Smorąg Różycka, Małgorzata: Ewangeliarz Ławryszewski (Krakau, 1999)

mi

Miniatury rysunkowe w Ewangeliarzu Ławryszewskim

Zjawiskiem wyjątkowym na tle ruskiego lluminatorstwa są rysunkowe
matury w Ewangeliarzu Ławryszewskim wykonane w dwóch technikach:
rysunku barwnego lawowanego oraz monochromatycznego rysunku piórkiem.
Cztery z nich: Wieczerza w Emaus (fol. 7), Uzdrowienie przy Owczej Sadzawce
(fol. 3 5v), Rozmowa Chrystusa z faryzeuszami (fol. 37v) oraz Uzdrowienie
niewidomego (fol. 3 8) - to narysowane czarnym atramentem szkice zamierzonych
lecz nieukończonych miniatur barwnych. Świadczy o tym wypełnienie złotem
nimbów Chrystusa i dwóch uczniów (fol. 7), aw rysunkach na kartach 37v
138- brązową farbą włosów Chrystusa.

Odmiennie natomiast malarz Mateusza Ewangelisty kompozycję Niewiast
u grobu (fol. 29) narysował niebieską, czerwoną 1 zieloną farbą oraz w niewielkim
stopniu ochrą. Jedynie nimby anioła 1 myrrofor wypełnił złotem. Rysunek cechu
cienka, precyzyjnie narysowana kreska, z rzadka tylko delikatnie podcieniowana
w sfałdowaniach szat. Poziom artystyczny zdradza artystę utalentowanego
1 biegłego w technice rysunku. Pewien dysonans wprowadza jedynie grup
śpiących przy grobie żołnierzy, niekształtnych, narysowanych grubą kreską
1 modelowanych szerokimi pociągnięciami pędzelka.

Tą samą technikę barwnego rysunku posłużył się malarz Łukasza
Ewangelisty, lecz w jego miniaturach kreska jest znacznie grubsza, wielokrotnie
przerywana, a w partiach szat szeroko kładzione rozwodnionymi farbami barwne
plamy nieomal szczelnie wypełniają kontury. Czy jednak ta zmiana techniki
wprowadzona w jednej miniaturze przez malarza Mateusza Ewangelisty
1 kontynuowana w dwóch miniaturach przez malarza Łukasza wynikała ze
stopniowego wyczerpywania się środków finansowych, az do ostatecznego
przerwania prac przy rękopisie ? Wskazywać na to może jednoczesne zanikanie
złota, obficie stosowanego na początkowych kartach oraz pozostawione puste
miejsca, obwiedzione ramką, a więc przeznaczone pod miniatury. Obaj malarze
wybrali więc technikę mniej kosztowną, ale pod względem artystycznym
traktowaną na równi z malarstwem.

Kolejne trzy wyodrębnione miniatury: Piłata (fol. Ilv), Józefa z Arymatei
isetnika (fol. 27) oraz Rozmowy Barlaama z Jozafatem (fol. I01v) wykonane zostały
w technice monochromatycznego rysunku delikatną, swobodnie prowadzoną
kreską, subtelnie cieniowaną rozwodnionym atramentem w fałdach szat; jedynie
miniatura Rozmowy jest niemal zupełnie pozbawiona modelunku walorowego.
Staranność wykonania 1 dbałość o szczegóły rysowane niezwykle precyzyjnie,
a przede wszystkim walorowy modelunek rozwodnionym atramentem świadczą