DOI Artikel:
Czyżewski, Krzysztof J.; Walczak, Marek: Z badań nad gotycką katedrą w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19891#0037
Większego w Slavetmie w Czechach (obecnie w zbiorach
lapidarium Muzeum Narodowego w Pradze), datowane
ostatnio na połowę wieku XIV39. Składają się one z dwóch
poligonalnych kondygnacji, z których niższa otoczona jest
kwiatonami i prostymi „wieżyczkami", podczas gdy dru-
ga zwieńczona krenelażem, przepruta jest okienkami - na
zmianę ostrołukowymi z maswerkami i prostokątnymi czte-
ro- lub sześciodzielnymi.
6. SKARBIEC
j_
Na marginesie zainteresowań badaczy pozostawał bu-
dynek skarbca katedralnego. Najwcześniej opinię o tej -i
budowli, na podstawie własnych pomiarów i badań archi-
tektonicznych, sformułował Sławomir Odrzywolski: „skar-
biec musiał pierwotnie być dwupiętrowy i nie sklepiony,
cienkie też jego mury ciosowe, dla zniesienia ciężaru skle-
pienia zostały potem cegłą zgrubione od wewnątrz"40. Na
podstawie odkryć Odrzywolskiego, Stanisław Tomkowicz
wyraził pogląd, że „wnętrze dzisiejsze [skarbca] nie jest
pierwotnem. Znalazły się niezbite dowody i ślady, że przed-
tem przestrzeń ta była dwupiętrowa, a oba piętra miały
swoje sklepienia, wspierające się środkiem na szeregu fi-
larów. Były to więc dwie halle dwunawowe, jedna nad %
drugą"41. Tadeusz Wojciechowski uważał, że już w poło- jfi
wie wieku XV stała druga zakrystia, zwana wewnętrzną,
w odróżnieniu od zewnętrznej, czyli zaadaptowanej na za- &
krystię kaplicy Św. Małgorzaty. Nieregularny plan obec-
nego skarbca uznał za wynik wykorzystania od strony
wschodniej i południowej wcześniejszego muru obronne-
go42. Jan Ptaśnik opublikował wypisy źródłowe, dzięki 21 skarbiec katedry? dewacja półnmvymnek
którym ujawniono nazwisko budowniczego skarbca - pomiarowy S. Odrzywolskiego, 15
Hanusza Blatfussa z Koszyc43. Autorstwo tego muratora Kraków, Archiwum Państwowe
zostało przyjęte przez wszystkich badaczy piszących póź-
niej o interesującej nas budowli. Maria Skubiszewska uzna-
ła, że obecny skarbiec wzniesiony został w końcu wieku
XV w miejscu pierwotnej zakrystii z wieku XIV. Jego wnę-
trze miało być najpierw dwukondygnacyjne, a obecne,
„przechodzące przez całą wysokość budynku", pochodzi
39 W starszej literaturze datowane ok. 1375; V. Denkstein,
Z. Drobna, J. Kybalova, Lapidarium Narodniho Muzea. Sbirka
ćeske architektonicke plastiky XI. a XIX. stoleń, Praha 1958, s. 57,
kat. nr 60, fig. 64; w nowszej literaturze datowane ok. 1350; J. F aj t,
,. Srśeń, Lapidarium Narodniho Muzea Praha, Praha 1993, kat.
170-171.
40 Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce 3:
[888, s. IV.
41 Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1901, s. 70.
42Wojciechowski, o.c., s. 19-20.
43 Cracovia artificum 1300-1500, wyd. J. Ptaśnik, Kraków 1917 ^ poprzeczny> fragment
;Zródła do Historii Sztuki i Cywilizacji w Polsce 4). ^ iarowego wschodniej elewacji katedry,
44KZSP 4: Miasto Kraków, cz.l: Wawel, pod red. J. Szablo w- § Odrzywolski, 1888. Kraków, Archiwum Państwowe
kiego, Warszawa 1965, s. 112.
33
lapidarium Muzeum Narodowego w Pradze), datowane
ostatnio na połowę wieku XIV39. Składają się one z dwóch
poligonalnych kondygnacji, z których niższa otoczona jest
kwiatonami i prostymi „wieżyczkami", podczas gdy dru-
ga zwieńczona krenelażem, przepruta jest okienkami - na
zmianę ostrołukowymi z maswerkami i prostokątnymi czte-
ro- lub sześciodzielnymi.
6. SKARBIEC
j_
Na marginesie zainteresowań badaczy pozostawał bu-
dynek skarbca katedralnego. Najwcześniej opinię o tej -i
budowli, na podstawie własnych pomiarów i badań archi-
tektonicznych, sformułował Sławomir Odrzywolski: „skar-
biec musiał pierwotnie być dwupiętrowy i nie sklepiony,
cienkie też jego mury ciosowe, dla zniesienia ciężaru skle-
pienia zostały potem cegłą zgrubione od wewnątrz"40. Na
podstawie odkryć Odrzywolskiego, Stanisław Tomkowicz
wyraził pogląd, że „wnętrze dzisiejsze [skarbca] nie jest
pierwotnem. Znalazły się niezbite dowody i ślady, że przed-
tem przestrzeń ta była dwupiętrowa, a oba piętra miały
swoje sklepienia, wspierające się środkiem na szeregu fi-
larów. Były to więc dwie halle dwunawowe, jedna nad %
drugą"41. Tadeusz Wojciechowski uważał, że już w poło- jfi
wie wieku XV stała druga zakrystia, zwana wewnętrzną,
w odróżnieniu od zewnętrznej, czyli zaadaptowanej na za- &
krystię kaplicy Św. Małgorzaty. Nieregularny plan obec-
nego skarbca uznał za wynik wykorzystania od strony
wschodniej i południowej wcześniejszego muru obronne-
go42. Jan Ptaśnik opublikował wypisy źródłowe, dzięki 21 skarbiec katedry? dewacja półnmvymnek
którym ujawniono nazwisko budowniczego skarbca - pomiarowy S. Odrzywolskiego, 15
Hanusza Blatfussa z Koszyc43. Autorstwo tego muratora Kraków, Archiwum Państwowe
zostało przyjęte przez wszystkich badaczy piszących póź-
niej o interesującej nas budowli. Maria Skubiszewska uzna-
ła, że obecny skarbiec wzniesiony został w końcu wieku
XV w miejscu pierwotnej zakrystii z wieku XIV. Jego wnę-
trze miało być najpierw dwukondygnacyjne, a obecne,
„przechodzące przez całą wysokość budynku", pochodzi
39 W starszej literaturze datowane ok. 1375; V. Denkstein,
Z. Drobna, J. Kybalova, Lapidarium Narodniho Muzea. Sbirka
ćeske architektonicke plastiky XI. a XIX. stoleń, Praha 1958, s. 57,
kat. nr 60, fig. 64; w nowszej literaturze datowane ok. 1350; J. F aj t,
,. Srśeń, Lapidarium Narodniho Muzea Praha, Praha 1993, kat.
170-171.
40 Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce 3:
[888, s. IV.
41 Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1901, s. 70.
42Wojciechowski, o.c., s. 19-20.
43 Cracovia artificum 1300-1500, wyd. J. Ptaśnik, Kraków 1917 ^ poprzeczny> fragment
;Zródła do Historii Sztuki i Cywilizacji w Polsce 4). ^ iarowego wschodniej elewacji katedry,
44KZSP 4: Miasto Kraków, cz.l: Wawel, pod red. J. Szablo w- § Odrzywolski, 1888. Kraków, Archiwum Państwowe
kiego, Warszawa 1965, s. 112.
33