DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kronika
DOI Artikel:Piwocki, Ksawery: Władysław Podlacha: wspomnienie pośmiertne
DOI Artikel:Z., W.: Konferencja przewodniczących sekcji naukowych stowarzyszenia historyków sztuki i kultury materialnej w sprawie planu pracy na 1952 r.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0092
KRONIKA
w Poznaniu, XXVIII, 1914), Tryptyk św. Jana
Jalmużnika w Krakowie (Spraw. T. N. L., 1935)
i wreszcie recenzja z Cracovia artificum Jana
Ptaśnika w Roczniku Krakowskim (XIX, 1923).
Praca ta pozostanie jako wzorowe przemyśle-
nie problemu rodzimości polskiej sztuki śred-
niowiecznej. Przestrzegając przed zbyt pochop-
nymi uogólnieniami i rewindykacjami ustala
zależność naszej produkcji artystycznej tych
czasów (1300—1500) od całokształtu życia kul-
turalnego Polski i wskazuje na konieczność ba-
dania rodzimości naszej produkcji artystycznej
nie tyle od strony ustalania pochodzenia samych
twórców, co od badania przejawów rozwoju sa-
modzielnych ciągów ikonograficzno-treściowych
i szukania odrębnych cech narodowej formy
dzieł powstałych na naszych terenach.
Najsilniej z pedagogiczną działalnością Pod-
Jachy łączyła się jego praca w dziedzinie bada-
nia organizacji nauki, dziejów historii sztuki
i teorii sztuki. Interesuje się więc muzealni-
ctwem (Muzeum im. Jana Długosza we Lwowie,
Lwów 1916), inwentaryzacją i ochroną zabyt-
ków (Współpraca prowincji w badaniu i ochro-
nie zabytków, Nauka Polska 1923), do których
pragnął wciągnąć na wzór czeski jak najszer-
sze masy ludności, oraz sposobami rozwinięcia
wiedzy o sztuce w naszym kraju (O przyszłości
historii sztuki, Nauka Polska 1919), bieżącymi
wystawami, do których pisał wstępy katalogo-
we (Malczewski 1926) lub recenzje (w Kwartal-
niku Hist. 1917).
Najważniejszą jednak stroną teoretycznych
rozważań Podlachy było to, że bodaj pierwszy
z polskich profesorów historii sztuki systema-
tycznie wykładał teorię sztuki, estetykę, histo-
riografię i metodykę historii sztuki. Pozostawił
też w rękopisie całość swego ujęcia teoretycz-
nych zagadnień w formie gotowego skryptu
tych wykładów. W druku ukazały się tylko
urywki tej pracy: Niektóre zagadnienia historii
sztuki — o metodyce Hansa Tietzego (Kwart.
Hist. 1915), kapitalna Historia sztuki a historia
kultury (Pamiętnik IV Zjazdu historyków pol-
skich, Poznań 1923), Henryk Wólfflin i jego teo-
ria sztuki (Spraw. Wrocławskiego T. N. 1948),
Dialektyczna teza impresjonizmu (Spraw. T. N.
we Wrocławiu 1950). Jak każdy rasowy teoretyk
sztuki, Podlacha zerwał zdecydowanie w swych
wykładach i w tematyce prac seminaryjnych
czy magisterskich z zakorzenioną w naszych uni-
wersyteckich Zakładach Historii Sztuki izolacją
tej dyscypilny od bieżących zagadnień żywej,
współczesnej sztuki i mimo naturalnego ulega-
nia zapatrywaniom na teorię sztuki z czasów
swej młodości — torował drogę dzisiejszym po-
glądom na nieodzowną łączność teorii z prakty-
ką plastyki. To też jest rzeczą zrozumiałą, że
właśnie w wrocławskim seminarium historii
sztuki powstawały prace śledzące rozwój także
radzieckiej nauki o sztuce.
