar-
genti --emerat, perpetua dotatione dotat;--» 4. Z aktu tego zapewne
korzystał Długosz i stwierdził, że Racław w r. 1302 rzeczywiście uposażył
wsią Kurdwanowem istniejący w katedrze ołtarz Narodzenia NP Marii 5,
lecz ani go nie fundował, ani nie konsekrował, bo na to potwierdzenia brak.
Wobec tego część zapiski z Rocznika wikaryjs kiego, mówiącą o uposażeniu
ołtarza przez Grota, odrzucił jako błędną, a przyjął bez zastrzeżeń, wygodny
zresztą dla swej chronologii, jej początek, a więc tylko słowa: «eodem anno 1331
Iohannes Grothonis, episcopus Cracoviensis, fundavit et consecravit altare
Nativitatis Mariae in capella mansionariorum» 6.
Jednak i ta część notatki z Rocznika wikaryjskiego zawiera sprzeczność,
wiadomo bowiem, że mansjonarze, ustanowieni przy katedrze krakowskiej po
raz pierwszy w r. 1381 7, zostali ulokowani w kaplicy Mariackiej dopiero około
r. 1390 8. Ponadto mało prawdopodobna wydaje się ponowna fundacja ołtarza,
który już istnieje i ma uposażenie; można byłoby mówić raczej o jego prze-
niesieniu z kaplicy romańskiej do gotyckiej. Wfobec wymienionych błędów
wartość bałamutnej notatki, implikowanej dopiero w połowie XVI stulecia.
127
SKLEPIENIA TAK ZWANE PIASTOWSKIE
W KATEDRZE WAWELSKIEJ
ZE STUDIÓW NAD GOTYCKĄ KATEDRĄ W KRAKOWIE
Rok 1331 wymienia ogólnie nauka polska jako rok ukończenia istniejącej
dziś kaplicy Narodzenia NP Marii w katedrze wawelskiej, zwanej również
kaplicą Mariacką, Mansjonarską, Cyborialną i Batorego K Datę tę ustalił
Tadeusz Wojciechowski w swojej obszernej i z wielu względów niezastąpionej
do dziś pracy o katedrze krakowskiej 2. Jako podstawę do datowania architek-
tury przyjął notatkę znajdującą się w Roczniku wikaryjskim pod r. 1331: «Eodem
anno Ioannes Grothonis, episcopus Cracoviensis, fundavit et consecravit altare
Nativitatis Mariae in capella Mansionariorum et villam dictam Curdwanow
ąuadraginta marcis argenti puri emit, una collecta pro peccatis, alia pro
defunctis» 3.
Równocześnie Wojciechowski zwrócił uwagę na wiadomość podaną przez
Jana Długosza, która świadczyć by mogła, że ołtarz NP Marii w kaplicy Mansjo-
narzy ufundował i uposażył nie biskup Jan Grot, lecz kanonik Racław w r. 1302.
Treść drugiej zapiski wykazuje daleko idącą zbieżność z pierwszą: «Altare sub
titulo Nativitatis S. Mariae--in capella mansionariorum situm, quod per
Radzslaum, canonicum Cracoviensem, a. D. 1302 fundatum est, et villa Kurd-
wanow, quam idem Radzslaus canonicus pro quadraginta marcis puri ar-
genti --emerat, perpetua dotatione dotat;--» 4. Z aktu tego zapewne
korzystał Długosz i stwierdził, że Racław w r. 1302 rzeczywiście uposażył
wsią Kurdwanowem istniejący w katedrze ołtarz Narodzenia NP Marii 5,
lecz ani go nie fundował, ani nie konsekrował, bo na to potwierdzenia brak.
Wobec tego część zapiski z Rocznika wikaryjs kiego, mówiącą o uposażeniu
ołtarza przez Grota, odrzucił jako błędną, a przyjął bez zastrzeżeń, wygodny
zresztą dla swej chronologii, jej początek, a więc tylko słowa: «eodem anno 1331
Iohannes Grothonis, episcopus Cracoviensis, fundavit et consecravit altare
Nativitatis Mariae in capella mansionariorum» 6.
Jednak i ta część notatki z Rocznika wikaryjskiego zawiera sprzeczność,
wiadomo bowiem, że mansjonarze, ustanowieni przy katedrze krakowskiej po
raz pierwszy w r. 1381 7, zostali ulokowani w kaplicy Mariackiej dopiero około
r. 1390 8. Ponadto mało prawdopodobna wydaje się ponowna fundacja ołtarza,
który już istnieje i ma uposażenie; można byłoby mówić raczej o jego prze-
niesieniu z kaplicy romańskiej do gotyckiej. Wfobec wymienionych błędów
wartość bałamutnej notatki, implikowanej dopiero w połowie XVI stulecia.
127