DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Kozakiewiczowa, Helena; Kozakiewicz, Stefan: Polskie nagrobki renesanowe: Stan, problemy i postulaty badań: Problemy ogólne
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0445
POLSKIE NAGROBKI RENESANSOWE
będzie mogła być ostatecznie
trafnie oceniona np. rola Mi-
chałowicza, w części zbadana
już przez Pagaczewskiego
i Kieszkowskiego. Spełnienie
tych postulatów wymaga m. in.
wzmożonej akcji wydawniczo-
reprodukcyjnej, o jakiej już w
innych ustępach naszego arty-
kułu wspomnieliśmy.
Na temat źródeł cech ro-
dzimych polskiej sztuki nagrob-
kowej XVI w. pisano jeszcze
mniej niz na temat samych
cech. Genezy form polskiemu
środowisku właściwych szuka-
no v/ formach, jakie napłynęły
z zewnątrz; niewielu autorów
wskazało (głównie Dobrowolski)
na źródła ludowe lub na poły
ludowe swoistej interpretacji
obcych form, oparte w części
o dawniejsze, średniowieczne
jeszcze tradycje. Podkreślano,
zwłaszcza jeśli chodzi o wy-
kształcenie się odrębnych ty-
pów, nacisk zleceniodawcy
i wysuwano zagadnienie wpły-
wu mecenatu. Odmalowywano
czasem tło gospodarczo-społecz-
ne polskiej twórczości arty-
stycznej, podkreślano znaczenie
warsztatów lokalnych czy mie-
szczańskiego pochodzenia arty-
stów; pozwalano się domyślać
związków tych faktów z cecha-
mi odrębnymi rodzimości, ale bardzo rzadko je wskazywano, tłumaczono
lub interpretowano. Niekiedy wysuwano — zwłaszcza jeśli chodzi o Mi-
chałowicza — moment osobistego, indywidualnego wkładu twórczego.
Dalszych czy innych od wymienionych źródeł, poprzez twórcę — na ogół
nie szukano. Niektóre myśli na ten temat miały charakter sporadyczny
i przypadkowy.
Wydaje się, że w tych poszukiwaniach niektóre problemy nie były
słusznie ujęte. Na fakt przykładania zbytniej wagi do wpływu zlecenio-
dawców na kształtowanie się dzieła sztuki zwracaliśmy już uwagę. Złudna
też była w naszym przekonaniu wiara w to, że niektóre formy rodzime —
jak to podniesiono — pochodzą z kompromisu form włosko-niderlandzko-
129
9
Ryc. 46. J. Michałowicz, Nagrobek biskupa
Filipa Padniewskiego w katedrze krakow-
skiej. (Fot. S. Kolowca)
będzie mogła być ostatecznie
trafnie oceniona np. rola Mi-
chałowicza, w części zbadana
już przez Pagaczewskiego
i Kieszkowskiego. Spełnienie
tych postulatów wymaga m. in.
wzmożonej akcji wydawniczo-
reprodukcyjnej, o jakiej już w
innych ustępach naszego arty-
kułu wspomnieliśmy.
Na temat źródeł cech ro-
dzimych polskiej sztuki nagrob-
kowej XVI w. pisano jeszcze
mniej niz na temat samych
cech. Genezy form polskiemu
środowisku właściwych szuka-
no v/ formach, jakie napłynęły
z zewnątrz; niewielu autorów
wskazało (głównie Dobrowolski)
na źródła ludowe lub na poły
ludowe swoistej interpretacji
obcych form, oparte w części
o dawniejsze, średniowieczne
jeszcze tradycje. Podkreślano,
zwłaszcza jeśli chodzi o wy-
kształcenie się odrębnych ty-
pów, nacisk zleceniodawcy
i wysuwano zagadnienie wpły-
wu mecenatu. Odmalowywano
czasem tło gospodarczo-społecz-
ne polskiej twórczości arty-
stycznej, podkreślano znaczenie
warsztatów lokalnych czy mie-
szczańskiego pochodzenia arty-
stów; pozwalano się domyślać
związków tych faktów z cecha-
mi odrębnymi rodzimości, ale bardzo rzadko je wskazywano, tłumaczono
lub interpretowano. Niekiedy wysuwano — zwłaszcza jeśli chodzi o Mi-
chałowicza — moment osobistego, indywidualnego wkładu twórczego.
Dalszych czy innych od wymienionych źródeł, poprzez twórcę — na ogół
nie szukano. Niektóre myśli na ten temat miały charakter sporadyczny
i przypadkowy.
Wydaje się, że w tych poszukiwaniach niektóre problemy nie były
słusznie ujęte. Na fakt przykładania zbytniej wagi do wpływu zlecenio-
dawców na kształtowanie się dzieła sztuki zwracaliśmy już uwagę. Złudna
też była w naszym przekonaniu wiara w to, że niektóre formy rodzime —
jak to podniesiono — pochodzą z kompromisu form włosko-niderlandzko-
129
9
Ryc. 46. J. Michałowicz, Nagrobek biskupa
Filipa Padniewskiego w katedrze krakow-
skiej. (Fot. S. Kolowca)