DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Miscellanea
DOI article:Ryszkiewicz, Andrzej: Wincenty Kasprzycki, widok wystawy sztuk pięknych w Warsawie w 1828 r
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0290
M I S C E
I A N E A
ANDRZEJ RYSZKIEWICZ
WINCENTY KASPRZYCKI, WIDOK WYSTAWY SZTUK PIĘKNYCH
W WARSZAWIE W 1828 R.
Szczęśliwie pozyskany niedawno do zbiorów
Muzeum Narodowego w Warszawie obraz Win-
centego Kasprzyckiego1 dorzuca nie tylko po-
ważne dzieło do nielicznego, znanego nam oeu-
vre tego malarza, nie tylko przekazuje wizerun-
ki kilku artystów ze stołecznego środowiska
związanego z „Królewskim Uniwersytetem1',
ale przede wszystkim informuje o samym wy-
glądzie jednej z dziewięciu wystaw warszaw-
skich 1 poł. ubiegłego stulecia, jako jedyny
znany dziś przekaz ikonograficzny.
Obraz nieźle zachowany, namalowany jest
olejno na płótnie, cienko i gładko kładzioną far-
bą. Widoczne są liczne spękania krakelur oraz
kilka plam prymitywnych, brudnych przema-
lówek (na suficie, ścianach i paru obrazach);
partie portretowe pozostawione nietknięte —
jedyny wyjątek stanowi twarz młodzieńca za-
żywającego tabaki. Gama kolorystyczna uboga,
utrzymująca się na ogół w szarozielonej ziemi-
stej tonacji z lekkimi akcentami błękitu na sur-
dutach niektórych postaci z prawej strony.
Ściana z obrazami dość umiejętnie stonowana,
bardziej pstrokate jedynie kwiaty i duże płótno
z Chrystusem i Samarytanką. Zgniła zieleń
ścian ucisza i te akcenty. Głębia przestrzeni
osiągnięta wyłącznie linijnie, bez próby prze-
prowadzenia perspektywy powietrznej. Na ogół
przy znacznej swobodzie prowadzenia pędzla—
zdarzają się niedociągnięcia rysunkowe i pewne
nieporadności, szczególnie przy malowaniu głów:
niektóre profile (piąty od prawej i postać środ-
kowa, z tabakierką) poprawione są widocznie
przez artystę z pozostawieniem nieczystej pla-
my farby kryjącej. Światło przeprowadzone nie-
1 Nr inw. 158518 ol. pł. 94 X 111 cm; zaku-
piony w r. 1951 w Lipsku w firmie antykwar-
skiej Otto Lettow przez delegata Min. Kult. i Szt.
w Berlinie Stefańskiego.
konsekwentnie, problem ten wydaje się dla
artysty prawie nie istnieć. Reasumując — obraz
pod względem formalnym pozostawia niejedno
do życzenia. Wielka jednak wartość dokumen-
tarna skłania do bliższego omówienia tej te-
matycznie niezwykle interesującej pozycji.
Płótno przedstawia salę gabinetu mineralo-
gicznego Uniwersytetu Warszawskiego, w której
miała miejsce wystawa 1828 r. Sala opróżniona
jest na ce' ekspozycji, z pozostawieniem jednak
pustych gablot przyściennych na mineralogicz-
ne okazy. Oświetlenie jednostronne sprzyjało
ekspozycji, którą zgrupowano na ścianie prze-
ciwległej oknom, pozostawiając środek sali
i ścianę z oknami wolną od wszelkich ekspona-
tów. Pod tym też względem różnił się sposób
urządzenia tej wystawy od ekspozycji 1836 r.,
liczącej zresztą o około 50 dzieł więcej2 (circa
230 w 1828 r. i 278 w 1836). O pokazie 1836 —
pisała bowiem prasa: „Na samym wstępie
uderza główna ściana ozdobiona wielkimi obra-
zami historycznymi znanych mistrzów i wido-
kami różnych miejscowości krajowych... Wiel-
ka ściana naprzeciw okien bogato jest przystro-
jona dziełami artystów i amatorów płci obiej...
W oknach jest liczny dobór
mniejszych obrazów i rysunkó w...
W środku sali stoi stół od dołu
kwiatami p. Baier (Beyer) i jej
uczenie przystrojony, na któ-
rym wznoszą się posągi i pła-
skorzeźb y... Przed tymże stołem jest
płaskorzeźba..., a między tymi rzeźbiarskimi dzie-
- Por. Kozakiewicz St., Warszawskie wysta-
wy sztuk pięknych w latach 1819—45, Wrocław
1952. Z pracy tej, do której dodano w trakcie
druku reprodukcję obrazu Kasprzyckiego, czer-
pię wszelkie dane dotyczące wystaw.
