DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Kozakiewicz, Stefan: Malarstwo warszawskie: na tle przemian gospodarczych społecznych i politycznych w Królestwie Polskim (1815-1830)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0141
MALARSTWO WARSZAWSKIE NA TLE PRZEMIAN GOSPODARCZYCH
tutu Uniwersytetu za-
wierają już taki układ
organizacyjny szkoły
artystycznej, jaki utrzy-
mał się od początku do
końca istnienia Uniwer-
sytetu, a więc do roku
1831. Jeśli zachowamy
wprowadzony przez Bie-
lińskiego termin „Szko-
ły Sztuk Pięknych" dla
określenia katedr ma-
larstwa, rysunku, rzeź-
by i sztycharstwa, wy-
godny dla nas, aczkol-
wiek podówczas nie-
urzędowy, interesujący
nas układ organizacyj-
ny będzie się przed-
stawiał jak następuje:
Szkoła Sztuk Pięknych
wraz ze Szkołą Bu-
downictwa i Mierni-
ctwa (stanowiącą rów-
nież zespół kilku katedr) tworzy Oddział Sztuk Pięknych, stanowiący
z kolei wraz z Oddziałem Nauk Pięknych (do których zaliczano nauki
filologiczne i hostorię) osobny Wydział Nauk i Sztuk Pięknych, jeden
z pięciu Wydziałów składających cały Uniwersytet. Szkoła warszawska
w swym ogólnym schemacie organizacyjnym — podobnie jak wcześniej-
sza wileńska i współczesna jej krakowska — reprezentowała typ uczelni
artystycznej wyższej, jednak niesamodzielnej, wchodzącej w skład uni-
wersytetu. Układ taki nie spotykał się podówczas często w Europie, gdzie
przeważały uczelnie wyodrębnione, o charakterze dworskim, takie, jakiej
założenie i w Warszawie projektował Stanisław August. W nowym jej
układzie trzeba widzieć chyba nie tylko skromność założenia uwarunko-
waną sytuacją gospodarczą i polityczną miasta, ale i wyraz prądów Oświe-
cenia, tak ściśle wiążących sztukę z nauką. W obręb Szkoły, po początko-
wych latach organizacji, wchodziły ostatecznie cztery katedry: katedra
malarstwa, osadzona przez dwóch profesorów, oraz katedry perspektyw)',
sztycharstwa i rzeźby. Profesorami malarstwa byli przez większą część
omawianego okresu. Antoni Blank (w latach 1819—31) i Antoni Brodow-
ski (1820—31); katedra perspektywy obsadzona została początkowo przez
Zygmunta Vogla (1817—26), a po jego śmierci — przez Andrzeja Gołoń-
skiego 1(1826—31).
Nie możemy tu wchodzić — ze względu na omawiany przez nas za-
kres tematu — w szczegóły organizacji wewnętrznej i programu Szkoły.
Nie ulega wątpliwości, że ta inwestycja kulturalna rządu miała bardzo
Ryc. 3. Medal nagrodowy I wielkości warszawskich
wystaw sztuk -pięknych. Medalier K. Stuckhart.
(Fot. E. Kozłowska)
tutu Uniwersytetu za-
wierają już taki układ
organizacyjny szkoły
artystycznej, jaki utrzy-
mał się od początku do
końca istnienia Uniwer-
sytetu, a więc do roku
1831. Jeśli zachowamy
wprowadzony przez Bie-
lińskiego termin „Szko-
ły Sztuk Pięknych" dla
określenia katedr ma-
larstwa, rysunku, rzeź-
by i sztycharstwa, wy-
godny dla nas, aczkol-
wiek podówczas nie-
urzędowy, interesujący
nas układ organizacyj-
ny będzie się przed-
stawiał jak następuje:
Szkoła Sztuk Pięknych
wraz ze Szkołą Bu-
downictwa i Mierni-
ctwa (stanowiącą rów-
nież zespół kilku katedr) tworzy Oddział Sztuk Pięknych, stanowiący
z kolei wraz z Oddziałem Nauk Pięknych (do których zaliczano nauki
filologiczne i hostorię) osobny Wydział Nauk i Sztuk Pięknych, jeden
z pięciu Wydziałów składających cały Uniwersytet. Szkoła warszawska
w swym ogólnym schemacie organizacyjnym — podobnie jak wcześniej-
sza wileńska i współczesna jej krakowska — reprezentowała typ uczelni
artystycznej wyższej, jednak niesamodzielnej, wchodzącej w skład uni-
wersytetu. Układ taki nie spotykał się podówczas często w Europie, gdzie
przeważały uczelnie wyodrębnione, o charakterze dworskim, takie, jakiej
założenie i w Warszawie projektował Stanisław August. W nowym jej
układzie trzeba widzieć chyba nie tylko skromność założenia uwarunko-
waną sytuacją gospodarczą i polityczną miasta, ale i wyraz prądów Oświe-
cenia, tak ściśle wiążących sztukę z nauką. W obręb Szkoły, po początko-
wych latach organizacji, wchodziły ostatecznie cztery katedry: katedra
malarstwa, osadzona przez dwóch profesorów, oraz katedry perspektyw)',
sztycharstwa i rzeźby. Profesorami malarstwa byli przez większą część
omawianego okresu. Antoni Blank (w latach 1819—31) i Antoni Brodow-
ski (1820—31); katedra perspektywy obsadzona została początkowo przez
Zygmunta Vogla (1817—26), a po jego śmierci — przez Andrzeja Gołoń-
skiego 1(1826—31).
Nie możemy tu wchodzić — ze względu na omawiany przez nas za-
kres tematu — w szczegóły organizacji wewnętrznej i programu Szkoły.
Nie ulega wątpliwości, że ta inwestycja kulturalna rządu miała bardzo
Ryc. 3. Medal nagrodowy I wielkości warszawskich
wystaw sztuk -pięknych. Medalier K. Stuckhart.
(Fot. E. Kozłowska)