Studia do Dziejów Wawelu (5.1991)

Kuciński, Stanisław Mieroszewski, Józef
Matecki, Józef Michałowski, Franciszek Bo-
rgiasz Piekarski, ks. Jerzy Mieroszewski,
Józef Wodzicki, Stanisław Wodzicki6.

Dnia 9 grudnia r. 1816 odbyło się posie-
dzenie założycielskie Towarzystwa Dobro-
czynności w sali Arcybractwa Miłosierdzia
(ul. Sienna). Na zebraniu przedstawiono
ogólny zarys działalności Towarzystwa i wy-
brano jego zarząd. Prezesem został biskup
krakowski Jan Paweł Woronicz, pierwszym
jego zastępcą Stanisław Mieroszewski, zaś
wiceprezesami: Wincenty Głuchowski, Józef
Wasserab i Franciszek WolfP. Na głównych
opiekunów zaproszono protektorów Walne-
go Miasta Krakowa, cesarzy: Franciszka II,
Aleksandra II i Fryderyka Wilhelma III.
Członkami honorowymi byli m.in. Albert
książę saskokoburski i książę Ferdynand
d'Anhalt Pless8.

Organizacja i administracja Towarzyst-
wa kształtowała się stopniowo. Zasadnicze
znaczenie miały dla niej: ,,Ustawa pierwias-
tkowa Towarzystwa Dobroczynności W.M.
Krakowa" z 18'maja 1817, „Urządzenie
dodatkowe do ustawy Towarzystwa Dobro-
czynności" z 5 grudnia 1819 oraz „Statut
Towarzystwa Dobroczynności" z 31 grud-
nia 1838.

Zarząd Towarzystwa stanowiła Rada
Ogólna, zaś wewnętrzną strukturę tworzyły
wydziały: spisu, skarbowy, ekonomiczny (do
r. 1838: pracy i gospodarczy), zdrowia i pra-
wny. Rada Ogólna składała się z prezesa,
prezesowej dam, czterech wiceprezesów,
piętnastu radców i tyluż dam, z ojców
i matek — opiekunów sal ubogich oraz
z czterech płatnych urzędników z głosem
doradczym — sekretarza, kasjera, prowizo-
ra i chirurga. Rada Ogólna pełniła funkcje
ustawodawcze i kontrolne, wybierała człon-
ków czynnych i honorowych Towarzystwa,
przyjmowała ubogich do domu schronienia,
zajmowała się całokształtem spraw związa-
nych z zaopatrzeniem ubogich i wyposaże-
niem sal, kontrolowała przychody i wydatki.
Czuwała nad zdrowiem i dyscypliną ubo-
gich, uchwalała ustawy i zarządzenia doty-

czące organizacji i funkcjonowania Towa-
rzystwa.

Czynności wykonawcze zarządzeń Rady
Ogólnej sprawowane były przez poszczegól-
ne wydziały. Wydział spisu prowadził
imienną księgę ubogich zostających pod
opieką Towarzystwa. Przedstawiał Radzie
Ogólnej kandydatury osób kwalifikujących
się do przyjęcia do domu schronienia.
Przedstawiał co tydzień raporty dotyczące
przybyłych lub opuszczających dom ubo-
gich, ich ilości ogólnej, stanu zdrowia i oby-
czajów. Raporty stanowiły podstawę do
kontroli wydatków związanych z płacą dla
pensjonariuszy. Sprawował on ponadto o-
piekę nad wychowaniem dzieci umieszczo-
nych w domu schronienia. Wydział ska-
rbowy czuwał nad dochodami stałymi
i doraźnymi, które tworzyły: procenty od
kapitałów, składki roczne i półroczne, skar-
bony, dopłata do biletów, loteria, dochody
z wszelkiego rodzaju imprez, darowizny itp.
Kontrolował zarobki ubogich, przeprowa-
dzał co miesiąc rewizję kasy, przedstawiał
projekty powiększenia funduszy i wpływów
lub też — oszczędności w wydatkach. W y-
dział ekonomiczny zajmował się wszy-
stkimi potrzebami związanymi z wyżywie-
niem, odzieżą i utrzymaniem ubogich. Ku
pował naczynia i sprzęty potrzebne do wy-
posażenia sal oraz przeprowadzał wszelkie
reperacje w domu schronienia. Wyznaczał
sale, w których mieli być pomieszczeni ubo-
dzy stosownie do wieku, płci i stanu zdro-
wia. Sporządzał listę wszystkich ubogich
zdolnych do pracy. Organizował ich zatrud-
nienie zakupując potrzebne do pracy mate-
riały i narzędzia. Prowadził sprzedaż produ-
kowanych wyrobów. Wydział prawny
czuwał nad funduszami Towarzystwa, pil-
nując ich rewindykacji w razie zaległości,
wykazanych przez wydział skarbowy.
Wskazywał sposoby ich ściągnięcia za pośre-
dnictwem rządu. W przypadku sporu i pro-
cesu sądowego prowadził obronę ze strony
Towarzystwa. Wydział zdrowia złożo-
ny z lekarzy i aptekarzy zajmował się całoś-
cią spraw związanych ze zdrowiem mieszka-

480