Studia do Dziejów Wawelu (5.1991)

Studia do Dziejów Wawelu, I. V (1991)
ISSN 0137-5296

KAROLINA TARGOSZ

KAPLICA BISKUPA JAKUBA ZADZIKA

W KATEDRZE NA WAWELU
I JEJ ARCHITEKT SEBASTIAN SALA*

I DZIEJE BUDOWY KAPLICY

Jakub Zadzik, biskup chełmiński i kanclerz wielki koronny w latach
1628-1635, wskutek rozdźwięku politycznego powstałego między nim,
a królem Władysławem IV, został odsunięty od spraw polityki przez
wyniesienie go na biskupstwo krakowskie. Schorowany i znękany trudami
w służbie Rzeczypospolitej, choć zajął się z energią sprawami nowej diecezji,
widocznie musiał zdawać sobie sprawę z bliskiego kresu swych dni
i postanowił nie opuszczać już powierzonego mu stanowiska, które stwarzało
mu możliwości uwiecznienia swego imienia i dobitnego upamiętnienia roli,
jaką w państwie odegrał. Toteż gdy w r. 1638, po śmierci Jana Wężyka,
Władysław IV zaproponował dawnemu kanclerzowi objęcie arcybiskupstwa
gnieźnieńskiego, Zadzik odmówił królowi pisząc do niego w liście: ,,gdyż też
ile pomnieć mogę, wspomniałem to, dziękując WKMci za biskupstwo
krakowskie, żem tu już kościom swoim domek podziemny, z którego by się
na dzień ostatni Sędziemu najwyższemu prezentowały, budować miał,

0 innych nie myśląc miejscach..."1.

Część tylko prawdy zawierała odpowiedź biskupa, gdyż w tym właśnie
czasie Zadzik podjął przede wszystkim plan budowy ziemskiej jeszcze
rezydencji. Miał nią być okazały pałac kielecki, ozdobiony rzeźbami

1 malowidłami, dokumentującymi, jego doniosły udział w wydarzeniach
politycznych ostatnich lat2.

Niewątpliwie jednak musiał Zadzik myśleć również o utrwaleniu
pamięci po sobie w formie grobowego monumentu, który pozostawić mógł
w wawelskiej katedrze, gdzie — zgodnie ze słowami listu do króla — chciał
być jako biskup krakowski pochowany; nie zdążył już jednak podjąć
kroków w tym kierunku za życia, zaś w swym testamencie, spisanym
w Siewierzu 1 września 1640, wyraził jedynie ogólne życzenie: ,,Corpus
meum in ecclesia cathedrali mea quamprimum sepeliri volo, in loco quem
I).D.Executores mei, communicato cum venerabili Capitulo fratribus meis
charissimis consilio, deligerint, pro adornando loco epitaphioque aliquo
moderato extruendo quinque milia llorenorum lego"3. Bardzo prawdopo-
dobne, że w półtorarocznym okresie dzielącym spisanie testamentu od

237