Studia do Dziejów Wawelu (5.1991)

peut supposer qu'il fut l'executeur principal,
probablement proprićrairc des cartons; ainsi
donc on pcut lui attribuer rexecution de la serie
a laquellc appartiennent les deux tapisseries du
Wawel, bien que d'autres pieces aient pu etre
tissees par ses collaborateurs. La periode de leur
execution tombc entrc 1635 et 1660.

J. Jordaens, en tant qu'auteur de la sćrie La
vie a la campagne, a montre a la variete de ses
predilections et de son talent. Peintrc de joycuscs

scenes de banquets, il a su evoquer avec
beauoup de gout et une grandę finesse des scenes
galantcs. La Scenc a la cuisine etonnc par la
perfection de la representation de la naturę
morte, de meme que la premierę tapisserie de la
serie fait admirer un beau paysage. La Vie a la
campagne est une des plus grandes reussites de
l'art du tissage du XVII' siecle. Elle est un
exccllcnt exemple du plein epanouissement du
Baroque dans ce domaine de 1'art.

RYSZARD SKOWRON

TOWARZYSTWO DOBROCZYNNOŚCI
ORGANIZACJA I DZIAŁALNOŚĆ OGÓLNEGO
DOMU SCHRONIENIA UBOGICH NA WAWELU

1816-1846)

Początki działalności charytatywnej cję, w jakiej znalazły się szpitale krakowskie

w Krakowie sięgają w. XIII, kiedy to w r. na przełomie w. XVIII i XIX memoriał

1244 biskup krakowski Prandota ufundował Baldacciego o stanie Galicji zachodniej, spo-

szpital św. Ducha. W ciągu następnych rządzony w r. 1801 dla rządu wiedeńskie-

wieków zakładano coraz to nowe szpitale: go2. Przełomowy moment w działalności

św. Jadwigi w r. 1351, św. Leonarda w r. charytatywnej na terenie Krakowa następu-

1443, św: Mikołaja w r. 1529, św. Walente- je w okresie Wolnego Miasta,

go w r. 1530 i inne. Działalność dobroczyn- Senat Wolnego Miasta Krakowa w r.

ną prowadziły również bractwa kościelne, 1816 powołał komitet, którego zadaniem

a największe osiągnięcia w tej dziedzinie było przeanalizowanie stanu przytułków

posiadało Arcybractwo Miłosierdzia i Ban- i szpitali na terenie miasta3. 29 października

ku Pobożnego założone przez Piotra Skargę tego roku komitet wydał odezwę do Senatu,

w r. 1588 oraz Bractwo Męki Pańskiej w której przedstawił projekt utworzenia

założone w r. 1535 przez Marcina Szyszko- Towarzystwa Dobroczynności dla opieki

wskiego, późniejszego biskupa. Instytucje te nad ubogimi, wnosząc prośbę o przyznanie

były nie tyle szpitalami w dzisiejszym rozu- na ten cel złp. 6000. Odezwę podpisał

mieniu, ile przytułkami dla ubogich, kalek, prezydent komitetu Stanisław Wodzicki4.

chorych i sierot1. Pracę w nich prowadzili Następnego dnia Senat przeznaczył żądaną

głównie duchowni, a działały dzięki inicja- kwotę z funduszu ogólnego na szpitale

tywie i ofiarności prywatnej lub zakonnej, i tymczasowo przekazał dla ubogich oddzie-

Wraz ze stopniowym upadkiem miasta rów- lne sale w gmachu szpitala św. Ducha5. 16

nież i one zawężały coraz bardziej swą listopada r. 1816 Komitet Dobroczynności

działalność. Zasobne dawniej fundusze szpi- wydał odezwę publiczną do mieszkańców

tali topniały prawie zupełnie wskutek konfi- Krakowa o pieniężne i materialne wsparcie

skat należących do zakładów dobroczyn- dla zakładanego domu schronienia ubogich,

nych majątków przez państwa zaborcze, starców, kalek i sierot na wzór schronisk już

a pogłębiała ten stan drożyzna i polityka istniejących w Warszawie, Wilnie, Lwowie,

monetarna prowadzona przez Austriaków Lublinie, Poznaniu i Mińsku. Odezwę pod-

na początku w. XIX. Dobrze oddaje sytua- pisali: ks. Antoni Bystrzanowski, Wojciech

479