DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Kronika
DOI Artikel:Konferencja w sprawie badań nad sztuką polską epoki odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37708#0502
KRONIKA
Rye. 1. Kolegiata w Opatowie, „Lament‘ 2 nagrobka Szydlowieckiego.
(Fot. E. Dobrowolski)
KONFERENCJA W SPRAWIE BADAŃ NAD SZTUKĄ POLSKĄ
EPOKI ODRODZENIA
W początku lipca bieżącego roku odbyła się
w gmachu dawnego pałacu biskupiego w Kiel-
cach ogólnopolska konferencja poświęcona sztu-
ce polskiej epoki Odrodzenia. W zjeździe tym,
zorganizowanym przez Państwowy Instytut
Sztuki, wzięli udział liczni historycy sztuki
z Warszawy, Krakowa, Poznania i Wrocławia
oraz pewna ilość artystów plastyków i archi-
tektów. Ogółem zjazd liczył 110 uczestników.
W ramach konferencji wygłoszono 35 referatów
i komunikatów poddanych szczegółowej dysku-
sji, na zakończenie odbył się trzydniowy objazd
zabytków Kielecczyzny.
Zadaniem konferencji było dokonanie kry-
tycznego przeglądu aktualnego stanu wiedzy
o sztuce polskiego Odrodzenia jak również prze-
dyskutowanie — w oparciu o konkretne opra-
cowania materiału zabytkowego — bardziej ogól-
nych, podstawowych założeń metodologicznych
współczesnej historii sztuki. Roboczy, przygoto-
wawczy charakter obrad warunkował ich wiel-
ką żywotność i różnorodność. Stąd wynikała du-
ża rozpiętość zasięgu czasowego referatów —
od 1 poł. XV w. (nagrobek Jagiełły) po poł.
w. XVII (kolumna Zygmunta), stąd zróżnicowa-
nie zakresu ich tematyki — od zagadnień teorii
sztuki i historii kultury poprzez architekturę,
rzeźbę i malarstwo, aż do ich roli w kształto-
waniu się sztuki współczesnej, stąd wreszcie
pochodziła odmienność ujęć, charakteru i metod
badawczych opracowań — od najbardziej ogól-
nych, syntetycznych do krótkich, szczegółowych,
monograficznych komunikatów. W wyniku kon-
ferencji miano ustalić najważniejsze postulaty
programu badań nauki o sztuce polskiego Odro-
dzenia w oparciu o wytyczne planu Polskiej
Akademii Nauk, określić hierarchię ważności
poszczególnych zagadnień, na koniec sprecyzo-
wać konkretne wnioski natury wydawniczej.
Jednym z głównych wątków przewijających
się przez tok większości referatów i wypowia-
danych głosów w dyskusji było zagadnienie ro-
dzimości polskiej sztuki renesansowej. Sprawie
tej poświęcony został wstępny referat Ksawe-
rego Piwockiego omawiający problem rodzimo-
ści pod kątem jego ujęcia w dotychczasowych
badaniach nad sztuką polskiego Odrodzenia1.
Już w dyskusji nad tym referatem posiadają-
cym charakter krytycznej analizy całokształtu
osiągnięć naukowych w tej dziedzinie zaistniał
szereg ważnych momentów, które powracały
później często przy okazji innych opracowań.
Podkreślając wielkie trudności związane z za-
gadnieniem szukania odrębnych cech sztuki
narodowej, stwierdzono konieczność ustalenia
pewnych postulatów badawczych w tym za-
kresie (Stefan Kozakiewicz), co autor refe-
ratu nie dość wyraźnie uczynił. Akcentowano
(Mieczysław Porębski) historyczność pojęć ro-
dzimości, narodowości, ludowości, pojęć zmie-
niających się wraz ze zmianami zachodzącymi
w podłożu kształtującym zjawiska nadbudowy.
Przy tej zresztą okazji poddana została krytyce
(ze strony S. Kozakiewicza) nadmiernie i często
nieumiejętnie stosowana w dotychczasowych
badaniach nad sztuką metoda porównawcza, ka-
żąca widzieć wszystko w kategoriach wpływów
obcych, metoda oparta na błędnych kryteriach
wartościowania. Jednocześnie stwiei'dzono (Jan
Białostocki) wielkie trudności w operowaniu na
1 Por. s. 40-61.
186
Rye. 1. Kolegiata w Opatowie, „Lament‘ 2 nagrobka Szydlowieckiego.
