DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Przybyszewski, Bolesław: Nieznane archiwalia dotyczące wita stwosza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0172
M I S C E L
L A N E A
KS. BOLESŁAW PRZYBYSZEWSKI
NIEZNANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE WITA STWOSZA
Jeszcze w r. 1917 ogłosił Jan Ptaśnik w Cracovia artificum 1300—1500 (nr 1195,
1205, 1208) trzy zapiski zaczerpnięte z Acta Officialia Konsystorza Krakowskiego,
t. XVIII, s. 401, 426 i 428, pochodzące z dn. 23 czerwca, 30 września i 8 października
1495 r., a dotyczące sprawy 80 złotych węgierskich, jakie był winien magister Jan
z Głogowa, kolegiat Collegii Maioris, „magistro Vito sculptori de Cracovia“, więc
Witowi Stwoszowi. Przeoczył natomiast Ptaśnik dwie dalsze zapiski w tychże aktach,
dotyczące tej samej sprawy, przeciągającej się w lata po opuszczeniu Krakowa przez
Stwosza w r. 1496. Pierwsza z nich, z dn. 7 kwietnia 1498 r., zawarta w t. XX, s. 53,
dotyczy zobowiązania Jana z Głogowa spłaty reszty długu w kwocie 60 złotych
„provido Vitto sculptori ymaginum de Cracovia“ do rąk jego pełnomocnika w tej
sprawie, Władysława, stolarza krakowskiego. Spłata nastąpiła w cztery lata później,
dn. 13 maja 1502 r. jak wynika z zapiski w t. XXIV, s. 311. Zapiska ta brzmi jak
następuje:
„Quittancia. Ladislaus mensator de Cracovia, procurator (olim) 1 Vitti
sculptoris de Horb, cavendo de rathihabicione eiusdem sufficienti coram do-
mino et apud acta presencia personaliter constitutus ffassus est et publice reco-
gnovit, se recepisse realiterque et cum effectu levasse sexaginta florenos in
auro ungariceles veri et iusti ponderis a venerabili m. Iohanne de glogovia
arcium magistro certi debiti dieto Vitto per ipsum m. Iohannem tenti et su-
perius in actis obligati, de quibus sexaginta florenis ipsum nomine quo supra
quittavit, liberavit et in perpetuum absolvit, necnon obligacionem super huius-
modi sexaginta florenis factam cassavit, anullavit et mortificavit, presenti-
bus ut supra.“ I.
(Zaznaczyć należy, że wyraz ,,Horb“ napisany jest tak wyraźnie, że nie można
go odczytać w żaden inny sposób.)
W krakowskich archiwaliach występuje Wit Stwosz przeważnie oznaczony
tylko po imieniu (Vitus, Feyt) z podaniem zawodu rzeźbiarza lub malarza. Tak jest
wymieniany w archiwaliach miejskich z czasu jego pobytu w Krakowie. Znacznie
rzadsze są zapiski uwzględniające przy jego imieniu także określenie topograficzne,
a są nimi, o ile idzie o okres pobytu artysty w Krakowie i lata bezpośrednio po wy-
jeździe w r. 1496 do Norymbei'gii, wyłącznie zapiski w aktach konsystorskich, w któ-
rych nazywany jest „Vittus sculptor de Cracovia“ (Cracovia artificum 1300—1500,
nr 1108, 1109, 1195, 1205 i 1208 oraz Acta Officialia t. XX, s. 53, z r. 1498). Akia miejskie
zapewne dlatego opuszczają określenie topograficzne, bo nie uważano je za potrzebne
w zapiskach dotyczących obywateli samego miasta. Natomiast akta konsystorskie,
dotyczące osób z całej bardzo rozległej diecezji krakowskiej, określenie topogra-
ficzne z reguły uwzględniają, niezawodnie dla usunięcia nieporozumień. „De Cra-
covia“ oznacza tu miejsce aktualnego, względnie (zapiska z r. 1498) niedawnego sta-
łego pobytu. Podobne znaczenie mają zapiski z czasu po wyjeździe artysty do Norym-