Zgodnie z wytkniętą sobie drogą badań nau-
kowych kierował też własnych uczniów. Sztuce
średniowiecznej poświęcili się: Gębarowicz, Ter-
lecki, Betterówna, Ciekliński; współczesnej i no-
woczesnej: Majerska, Minich, Giittler, Blumów-
na, Dunikowska, Wójciak, Gębczak; teorii sztu-
ki: Cieński; zagadnieniom rodzimej twórczości
w epoce renesansu i baroku Hornung; narodo-
wym i ludowym pierwiastkom, podpisany, że
Wymienię tylko kilka nazwisk bardziej zna-
nych. Posiew pracy naukowej i pedagogicznej
naszego profesora przetrwał próbę czasu i ziar-
na rzucone przezeń w umysły jego uczniów bę-
dą nadal kiełkować już w drugim i trzecim po-
koleniu polskich historyków sztuki.
Ksawery Piwocki
KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH SEKCJI NAUKOWYCH STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW
SZTUKI I KULTURY MATERIALNEJ W SPRAWIE PLANU PRACY NA 1952 R.
Konieczność planowej organizacji prac nau-
kowych, dobitnie uwypuklona w obradach
i uchwałach Kongresu Nauki Polskiej, uwydat-
niła się również w działalności Stowarzyszenia
poświęconej sprawom naukowym, a skupiają-
cej się w Sekcjach.
Tym właśnie sprawom poświęcono specjal-
ną dwudniową konferencję Przewodniczących
Sekcji Naukowych Stowarzyszenia, która odby-
ła się w Warszawie w listopadzie 1951 r. Prócz
Przewodniczących Sekcji wzięli w niej udział
członkowie Zarządu Głównego i zaproszeni go-
ście — ogółem ponad 30 osób.
Sprawozdania z akcji poszczególnych środo-
wisk w ubiegłym roku ujawniły znaczne zainte-
resowanie członków pracami Sekcyjnymi i po-
ważny wkład ze strony aktywnych działaczy
naukowych na terenie Stowarzyszenia. Poza
tym jednak sprawozdania te uwydatniły dwa
mankamenty dotychczasowej akcji: wysoki od-
setek kolegów nie biorących czynnego udziału
w pracach naukowych i organizacyjnych, a nie-
76
w Poznaniu, XXVIII, 1914), Tryptyk św. Jana
Jalmużnika w Krakowie (Spraw. T. N. L., 1935)
i wreszcie recenzja z Cracovia artificum Jana
Ptaśnika w Roczniku Krakowskim (XIX, 1923).
Praca ta pozostanie jako wzorowe przemyśle-
nie problemu rodzimości polskiej sztuki śred-
niowiecznej. Przestrzegając przed zbyt pochop-
nymi uogólnieniami i rewindykacjami ustala
zależność naszej produkcji artystycznej tych
czasów (1300—1500) od całokształtu życia kul-
turalnego Polski i wskazuje na konieczność ba-
dania rodzimości naszej produkcji artystycznej
nie tyle od strony ustalania pochodzenia samych
twórców, co od badania przejawów rozwoju sa-
modzielnych ciągów ikonograficzno-treściowych
i szukania odrębnych cech narodowej formy
dzieł powstałych na naszych terenach.
Najsilniej z pedagogiczną działalnością Pod-
Jachy łączyła się jego praca w dziedzinie bada-
nia organizacji nauki, dziejów historii sztuki
i teorii sztuki. Interesuje się więc muzealni-
ctwem (Muzeum im. Jana Długosza we Lwowie,
Lwów 1916), inwentaryzacją i ochroną zabyt-
ków (Współpraca prowincji w badaniu i ochro-
nie zabytków, Nauka Polska 1923), do których
pragnął wciągnąć na wzór czeski jak najszer-
sze masy ludności, oraz sposobami rozwinięcia
wiedzy o sztuce w naszym kraju (O przyszłości
historii sztuki, Nauka Polska 1919), bieżącymi
wystawami, do których pisał wstępy katalogo-
we (Malczewski 1926) lub recenzje (w Kwartal-
niku Hist. 1917).
