Studia Waweliana (8.1999)

1. Misa z herbami Krzysztofa Chodkiewicza, początek w. XVII. Kraków, skarbiec katedry na Wawelu

(fot. L. Marchaj)

z rozejmem z 9 kwietnia 1609, kończącym wieloletni
konflikt hiszpańsko-niderlandzki, na mocy którego
Zjednoczone Prowincje Niderlandzkie uzyskały niepod-
ległość, a więc z symboliką stricte polityczną. Wzory
do figuralnych elementów - tak misy jak i dzbana -
pozostały jednak nierozpoznane. Czas, jaki upłynął od
daty tej publikacji, upoważnia do zajęcia się zabytkami
na nowo, właśnie pod kątem wypełnienia tej luki.

Znakomita kreacja artystyczna, jaką jest ozdoba
zwierciadła misy, nie ma wielu odpowiedników wśród

dzieł złotniczych XVI i XVII wieku. Naturalna dla
kolistej powierzchni figuralna kompozycja ciągła -
fryz obiegający wyodrębniony środek-powtarza się
często w renesansowych tarczach i dnach naczyń.
Jednym z najpowszechniejszych wątków tutaj stoso-
wanych był dynamiczny thiassos trytonów, nereid
i hippokampów lub tryumfalny orszak bóstw. Poja-
wiają się też sceny mitologiczne bądź starotestamen-
towe, rozwijające na „okręgu" łańcuch kilku dobra-
nych epizodów. Oprócz zachowanych realizacji, ta-

82