DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Miks, Nina: Architektura pałacu biskupiego w Kielcach
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0488
NINA MIKS
Ryc. 31. Pałac biskupi w Kielcach, portal w sali
portretowej I piętra. (Fot. E. Kozłowska)
Kamienny portal umieszczony w mui’ze ota-
czającym niegdyś nieistniejący dziś pałac pry-
masowski, położony na wprost elewacji pół-
nocnej kolegiaty, znajduje analogię w kielec-
kich portalach bocznych fasadv, w ściankach
wiążących wieże 2 korpusem głównym (ryc. 3‘5,
36). Kartusz herbowy w portalu łowickim i or-
nament cekinowy w górnej parti węgarów po-
siada odpowiedniki w innych portalach kielec-
kich.
Jednym z argumentów opartych na danych
archiwalnych, przemawiających za autorstwem
Tomasza Ponciniego w budowie kolegiaty, oprócz
wymienionych tu bliskich związków jego z An-
drzejem oraz faktu wzniesienia, mniej więcej
w tym samym czasie, kościoła Bernardynek,
może być również wiadomość zaczerpnięta z akt
sądowych poznańskich4'. W r. 1652 fundator
kościoła Bernaixhmek, Maciej Sadowski, wyto-
czył z nieznanych bliżej powodów proces Toma-
szowi Ponciniemu. Jako obrońca wystąpił tu
m. in. plenipotent i zastępca prawny Tomasza,
Aleksander Magnuski. Magnuski w tym czasie
47 Malinowski K., jw., s. 149.
Ryc. 32. Pałac biskupi w Kielcach, portal w sali
wejściowej I piętra. (Fot. E. Kozłowska)
był kanonikiem kolegiaty łowickiej i wzmian-
kowany jest w aktach Kapituły dotyczących
Ponciniego48. Poza tym wiadome jest, że Tomasz
posiadał w Łowiczu szereg placów i ogrodów,
które w testamencie darował swemu bratu, A.n-
drzejowi40. Ciekawym przyczjmkiem są bliskie
kontakty osobiste fundatora kolegiaty, Macieja
Łubieńskiego, z biskupem Zadzikiem. Kolego-
wali oni jeszcze w latach szkolnych w Akademii
Krakowskiej50, a i później przyjaźń ta trwała,
czego dowodem może być i to, że Maciej Łu-
bieński był głównym wykonawcą ostatniej woli
Zadzika51. Z bratem Macieja, Stanisławem Łu-
bieńskim, biskupem łuckim i podkanclerzym
Zygmunta III, łączyły Zadzika wspólne studia
prawnicze we Włoszech52. Jest więc prawdo-
48 Arch. Kol. Łowickiej w Łowiczu, Rachun-
ki, jw., s. 407.
40 Malinowski K., jw., s. 170-171.
50 Korytkowski J. ks., Żywoty Arcybiskupów
Gnieźnieńskich, Poznań 1891, t. IV, s. 4-5.
51 jw., s. 24.
52 Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie,
Kraków 1938, s. 236.
Ryc. 31. Pałac biskupi w Kielcach, portal w sali
portretowej I piętra. (Fot. E. Kozłowska)
Kamienny portal umieszczony w mui’ze ota-
czającym niegdyś nieistniejący dziś pałac pry-
masowski, położony na wprost elewacji pół-
nocnej kolegiaty, znajduje analogię w kielec-
kich portalach bocznych fasadv, w ściankach
wiążących wieże 2 korpusem głównym (ryc. 3‘5,
36). Kartusz herbowy w portalu łowickim i or-
nament cekinowy w górnej parti węgarów po-
siada odpowiedniki w innych portalach kielec-
kich.
Jednym z argumentów opartych na danych
archiwalnych, przemawiających za autorstwem
Tomasza Ponciniego w budowie kolegiaty, oprócz
wymienionych tu bliskich związków jego z An-
drzejem oraz faktu wzniesienia, mniej więcej
w tym samym czasie, kościoła Bernardynek,
może być również wiadomość zaczerpnięta z akt
sądowych poznańskich4'. W r. 1652 fundator
kościoła Bernaixhmek, Maciej Sadowski, wyto-
czył z nieznanych bliżej powodów proces Toma-
szowi Ponciniemu. Jako obrońca wystąpił tu
m. in. plenipotent i zastępca prawny Tomasza,
Aleksander Magnuski. Magnuski w tym czasie
47 Malinowski K., jw., s. 149.
Ryc. 32. Pałac biskupi w Kielcach, portal w sali
wejściowej I piętra. (Fot. E. Kozłowska)
był kanonikiem kolegiaty łowickiej i wzmian-
kowany jest w aktach Kapituły dotyczących
Ponciniego48. Poza tym wiadome jest, że Tomasz
posiadał w Łowiczu szereg placów i ogrodów,
które w testamencie darował swemu bratu, A.n-
drzejowi40. Ciekawym przyczjmkiem są bliskie
kontakty osobiste fundatora kolegiaty, Macieja
Łubieńskiego, z biskupem Zadzikiem. Kolego-
wali oni jeszcze w latach szkolnych w Akademii
Krakowskiej50, a i później przyjaźń ta trwała,
czego dowodem może być i to, że Maciej Łu-
bieński był głównym wykonawcą ostatniej woli
Zadzika51. Z bratem Macieja, Stanisławem Łu-
bieńskim, biskupem łuckim i podkanclerzym
Zygmunta III, łączyły Zadzika wspólne studia
prawnicze we Włoszech52. Jest więc prawdo-
48 Arch. Kol. Łowickiej w Łowiczu, Rachun-
ki, jw., s. 407.
40 Malinowski K., jw., s. 170-171.
50 Korytkowski J. ks., Żywoty Arcybiskupów
Gnieźnieńskich, Poznań 1891, t. IV, s. 4-5.
51 jw., s. 24.
52 Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie,
Kraków 1938, s. 236.