DOI Artikel:
Wasylikowa, Krystyna: Roślinność wzgórza wawelskiego we wczesnym i późnym średniowieczu na podstawie badań paleobotanicznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17923#0095
Studia do Dziejów Wawelu, I. i (It/JlJ
ISSN 0137-5296
KRYSTYNA W ASY LIKÓW A
ROŚLINNOŚĆ WZGÓRZA WAWELSKIEGO
WE WCZESNYM I PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU
NA PODSTAWIE BADAŃ PALEOBOTANIGZNYCH
Badania archeologiczne prowadzone na wzgórzu wawelskim doprowa-
dziły do odsłonięcia średniowiecznych warstw osadniczych o znacznej
miąższości, w których zachowały się szczątki roślin i zwierząt. Pierwsze
wyniki analizy materiału roślinnego opublikowała H. Burchardówna1 na
podstawie oznaczeń K. Moldenhawera, w latach późniejszych ukazały się
opracowania W. Giżbert i A. Zakiego2, W. Giżbert3 i M. Klichów skiejł.
Opublikowana przez M. Klichowską' pełna lista opisanych roślin z Wawelu
obejmowała 19 gatunków roślin uprawnych i 20 gatunków roślin dziko
rosnących.
W r. 1955 z inicjatywy prof. dra W. Szafera i doc. dra A. Zakiego
rozpoczęto szerzej zakrojone badania botaniczne zmierzające do odtworze-
nia roślinności wzgórza i jego najbliższego otoczenia w okresie wczesnego
i późnego średniowiecza. W badaniach tych wzięli udział: dr W. Koperowa.
która wykonała analizę pyłkową, doc. dr M. Reymanówna, która oznaczyła
drewna i węgle, prof. dr B. Szafran i prof. dr K. Karczmarz, którzy zajęli się
opracowaniem mchów, oraz autorka, która przeprowadziła większość' prac1
terenowych i w ykonała analizę owoców i nasion. Szczegółowe w yniki bada Ti
paleobotanicznych został) opublikowane oddzielnie6.
W obecnym opracowaniu ograniczono się do przedstawienia zróżnico-
wania składu roślinnego warstw archeologicznych wyróżnionych przez
archeologów w trakcie prac wykopaliskowych oraz do wskazania możliwych
przyczyn tego zróżnicowania. Wobec braku szczegółowego opracowania
materiałów archeologicznych z rejonu X zaproponowana interpretacja ma
charakter tymczasowy i niektóre jej szczegóły mogą ulec zmianie po
zakończeniu badan archeologicznych.
TEREN BADAŃ
Wzgórze wawelskie, zbudowane z wapienia jurajskiego, należ) do
najdalej na południe wysuniętych izolowanych wzniesień Wyżyn) Krakows-
kiej. Od pn. wschodu łączy się ono z terasą średnią, a /. pozostałych stron
otaczają je teras) niskie Wisł) i jej dopływów. Bogata rzeźba terenu
i urozmaicone stosunki glebowe stwarzah warunki do znacznego zróżnico-
93
ISSN 0137-5296
KRYSTYNA W ASY LIKÓW A
ROŚLINNOŚĆ WZGÓRZA WAWELSKIEGO
WE WCZESNYM I PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU
NA PODSTAWIE BADAŃ PALEOBOTANIGZNYCH
Badania archeologiczne prowadzone na wzgórzu wawelskim doprowa-
dziły do odsłonięcia średniowiecznych warstw osadniczych o znacznej
miąższości, w których zachowały się szczątki roślin i zwierząt. Pierwsze
wyniki analizy materiału roślinnego opublikowała H. Burchardówna1 na
podstawie oznaczeń K. Moldenhawera, w latach późniejszych ukazały się
opracowania W. Giżbert i A. Zakiego2, W. Giżbert3 i M. Klichów skiejł.
Opublikowana przez M. Klichowską' pełna lista opisanych roślin z Wawelu
obejmowała 19 gatunków roślin uprawnych i 20 gatunków roślin dziko
rosnących.
W r. 1955 z inicjatywy prof. dra W. Szafera i doc. dra A. Zakiego
rozpoczęto szerzej zakrojone badania botaniczne zmierzające do odtworze-
nia roślinności wzgórza i jego najbliższego otoczenia w okresie wczesnego
i późnego średniowiecza. W badaniach tych wzięli udział: dr W. Koperowa.
która wykonała analizę pyłkową, doc. dr M. Reymanówna, która oznaczyła
drewna i węgle, prof. dr B. Szafran i prof. dr K. Karczmarz, którzy zajęli się
opracowaniem mchów, oraz autorka, która przeprowadziła większość' prac1
terenowych i w ykonała analizę owoców i nasion. Szczegółowe w yniki bada Ti
paleobotanicznych został) opublikowane oddzielnie6.
W obecnym opracowaniu ograniczono się do przedstawienia zróżnico-
wania składu roślinnego warstw archeologicznych wyróżnionych przez
archeologów w trakcie prac wykopaliskowych oraz do wskazania możliwych
przyczyn tego zróżnicowania. Wobec braku szczegółowego opracowania
materiałów archeologicznych z rejonu X zaproponowana interpretacja ma
charakter tymczasowy i niektóre jej szczegóły mogą ulec zmianie po
zakończeniu badan archeologicznych.
TEREN BADAŃ
Wzgórze wawelskie, zbudowane z wapienia jurajskiego, należ) do
najdalej na południe wysuniętych izolowanych wzniesień Wyżyn) Krakows-
kiej. Od pn. wschodu łączy się ono z terasą średnią, a /. pozostałych stron
otaczają je teras) niskie Wisł) i jej dopływów. Bogata rzeźba terenu
i urozmaicone stosunki glebowe stwarzah warunki do znacznego zróżnico-
93