84
I A N E A
ANDRZEJ RYSZKIEWICZ
WINCENTY KASPRZYCKI, WIDOK WYSTAWY SZTUK PIĘKNYCH
W WARSZAWIE W 1828 R.
Szczęśliwie pozyskany niedawno do zbiorów
Muzeum Narodowego w Warszawie obraz Win-
centego Kasprzyckiego1 dorzuca nie tylko po-
ważne dzieło do nielicznego, znanego nam oeu-
vre tego malarza, nie tylko przekazuje wizerun-
ki kilku artystów ze stołecznego środowiska
związanego z „Królewskim Uniwersytetem1',
ale przede wszystkim informuje o samym wy-
glądzie jednej z dziewięciu wystaw warszaw-
skich 1 poł. ubiegłego stulecia, jako jedyny
znany dziś przekaz ikonograficzny.
Obraz nieźle zachowany, namalowany jest
olejno na płótnie, cienko i gładko kładzioną far-
bą. Widoczne są liczne spękania krakelur oraz
kilka plam prymitywnych, brudnych przema-
lówek (na suficie, ścianach i paru obrazach);
partie portretowe pozostawione nietknięte —
jedyny wyjątek stanowi twarz młodzieńca za-
żywającego tabaki. Gama kolorystyczna uboga,
utrzymująca się na ogół w szarozielonej ziemi-
stej tonacji z lekkimi akcentami błękitu na sur-
dutach niektórych postaci z prawej strony.
Ściana z obrazami dość umiejętnie stonowana,
bardziej pstrokate jedynie kwiaty i duże płótno
z Chrystusem i Samarytanką. Zgniła zieleń
ścian ucisza i te akcenty. Głębia przestrzeni
osiągnięta wyłącznie linijnie, bez próby prze-
prowadzenia perspektywy powietrznej. Na ogół
przy znacznej swobodzie prowadzenia pędzla—
zdarzają się niedociągnięcia rysunkowe i pewne
nieporadności, szczególnie przy malowaniu głów:
niektóre profile (piąty od prawej i postać środ-
kowa, z tabakierką) poprawione są widocznie
przez artystę z pozostawieniem nieczystej pla-
my farby kryjącej. Światło przeprowadzone nie-
1 Nr inw. 158518 ol. pł. 94 X 111 cm; zaku-
piony w r. 1951 w Lipsku w firmie antykwar-
skiej Otto Lettow przez delegata Min. Kult. i Szt.
w Berlinie Stefańskiego.
konsekwentnie, problem ten wydaje się dla
artysty prawie nie istnieć. Reasumując — obraz
pod względem formalnym pozostawia niejedno
do życzenia. Wielka jednak wartość dokumen-
tarna skłania do bliższego omówienia tej te-
matycznie niezwykle interesującej pozycji.
Płótno przedstawia salę gabinetu mineralo-
gicznego Uniwersytetu Warszawskiego, w której
miała miejsce wystawa 1828 r. Sala opróżniona
jest na ce' ekspozycji, z pozostawieniem jednak
pustych gablot przyściennych na mineralogicz-
ne okazy. Oświetlenie jednostronne sprzyjało
ekspozycji, którą zgrupowano na ścianie prze-
ciwległej oknom, pozostawiając środek sali
i ścianę z oknami wolną od wszelkich ekspona-
tów. Pod tym też względem różnił się sposób
urządzenia tej wystawy od ekspozycji 1836 r.,
liczącej zresztą o około 50 dzieł więcej2 (circa
230 w 1828 r. i 278 w 1836). O pokazie 1836 —
pisała bowiem prasa: „Na samym wstępie
uderza główna ściana ozdobiona wielkimi obra-
zami historycznymi znanych mistrzów i wido-
kami różnych miejscowości krajowych... Wiel-
ka ściana naprzeciw okien bogato jest przystro-
jona dziełami artystów i amatorów płci obiej...
W oknach jest liczny dobór
mniejszych obrazów i rysunkó w...
W środku sali stoi stół od dołu
kwiatami p. Baier (Beyer) i jej
uczenie przystrojony, na któ-
rym wznoszą się posągi i pła-
skorzeźb y... Przed tymże stołem jest
płaskorzeźba..., a między tymi rzeźbiarskimi dzie-
- Por. Kozakiewicz St., Warszawskie wysta-
wy sztuk pięknych w latach 1819—45, Wrocław
1952. Z pracy tej, do której dodano w trakcie
druku reprodukcję obrazu Kasprzyckiego, czer-
pię wszelkie dane dotyczące wystaw.
84