(Fot. E. Dobrowolski)
KONFERENCJA W SPRAWIE BADAŃ NAD SZTUKĄ POLSKĄ
EPOKI ODRODZENIA
W początku lipca bieżącego roku odbyła się
w gmachu dawnego pałacu biskupiego w Kiel-
cach ogólnopolska konferencja poświęcona sztu-
ce polskiej epoki Odrodzenia. W zjeździe tym,
zorganizowanym przez Państwowy Instytut
Sztuki, wzięli udział liczni historycy sztuki
z Warszawy, Krakowa, Poznania i Wrocławia
oraz pewna ilość artystów plastyków i archi-
tektów. Ogółem zjazd liczył 110 uczestników.
W ramach konferencji wygłoszono 35 referatów
i komunikatów poddanych szczegółowej dysku-
sji, na zakończenie odbył się trzydniowy objazd
zabytków Kielecczyzny.
Zadaniem konferencji było dokonanie kry-
tycznego przeglądu aktualnego stanu wiedzy
o sztuce polskiego Odrodzenia jak również prze-
dyskutowanie — w oparciu o konkretne opra-
cowania materiału zabytkowego — bardziej ogól-
nych, podstawowych założeń metodologicznych
współczesnej historii sztuki. Roboczy, przygoto-
wawczy charakter obrad warunkował ich wiel-
ką żywotność i różnorodność. Stąd wynikała du-
ża rozpiętość zasięgu czasowego referatów —
od 1 poł. XV w. (nagrobek Jagiełły) po poł.
w. XVII (kolumna Zygmunta), stąd zróżnicowa-
nie zakresu ich tematyki — od zagadnień teorii
sztuki i historii kultury poprzez architekturę,
rzeźbę i malarstwo, aż do ich roli w kształto-
waniu się sztuki współczesnej, stąd wreszcie
pochodziła odmienność ujęć, charakteru i metod
badawczych opracowań — od najbardziej ogól-
nych, syntetycznych do krótkich, szczegółowych,
monograficznych komunikatów. W wyniku kon-
ferencji miano ustalić najważniejsze postulaty
programu badań nauki o sztuce polskiego Odro-
dzenia w oparciu o wytyczne planu Polskiej
Akademii Nauk, określić hierarchię ważności
poszczególnych zagadnień, na koniec sprecyzo-
wać konkretne wnioski natury wydawniczej.
Jednym z głównych wątków przewijających
się przez tok większości referatów i wypowia-
danych głosów w dyskusji było zagadnienie ro-
dzimości polskiej sztuki renesansowej. Sprawie
tej poświęcony został wstępny referat Ksawe-
rego Piwockiego omawiający problem rodzimo-
ści pod kątem jego ujęcia w dotychczasowych
badaniach nad sztuką polskiego Odrodzenia1.
Już w dyskusji nad tym referatem posiadają-
cym charakter krytycznej analizy całokształtu
osiągnięć naukowych w tej dziedzinie zaistniał
szereg ważnych momentów, które powracały
później często przy okazji innych opracowań.
Podkreślając wielkie trudności związane z za-
gadnieniem szukania odrębnych cech sztuki
narodowej, stwierdzono konieczność ustalenia
pewnych postulatów badawczych w tym za-
kresie (Stefan Kozakiewicz), co autor refe-
ratu nie dość wyraźnie uczynił. Akcentowano
(Mieczysław Porębski) historyczność pojęć ro-
dzimości, narodowości, ludowości, pojęć zmie-
niających się wraz ze zmianami zachodzącymi
w podłożu kształtującym zjawiska nadbudowy.
Przy tej zresztą okazji poddana została krytyce
(ze strony S. Kozakiewicza) nadmiernie i często
nieumiejętnie stosowana w dotychczasowych
badaniach nad sztuką metoda porównawcza, ka-
żąca widzieć wszystko w kategoriach wpływów
obcych, metoda oparta na błędnych kryteriach
wartościowania. Jednocześnie stwiei'dzono (Jan
Białostocki) wielkie trudności w operowaniu na
1 Por. s. 40-61.
186