DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.6031#0045
43
Sceny ewangeliczne
Obszerny wybór tematów ewangelicznych w Ewangeliarzu Ławry-
szewskim obejmuje jedenaście scen, wśród których przeważają cuda Chrystusa.
Kolejność ich rozmieszczenia podporządkowana została układowi lekcji
ewangelicznych i kalendarza liturgicznego, a nie chronologii wydarzeń, zgodnie
z regułą wypracowaną po ikonoklazmie w bizantyńskich ilustrowanych
rękopisach liturgicznych. Wybór tych scen me ma charakteru konsekwentnie
rozwijającego się cyklu narracji, brak bowiem wielu wydarzeń ewangelicznych
cyklu Wielkich Świąt, np. Zwiastowania, Bożego Narodzenia czy Ukrzyżowania.
Pozostawione na kilku kartach puste miejsca, niekiedy nawet obwiedzione wąską
ramką świadczą, ze takich przedstawień planowano więcej.
Wieczerza w Emaus (fol. 7)
Całostronicowa, symetryczna kompozycja ma formę szkicu atramentem,
jedynie partie nimbów zostały wypełnione złotem. Chrystusowi ukazanemu tab. IV
frontalnie w półpostaci towarzyszą dwaj zwróceni ku memu uczniowie określeni
w inskrypcji jako Łukasz i Kleofas. Na tej podstawie scenę tę zidentyfikowano
jako Wieczerzę w Emaus, jednak w Ewangeliarzu Ławryszewskim opis tego
wydarzenia zamieszczony jest dopiero na ff. 13-16 (Łk 24,12-3 5), natomiast
miniaturę poprzedza fragment tekstu Jana (3-22-3 3) mówiący o chrzcie, zaś
następuje po mej opis Świadectwo uczniów — Filipa i Natannaela (J I. 44- 52).
Biorąc jednak pod uwagę fakt, ze początek tej opowieści (J 1.3 5-3 9: (Świadectwo
uczniów — Andrzeja i Szymona Piotra) znajduje się na fol. 16, czyli po opisie
Wieczerzy w Emaus, bez wątpienia obecny układ kart jest rezultatem niepra-
widłowego ich zszycia i pierwotnie miniatura towarzyszyła właściwemu
fragmentowi Ewangelii. Łukasz opisujący to wydarzenie wymienia imię tylko
jednego z uczniów, Kleofasa, tradycja zaś drugiego utożsamiła z Łukaszem
właśnie, który ze względu na obszerność relacji uznany został za naocznego
świadka wydarzenia.
Ikonografia wczesnochrześcijańska obrazowała spotkanie Jezusa i dwóch
uczniów w drodze do Emaus, odnosząc je w sensie teologicznym do Zmartwych-
wstania. Wyobrażenie Wieczerzy w Emaus pojmowanej w sensie eucharystycznym
znane jest w sztuce bizantyńskiej, podobnie jak zachodniej, dopiero od wieku
IX, w dwóch ujęciach kompozycyjnych: symetrycznym wzorowanym formalnie
na Komunii Apostołów i obrazującym sam moment rozdzielenia chleba
(gr. klasis tou artou) w oczywistym nawiązaniu do symboliki eucharystycznej,
oraz w należącym do rzadkości ujęciu asymetrycznym, wzorowanym na
Sceny ewangeliczne
Obszerny wybór tematów ewangelicznych w Ewangeliarzu Ławry-
szewskim obejmuje jedenaście scen, wśród których przeważają cuda Chrystusa.
Kolejność ich rozmieszczenia podporządkowana została układowi lekcji
ewangelicznych i kalendarza liturgicznego, a nie chronologii wydarzeń, zgodnie
z regułą wypracowaną po ikonoklazmie w bizantyńskich ilustrowanych
rękopisach liturgicznych. Wybór tych scen me ma charakteru konsekwentnie
rozwijającego się cyklu narracji, brak bowiem wielu wydarzeń ewangelicznych
cyklu Wielkich Świąt, np. Zwiastowania, Bożego Narodzenia czy Ukrzyżowania.
Pozostawione na kilku kartach puste miejsca, niekiedy nawet obwiedzione wąską
ramką świadczą, ze takich przedstawień planowano więcej.
Wieczerza w Emaus (fol. 7)
Całostronicowa, symetryczna kompozycja ma formę szkicu atramentem,
jedynie partie nimbów zostały wypełnione złotem. Chrystusowi ukazanemu tab. IV
frontalnie w półpostaci towarzyszą dwaj zwróceni ku memu uczniowie określeni
w inskrypcji jako Łukasz i Kleofas. Na tej podstawie scenę tę zidentyfikowano
jako Wieczerzę w Emaus, jednak w Ewangeliarzu Ławryszewskim opis tego
wydarzenia zamieszczony jest dopiero na ff. 13-16 (Łk 24,12-3 5), natomiast
miniaturę poprzedza fragment tekstu Jana (3-22-3 3) mówiący o chrzcie, zaś
następuje po mej opis Świadectwo uczniów — Filipa i Natannaela (J I. 44- 52).
Biorąc jednak pod uwagę fakt, ze początek tej opowieści (J 1.3 5-3 9: (Świadectwo
uczniów — Andrzeja i Szymona Piotra) znajduje się na fol. 16, czyli po opisie
Wieczerzy w Emaus, bez wątpienia obecny układ kart jest rezultatem niepra-
widłowego ich zszycia i pierwotnie miniatura towarzyszyła właściwemu
fragmentowi Ewangelii. Łukasz opisujący to wydarzenie wymienia imię tylko
jednego z uczniów, Kleofasa, tradycja zaś drugiego utożsamiła z Łukaszem
właśnie, który ze względu na obszerność relacji uznany został za naocznego
świadka wydarzenia.
Ikonografia wczesnochrześcijańska obrazowała spotkanie Jezusa i dwóch
uczniów w drodze do Emaus, odnosząc je w sensie teologicznym do Zmartwych-
wstania. Wyobrażenie Wieczerzy w Emaus pojmowanej w sensie eucharystycznym
znane jest w sztuce bizantyńskiej, podobnie jak zachodniej, dopiero od wieku
IX, w dwóch ujęciach kompozycyjnych: symetrycznym wzorowanym formalnie
na Komunii Apostołów i obrazującym sam moment rozdzielenia chleba
(gr. klasis tou artou) w oczywistym nawiązaniu do symboliki eucharystycznej,
oraz w należącym do rzadkości ujęciu asymetrycznym, wzorowanym na