Najważniejszą jednak stroną teoretycznych
rozważań Podlachy było to, że bodaj pierwszy
z polskich profesorów historii sztuki systema-
tycznie wykładał teorię sztuki, estetykę, histo-
riografię i metodykę historii sztuki. Pozostawił
też w rękopisie całość swego ujęcia teoretycz-
nych zagadnień w formie gotowego skryptu
tych wykładów. W druku ukazały się tylko
urywki tej pracy: Niektóre zagadnienia historii
sztuki — o metodyce Hansa Tietzego (Kwart.
Hist. 1915), kapitalna Historia sztuki a historia
kultury (Pamiętnik IV Zjazdu historyków pol-
skich, Poznań 1923), Henryk Wólfflin i jego teo-
ria sztuki (Spraw. Wrocławskiego T. N. 1948),
Dialektyczna teza impresjonizmu (Spraw. T. N.
we Wrocławiu 1950). Jak każdy rasowy teoretyk
sztuki, Podlacha zerwał zdecydowanie w swych
wykładach i w tematyce prac seminaryjnych
czy magisterskich z zakorzenioną w naszych uni-
wersyteckich Zakładach Historii Sztuki izolacją
tej dyscypilny od bieżących zagadnień żywej,
współczesnej sztuki i mimo naturalnego ulega-
nia zapatrywaniom na teorię sztuki z czasów
swej młodości — torował drogę dzisiejszym po-
glądom na nieodzowną łączność teorii z prakty-
ką plastyki. To też jest rzeczą zrozumiałą, że
właśnie w wrocławskim seminarium historii
sztuki powstawały prace śledzące rozwój także
radzieckiej nauki o sztuce.
Zgodnie z wytkniętą sobie drogą badań nau-
kowych kierował też własnych uczniów. Sztuce
średniowiecznej poświęcili się: Gębarowicz, Ter-
lecki, Betterówna, Ciekliński; współczesnej i no-
woczesnej: Majerska, Minich, Giittler, Blumów-
na, Dunikowska, Wójciak, Gębczak; teorii sztu-
ki: Cieński; zagadnieniom rodzimej twórczości
w epoce renesansu i baroku Hornung; narodo-
wym i ludowym pierwiastkom, podpisany, że
Wymienię tylko kilka nazwisk bardziej zna-
nych. Posiew pracy naukowej i pedagogicznej
naszego profesora przetrwał próbę czasu i ziar-
na rzucone przezeń w umysły jego uczniów bę-
dą nadal kiełkować już w drugim i trzecim po-
koleniu polskich historyków sztuki.
Ksawery Piwocki
KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH SEKCJI NAUKOWYCH STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW
SZTUKI I KULTURY MATERIALNEJ W SPRAWIE PLANU PRACY NA 1952 R.
Konieczność planowej organizacji prac nau-
kowych, dobitnie uwypuklona w obradach
i uchwałach Kongresu Nauki Polskiej, uwydat-
niła się również w działalności Stowarzyszenia
poświęconej sprawom naukowym, a skupiają-
cej się w Sekcjach.
Tym właśnie sprawom poświęcono specjal-
ną dwudniową konferencję Przewodniczących
Sekcji Naukowych Stowarzyszenia, która odby-
ła się w Warszawie w listopadzie 1951 r. Prócz
Przewodniczących Sekcji wzięli w niej udział
członkowie Zarządu Głównego i zaproszeni go-
ście — ogółem ponad 30 osób.
Sprawozdania z akcji poszczególnych środo-
wisk w ubiegłym roku ujawniły znaczne zainte-
resowanie członków pracami Sekcyjnymi i po-
ważny wkład ze strony aktywnych działaczy
naukowych na terenie Stowarzyszenia. Poza
tym jednak sprawozdania te uwydatniły dwa
mankamenty dotychczasowej akcji: wysoki od-
setek kolegów nie biorących czynnego udziału
w pracach naukowych i organizacyjnych, a nie-
76