bergą spotykane w aktach miejskich, gdzie syn jego, Andrzej, określany jest jako
1 Wyraz „olim“ przekreślono współcześnie z dokonaniem zapiski.
62
L A N E A
KS. BOLESŁAW PRZYBYSZEWSKI
NIEZNANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE WITA STWOSZA
Jeszcze w r. 1917 ogłosił Jan Ptaśnik w Cracovia artificum 1300—1500 (nr 1195,
1205, 1208) trzy zapiski zaczerpnięte z Acta Officialia Konsystorza Krakowskiego,
t. XVIII, s. 401, 426 i 428, pochodzące z dn. 23 czerwca, 30 września i 8 października
1495 r., a dotyczące sprawy 80 złotych węgierskich, jakie był winien magister Jan
z Głogowa, kolegiat Collegii Maioris, „magistro Vito sculptori de Cracovia“, więc
Witowi Stwoszowi. Przeoczył natomiast Ptaśnik dwie dalsze zapiski w tychże aktach,
dotyczące tej samej sprawy, przeciągającej się w lata po opuszczeniu Krakowa przez
Stwosza w r. 1496. Pierwsza z nich, z dn. 7 kwietnia 1498 r., zawarta w t. XX, s. 53,
dotyczy zobowiązania Jana z Głogowa spłaty reszty długu w kwocie 60 złotych
„provido Vitto sculptori ymaginum de Cracovia“ do rąk jego pełnomocnika w tej
sprawie, Władysława, stolarza krakowskiego. Spłata nastąpiła w cztery lata później,
dn. 13 maja 1502 r. jak wynika z zapiski w t. XXIV, s. 311. Zapiska ta brzmi jak
następuje:
„Quittancia. Ladislaus mensator de Cracovia, procurator (olim) 1 Vitti
sculptoris de Horb, cavendo de rathihabicione eiusdem sufficienti coram do-
mino et apud acta presencia personaliter constitutus ffassus est et publice reco-
gnovit, se recepisse realiterque et cum effectu levasse sexaginta florenos in
auro ungariceles veri et iusti ponderis a venerabili m. Iohanne de glogovia
arcium magistro certi debiti dieto Vitto per ipsum m. Iohannem tenti et su-
perius in actis obligati, de quibus sexaginta florenis ipsum nomine quo supra
quittavit, liberavit et in perpetuum absolvit, necnon obligacionem super huius-
modi sexaginta florenis factam cassavit, anullavit et mortificavit, presenti-
bus ut supra.“ I.
(Zaznaczyć należy, że wyraz ,,Horb“ napisany jest tak wyraźnie, że nie można
go odczytać w żaden inny sposób.)
W krakowskich archiwaliach występuje Wit Stwosz przeważnie oznaczony
tylko po imieniu (Vitus, Feyt) z podaniem zawodu rzeźbiarza lub malarza. Tak jest
wymieniany w archiwaliach miejskich z czasu jego pobytu w Krakowie. Znacznie
rzadsze są zapiski uwzględniające przy jego imieniu także określenie topograficzne,
a są nimi, o ile idzie o okres pobytu artysty w Krakowie i lata bezpośrednio po wy-
jeździe w r. 1496 do Norymbei'gii, wyłącznie zapiski w aktach konsystorskich, w któ-
rych nazywany jest „Vittus sculptor de Cracovia“ (Cracovia artificum 1300—1500,
nr 1108, 1109, 1195, 1205 i 1208 oraz Acta Officialia t. XX, s. 53, z r. 1498). Akia miejskie
zapewne dlatego opuszczają określenie topograficzne, bo nie uważano je za potrzebne
w zapiskach dotyczących obywateli samego miasta. Natomiast akta konsystorskie,
dotyczące osób z całej bardzo rozległej diecezji krakowskiej, określenie topogra-
ficzne z reguły uwzględniają, niezawodnie dla usunięcia nieporozumień. „De Cra-
covia“ oznacza tu miejsce aktualnego, względnie (zapiska z r. 1498) niedawnego sta-
łego pobytu. Podobne znaczenie mają zapiski z czasu po wyjeździe artysty do Norym-
bergą spotykane w aktach miejskich, gdzie syn jego, Andrzej, określany jest jako
1 Wyraz „olim“ przekreślono współcześnie z dokonaniem zapiski.
62